5 dấu hiệu cảnh báo tổn thương khớp háng và cách khắc phục

Cơn đau âm ỉ ở đầu gối khiến bạn khó chịu? Các bài giãn cơ không hiệu quả, một đôi giày mới cũng không đem lại sự cải thiện, và bây giờ cơn đau thậm chí lan đến lưng. Điều bất ngờ là: Thủ phạm thật sự có thể không nằm ở đầu gối hay lưng mà chính là khớp háng. Và hầu hết mọi người đều không hề nhận ra điều đó.

• 3 liệu pháp không dùng thuốc hàng đầu cho chứng thoái hóa khớp gối

Theo bà Smita Rao, một chuyên gia về vật lý trị liệu kiêm nhà khoa học lâm sàng, đây là tình huống bà thường xuyên gặp phải: Bệnh nhân đến khám vì đau đầu gối hoặc đau lưng, nhưng sau khi kiểm tra kỹ thì nguyên nhân chính lại xuất phát từ khớp háng.

Thực tế, theo một khảo sát toàn quốc gần đây của Trung tâm Y khoa Wexner thuộc Đại học tiểu Bang Ohio, gần 3/4 người bỏ sót mối quan hệ này. Trong hơn 1.000 người trưởng thành tham gia khảo sát, 72% không biết rằng đau đầu gối có thể bắt nguồn từ khớp háng. Gần tương tự, nhiều người cũng không nhận ra rằng tổn thương khớp háng có thể gây đau vùng bẹn (69%) hoặc đau đùi (66%).

“Hiếm khi cơn đau chỉ xuất phát từ một khớp đơn lẻ. Cơ thể chúng ta vận hành như một chuỗi liên kết giữa các khớp và khớp háng đóng vai trò trung tâm – ngay cả khi đó không phải là nơi đầu tiên xuất hiện cảm giác đau”, bà Rao chia sẻ với The Epoch Times.

Vì sao cơn đau ở khớp háng thường bị hiểu lầm

Bà Rao cho biết, nhiều bệnh nhân mô tả cảm giác đau âm ỉ ở mặt ngoài đùi, nhói buốt vùng bẹn, hoặc tức ở xương ngồi sau khi ngồi lâu. Thoạt nhìn, những triệu chứng này có vẻ không liên quan đến khớp háng. Tuy nhiên, trong rất nhiều trường hợp, chính khớp háng mới là thủ phạm giấu mặt.

Do khớp háng nối liền với khung chậu, cột sống và các nhóm cơ lớn nên cơn đau xuất phát từ khớp háng thường biểu hiện ở những vị trí khác. Hiện tượng này được gọi là đau lan. Các vùng thường bị ảnh hưởng gồm mặt trước đùi, vùng bẹn, thắt lưng hoặc đầu gối.

“Ba nhóm cơ chính giúp ổn định khớp gối đều bắt nguồn từ khung chậu.Mỗi tuần tôi có ít nhất 5 đến 6 bệnh nhân mới đến khám vì đau đầu gối, nhưng nguyên nhân thực sự lại nằm ở khớp háng”, bác sĩ chỉnh hình Gene Aiello, người thường xuyên gặp tình trạng này, chia sẻ với The Epoch Times.

Các nhóm cơ quanh khớp háng, đặc biệt là cơ mông và các cơ xoay sâu cũng đóng vai trò hỗ trợ cột sống. Khi các cơ này yếu hoặc hoạt động không hiệu quả, vùng thắt lưng sẽ phải gánh thêm áp lực, dễ dẫn đến căng cơ hoặc chấn thương.

Khi khớp háng bị viêm, tổn thương hoặc lệch trục do thoái hóa, chấn thương hay yếu cơ, chức năng khung chậu bị rối loạn và kéo theo một chuỗi phản ứng dây chuyền. Chẳng hạn, cơ gấp hông (nhóm cơ co lại khi ngồi) bị căng sẽ kéo khung chậu về phía trước, trong khi cơ mông và cơ gân kheo yếu không đủ sức cân bằng lại. Lâu dần, sự lệch trục này làm tăng áp lực lên các khớp lân cận, đặc biệt là vùng thắt lưng và đầu gối.

