Tòa án Châu Âu buộc Apple phải trả 14,4 tỷ USD tiền thuế cho Ireland

Ngày 10/9, Tòa án Công lý Châu Âu đã đưa ra phán quyết cuối cùng, theo đó Apple đã thua trong cuộc chiến pháp lý với cơ quan quản lý cạnh tranh của EU, và phải trả lại 13 tỷ euro (~ 14,4 tỷ USD) tiền thuế truy thu cho Ireland. Tuy nhiên, Chính phủ Ireland lại phản đối phán quyết này của EU.

Năm 2016, Ủy ban Châu Âu đã đưa ra cáo buộc rằng Apple, có chi nhánh ở Ireland, đã được hưởng lợi từ 2 hiệp ước thuế của Ireland trong hơn hai thập kỷ.

Hai hiệp ước thuế này giảm bớt gánh nặng thuế mà Apple phải trả một cách giả tạo, vì vậy Apple cần phải trả lại thuế cho Chính phủ Ireland. Năm 2014, mức thuế thu nhập doanh nghiệp thực tế mà Apple phải nộp ở Ireland chỉ là 0,005%.

Trong phán quyết năm 2020, Tòa sơ thẩm châu Âu không đồng tình với cáo buộc của Ủy ban châu Âu.

Trong phán quyết cuối cùng này, Tòa án Công lý Châu Âu, tòa án cao nhất ở Châu Âu, đã lật ngược phán quyết của Tòa sơ thẩm, và tuyên bố rằng phán quyết này xác nhận quyết định năm 2016 của Ủy ban Châu Âu, rằng Ireland đã cung cấp các ưu đãi (thuế) bất hợp pháp cho Apple, và Ireland phải có trách nhiệm truy thu thuế.

Đây là phán quyết cuối cùng và không thể kháng cáo.

Apple bày tỏ sự thất vọng với phán quyết này và cho biết đã nộp 577 triệu USD tiền thuế ở Ireland từ năm 2003 – 2014 trong cuộc điều tra của EU, chiếm 12,5% lợi nhuận tạo ra ở nước này.

Công ty cho biết, Ủy ban Châu Âu đang cố gắng thay đổi các quy tắc có hiệu lực hồi tố, và phớt lờ thực tế rằng doanh thu của Apple đã phải chịu thuế của Hoa Kỳ theo luật thuế quốc tế.

Google cũng thua kiện

Bà Margrethe Vestager, Ủy viên Chống độc quyền của EU, người dẫn dắt cuộc chiến pháp lý kéo dài này, đã vui mừng khi nghe tin. “Hôm nay là ngày chiến thắng lớn cho người dân châu Âu và công lý thuế”, bà nói.

8 năm trước, EC kết luận Ireland đã cấp cho Apple một thỏa thuận đặc biệt, cho phép công ty này gần như không phải trả thuế ở EU trong 11 năm.

Nhờ vậy, thuế suất mà họ phải trả giảm từ 1% năm 2003 xuống còn 0,005% vào 2014. Theo bà Vestager, thông qua thỏa thuận với Chính phủ Ireland, Apple gần như không đóng thuế, trong khi lẽ ra phải trả 13 tỷ euro cho tất cả lợi nhuận liên quan.

Bà cũng thắng một vụ kiện lớn khác vào ngày 10/9. Tòa án hàng đầu châu Âu ủng hộ việc bà trấn áp hành vi phản cạnh tranh của Google và Google cần phải nộp phạt 2,42 tỷ euro. Đây là khoản tiền phạt đầu tiên trong số 3 khoản tiền phạt nặng mà công ty này phải đối mặt vì các hành vi phản cạnh tranh khác nhau.

Bà Vestager, người sẽ kết thúc nhiệm kỳ vào tháng 11, nổi tiếng nhờ theo đuổi các thỏa thuận thuế của những công ty công nghệ lớn với một số nước EU và trấn áp các đối thủ nhỏ hơn. Các phán quyết này có thể khuyến khích người kế nhiệm của bà áp dụng cách tiếp cận tương tự.

Tại sao Ireland lại miễn cưỡng chấp nhận?

Khoản tiền phạt 13 tỷ euro gấp khoảng 40 lần số tiền mà Ủy ban châu Âu đưa ra trong phán quyết tương tự, và cũng là số tiền cao nhất trong bất kỳ trường hợp tương tự nào.

Tuy nhiên, vào năm 2016, khi bà Vestager tuyên bố rằng Apple phải trả lại thuế cho Ireland, Chính phủ Ireland lại không hài lòng về khoản thuế khổng lồ mà họ sẽ nhận được.

Thay vào đó, họ đã kháng cáo quyết định của EU. Ireland cho biết việc xử lý thuế đối với các giao dịch sở hữu trí tuệ phù hợp với thông lệ của các quốc gia Tổ chức Hợp tác Kinh tế Châu Âu (OECD) khác.

Nghị sĩ EU Kira Peter-Hansen cho rằng các quốc gia thành viên không thể tiếp tục chạy đua giảm thuế doanh nghiệp theo cách làm suy yếu sự đoàn kết và gắn kết xã hội của châu Âu. “Các công ty công nghệ lớn như Apple không nên lợi dụng quyền lực thị trường của mình và trốn tránh việc trả thuế công bằng cho xã hội”, bà nói.

Điều này là do Ireland luôn nổi tiếng là quốc gia thu hút đầu tư nước ngoài với mức thuế suất thấp.

Trong vài thập kỷ qua, Ireland đã thu hút một lượng lớn các công ty có vốn đầu tư nước ngoài, với mức thuế doanh nghiệp thấp là 12,5%. Trong 20 năm từ 1995 – 2015, đầu tư trực tiếp của doanh nghiệp Hoa Kỳ vào Ireland đạt 277 tỷ USD, tạo ra 130.000 việc làm tại Ireland.

Người Ireland cũng ủng hộ cuộc chiến pháp lý của chính phủ với EU.

Theo dữ liệu do IBEC, một nhóm vận động hành lang kinh doanh của Ireland, công bố vào năm 2016, cứ 6 công việc ở nước này thì có một công việc phụ thuộc vào các nhà tuyển dụng đa quốc gia.

Vì vậy, nhiều người Ireland tin rằng việc chính phủ có thể bảo vệ mô hình kinh tế này, và không xua đuổi các công ty nước ngoài là điều quan trọng hơn đối với người Ireland về lâu dài. Bởi vì đây là cốt lõi của mô hình kinh tế Ireland.

Tuy nhiên, kể từ đó Ireland đã hợp tác trong cuộc cải cách toàn cầu về các quy định về thuế doanh nghiệp, từ bỏ mức thuế doanh nghiệp 12,5%. Kể từ đó, thuế từ các công ty đa quốc gia thực sự đã tăng lên.

Theo các chuyên gia, phán quyết mới nhất là một trong nhiều động thái mạnh mẽ của các quan chức châu Âu nhằm buộc các doanh nghiệp Mỹ, đặc biệt là công ty công nghệ lớn, tuân thủ quy định của EU về thuế và cạnh tranh công bằng.