5 lợi ích sức khỏe ít ai biết của muối nở (baking soda)

Muối nở (baking soda) là một nguyên liệu quen thuộc trong bếp, nhưng giá trị của nó không dừng lại ở việc làm bánh. Từ kinh nghiệm dân gian đến bằng chứng khoa học hiện đại, muối nở đã chứng minh được hiệu quả trong việc giảm ợ nóng, làm dịu ngứa da, chăm sóc răng miệng, cải thiện hiệu suất vận động và hỗ trợ điều trị bệnh thận mạn.

• 3 cách khử mùi hôi và làm mát không khí trong nhà bằng baking soda

Muối nở có bản chất là natri bicarbonate – một hợp chất có tính kiềm nhẹ. Nhờ đặc tính này, muối nở có khả năng trung hòa lượng axit dư thừa trong cơ thể, từ đó mang lại nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe.

“Muối nở giống như chiếc dao đa năng Thụy Sĩ trong các mẹo trị bệnh tại nhà”, ông Alan Mandell – một bác sĩ chỉnh hình kiêm nhà giáo dục sức khỏe – chia sẻ. Ông nổi tiếng với các video hướng dẫn sử dụng muối nở để cải thiện sức khỏe, và kênh YouTube motivationaldoc về chữa lành tự nhiên hiện có gần 10 triệu lượt theo dõi của mình.

Ông nói rằng muối nở rất hiệu quả để trị ợ nóng nhẹ, côn trùng cắn, mẩn đỏ, có thể dùng súc miệng khử mùi và giúp răng sạch – trắng hơn.

“Nó đơn giản, linh hoạt và cực kỳ hiệu quả nếu dùng đúng cách”, ông nhấn mạnh.

1. Trị ợ nóng hoặc đầy bụng nhẹ

Muối nở là một loại “thuốc kháng axit” tự nhiên, đã được dùng từ nhiều đời nay như mẹo dân gian để giảm trào ngược axit.

“Nếu bạn bị ợ nóng nhẹ, cách đơn giản và cổ điển là pha nửa thìa muối nở vào một ly nước lọc rồi nhấp miệng từ từ”, ông Mandell hướng dẫn.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng natri bicarbonate có thể giúp làm dịu cơn ợ nóng.

Trong một nghiên cứu năm 2023 đăng trên BMJ Open Gastroenterology, người tham gia được chia làm hai nhóm: một nhóm uống 1,5 lít nước khoáng chứa bicarbonate mỗi ngày, nhóm còn lại dùng nước giả dược trong vòng 6 tuần. Kết quả cho thấy nước khoáng có bicarbonate không chỉ hiệu quả hơn trong việc giảm ợ nóng mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống ở những người thường xuyên gặp triệu chứng này.

2. Giảm ngứa và làm dịu da

Với tính kiềm nhẹ, muối nở có khả năng trung hòa axit và làm dịu phản ứng kích ứng trên da, nhờ đó giảm cảm giác ngứa rát do côn trùng cắn, dị ứng nhẹ hay cháy nắng. Khi hòa vào nước tắm, muối nở mang lại cảm giác mát dịu, giúp da thư giãn và phục hồi nhanh hơn sau các tác nhân gây tổn thương bề mặt.

Cách sử dụng rất đơn giản: Chỉ cần cho nửa đến một chén muối nở vào bồn nước ấm và ngâm mình 10–15 phút, hoặc pha thành hỗn hợp sệt thoa trực tiếp lên vết muỗi đốt. Đây là một mẹo dân gian an toàn, rẻ tiền, dễ áp dụng trong gia đình. Tuy nhiên, người có da nhạy cảm nên thử trước trên một vùng nhỏ để tránh khô hoặc kích ứng da.

3. Sức khỏe răng miệng

Các nghiên cứu cho thấy muối nở có thể giúp răng miệng khỏe mạnh hơn nhờ khả năng làm giảm mảng bám, hạn chế chảy máu nướu, trung hòa axit và phá vỡ lớp vi khuẩn bám trên răng.

Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên cho thấy: những người đánh răng bằng kem có chứa 20% muối nở trong 3 tháng có lượng mảng bám và chảy máu nướu giảm rõ rệt so với người chỉ dùng kem chứa flo.