Thói quen sinh hoạt hiện đại, đặc biệt là ngồi quá lâu càng khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn, bà Rao cho biết.

“Ngồi quá lâu khiến khung chậu nghiêng về phía trước và chèn ép khớp háng. Tôi thường nói với sinh viên của mình rằng: giống như việc biến căn hộ một phòng ngủ thành phòng studio, mọi thứ đều bị bó chặt lại. Nhiệm vụ của vật lý trị liệu là giải phóng không gian đó, đưa nó trở lại trạng thái bình thường”.

Vì các triệu chứng xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau, rối loạn chức năng khớp háng thường bị chẩn đoán nhầm. Đôi khi nó được cho là thoát vị đĩa đệm thắt lưng hoặc căng cơ, khiến người bệnh trì hoãn việc điều trị đúng hướng.

5 dấu hiệu cho thấy vấn đề có thể nằm ở khớp háng

Theo bà Rao, hầu hết mọi người không nhận ra rối loạn chức năng khớp háng cho đến khi các cử động hàng ngày gặp khó khăn, chẳng hạn như khi bước vào xe, đi giày hoặc cố gắng ngồi bắt chéo chân. Những động tác tưởng chừng đơn giản này đều liên quan đến gập, đứng hoặc chuyển trọng lượng cơ thể, vốn phụ thuộc nhiều vào sức mạnh và độ linh hoạt của khớp háng.

Tuy nhiên, nhiều người lại chậm trễ trong việc điều trị. Theo khảo sát của trường Đại học tiểu Bang Ohio, 40% người tham gia cho biết họ cố gắng “chịu đựng” cơn đau không rõ nguyên nhân, trong khi 52% chọn dùng thuốc giảm đau không kê đơn thay vì đi khám để được chẩn đoán.

Theo bà Rao và bác sĩ Aiello, dưới đây là 5 dấu hiệu cho thấy khớp háng có thể là thủ phạm ẩn giấu đằng sau cơn đau:

• Đau âm ỉ ở đầu gối hoặc vùng bẹn sau khi đi bộ hoặc ngồi quá lâu.
• Đau khi cúi xuống để đi giày.
• Đau khi bước ra khỏi xe hoặc đứng dậy khỏi ghế.
• Đau tăng về đêm hoặc khi nằm nghiêng một bên.
• Không giảm đau mặc dù đã điều trị các vùng khác (như đầu gối hoặc lưng).

Điều trị tận gốc vấn đề

Mọi người thường chỉ chú ý đến những dấu hiệu rõ ràng như tiếng kêu lách cách hoặc cảm giác vướng kẹt ở khớp háng mà bỏ qua các triệu chứng kín đáo hơn, chẳng hạn như cứng khớp sau khi ngồi lâu hoặc đau khi cúi người.

Nếu không được điều trị, các vấn đề về khớp háng có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa sụn, làm nặng thêm tình trạng viêm khớp và gây tổn thương các cấu trúc lân cận như sụn viền – phần vòng sụn bao quanh giúp ổn định khớp. Theo thời gian, điều này có thể hạn chế vận động và làm tăng nguy cơ phải can thiệp phẫu thuật bao gồm thay khớp kháng.

Bà Rao cho biết: “Chúng tôi thường dành khoảng 30 đến 45 phút để đánh giá tổng thể, xem mọi thứ vận hành ra sao, chứ không chỉ tập trung vào vị trí đau. Một phần quan trọng của quá trình này là xác định xem liệu triệu chứng đó có liên quan đến các vấn đề khác trong cơ thể hay không”.