Trong một bài đăng trên Tạp chí Nha khoa Hoa Kỳ, giáo sư Sebastian Ciancio từ Đại học Buffalo đã chia sẻ một số điểm nổi bật về công dụng của baking soda với răng miệng:

• Kem đánh răng chứa muối nở có độ bào mòn thấp, nên an toàn để dùng mỗi ngày.
• Muối nở có khả năng diệt khuẩn mạnh đối với vi khuẩn gây hại trong miệng, giúp giảm viêm nướu và mảng bám hiệu quả.
• Vì có thể làm trắng răng và giảm vết ố, các loại kem đánh răng này thường khiến người dùng dễ duy trì thói quen chăm sóc răng hơn.
• Muối nở còn trung hòa axit từ mảng bám, giúp ngừa sâu răng và kích thích quá trình tái khoáng hóa các tổn thương sâu răng đang phát triển.

4. Hiệu suất vận động

Nhiều nghiên cứu cho thấy muối nở có thể giúp tăng hiệu suất, năng lượng và khả năng hồi phục khi chơi thể thao, đặc biệt là trong các bài tập nặng hoặc cần sức bền cao.

Muối nở được ghi nhận là giúp cải thiện thành tích vận động trong nhiều nghiên cứu khác nhau.

Một tổng hợp phân tích năm 2021 đã xem xét tác dụng của bột nở đối với việc tập luyện. Các nhà khoa học kết luận rằng muối nở giúp người tập cải thiện khả năng thực hiện những động tác cường độ cao trong thời gian ngắn. Tuy vậy, họ cũng nhấn mạnh rằng đa số người tham gia thử nghiệm là nam giới, và cần thêm nhiều nghiên cứu trên nữ giới để đảm bảo hiệu quả tương tự.

5. Những lợi ích khác của muối nở

Muối nở cũng được dùng trong y học, đặc biệt cho bệnh nhân mắc bệnh thận.

Theo bác sĩ Ryan Song, Phó giáo sư thận học tại Đại học Chicago: “Muối nở bán ngoài thị trường thực chất là natri bicarbonate. Nó rẻ hơn và dễ mua hơn so với dạng bicarbonate kê toa mà bác sĩ thường dùng để bù lượng bicarbonate bị mất ở bệnh nhân thận”.

Ông cho biết thêm: “Khi uống vào, natri bicarbonate sẽ giúp trung hòa axit trong thức ăn khi đi qua đường tiêu hóa, từ đó giảm gánh nặng axit cho cơ thể. Phần natri bicarbonate này cũng có thể được hấp thụ để sử dụng như bicarbonate”.

Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy natri bicarbonate có thể giúp làm chậm tiến triển của bệnh thận mạn tính và tăng khả năng sống sót của bệnh nhân mà không gây ảnh hưởng đến cân nặng hay huyết áp.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Chang – thành viên của Hội Thận học Hoa Kỳ, mặc dù có bằng chứng cho thấy việc điều chỉnh bicarbonate trong cơ thể có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh thận, nhưng vẫn chưa thể đưa ra kết luận chắc chắn.

Theo cả bác sĩ Song và bác sĩ Chang, để bảo vệ thận và giảm tải axit cho cơ thể, chế độ ăn là yếu tố quyết định.

Bác sĩ Song cho biết: “Những gì chúng ta ăn ảnh hưởng trực tiếp đến lượng axit cơ thể tạo ra mỗi ngày, và cũng ảnh hưởng đến việc thận phải làm để cân bằng. Thịt động vật phân hủy thành chất có tính axit, trong khi rau củ và trái cây lại chuyển hóa thành chất có tính kiềm. Vì vậy, một chế độ ăn nhiều rau quả, ít đồ ăn chế biến sẵn sẽ giúp giảm gánh nặng trung hòa axit cho thận”.

Natri bicarbonate cũng được đánh giá là có tiềm năng trong việc hỗ trợ điều trị nhiều bệnh khác. Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy natri bicarbonate có thể là giải pháp rẻ tiền và an toàn để giảm viêm – yếu tố gắn liền với nhiều bệnh tự miễn, ví dụ như viêm khớp dạng thấp.