Một đánh giá toàn diện thường bao gồm kiểm tra vận động, khám lâm sàng trực tiếp và chẩn đoán hình ảnh như chụp X-quang hoặc MRI để phát hiện viêm khớp, rách sụn hoặc chèn ép trong khớp.

Với một số bệnh nhân, nếu tổn thương đã quá nặng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật thay khớp háng.

Bác sĩ Matthew Beal, bác sĩ y khoa và là Phó giáo sư Phẫu thuật Chỉnh hình tại trường Y Đại học Bang Ohio chia sẻ: “Mặc dù phẫu thuật thay khớp háng nghe có vẻ đáng sợ, nhưng thực tế đây là một trong những thủ thuật dễ hồi phục nhất. Việc đứng dậy và đi lại sau phẫu thuật đã có thể được xem là một hình thức vật lý trị liệu hiệu quả cho hầu hết bệnh nhân”.

Giữ cho khớp háng luôn khỏe mạnh

Ngay cả khi bạn chưa cảm thấy đau, vẫn có nhiều cách ngăn ngừa tổn thương hoặc làm chậm rối loạn sớm của khớp háng. Theo bà Rao, mặc dù một số người có cấu trúc giải phẫu khiến họ dễ bị chèn ép khớp háng hơn, phần lớn các yếu tố nguy cơ đều có thể cải thiện thông qua tư thế đúng, sự linh hoạt, sức mạnh cơ và thói quen vận động hàng ngày.

“Điều cốt lõi là vừa tăng sự ổn định và vừa duy trì sự linh hoạt”, bác sĩ Aiello nhấn mạnh.

Ông cho biết, duy trì thói quen đi bộ thường xuyên là nền tảng vững chắc nhất cho sức khỏe khớp háng. Những chuyển động đơn giản, thực hiện đều đặn có thể giúp khôi phục sự cân bằng và giảm áp lực cho vùng này.

Cả hai chuyên gia đều gợi ý những bài tập then chốt giúp bạn duy trì sức mạnh và phòng ngừa đau khớp háng:

Thực hiện động tác nghiêng khung chậu mỗi ngày

Đứng hoặc nằm, hai chân rộng bằng hông, đầu gối hơi chùng. Nhẹ nhàng hóp xương cụt bằng cách siết cơ bụng dưới và cơ mông, làm phẳng phần lưng dưới. Động tác nhỏ này giúp tái căn chỉnh khung chậu và tạo không gian ở phía trước khớp háng, đặc biệt hữu ích nếu bạn phải ngồi nhiều.

Giãn cơ gấp háng

Để chống lại tình trạng co rút do ngồi lâu, hãy thử tư thế chùng gối nửa quỳ hoặc giãn cơ gấp háng khi đứng. Giữ thân trên thẳng, nhẹ nhàng dồn trọng tâm ra trước cho đến khi bạn cảm thấy căng ở phần trước háng.

Tăng cường sức mạnh cho cơ mông và cơ dạng đùi

Thực hiện các bài nâng hông, nâng chân ngang hoặc gập bụng vài lần mỗi tuần. Những bài tập này giúp ổn định khung chậu, giảm áp lực lên khớp háng và đầu gối, đặc biệt khi bạn đi bộ hoặc đứng lâu.

Thường xuyên nghỉ ngơi giữa giờ để vận động

Cứ khoảng mỗi giờ, hãy đứng dậy và vận động. Bạn có thể thử các động tác đơn giản như xoay hông kiểu hula-hooping, đi lại quanh phòng hoặc giữ tư thế Chiến binh II để kích hoạt lại nhóm cơ hông và cơ trung tâm vốn bị ngủ yên khi ngồi quá lâu.

Bà Rao nói: “Điều này là để học cách lắng nghe và kết nối với cơ thể của bạn. Nếu cảm thấy có gì đó không ổn, đừng bỏ qua. Hãy tìm đến chuyên gia về vận động để xác định nguyên nhân gốc rễ”.