Bộ Y tế họp khẩn về dịch sởi: Nguy cơ bùng phát trên diện rộng

Trước tình trạng số ca mắc gia tăng đột biến trên cả nước, chiều ngày 15/3/2025, Bộ Y tế đã tổ chức một cuộc họp khẩn để đánh giá tình hình và đưa ra biện pháp kiểm soát dịch sởi. Các chuyên gia cảnh báo rằng, nếu không có các biện pháp can thiệp kịp thời, dịch sởi có thể bùng phát mạnh trong thời gian tới.

Dịch sởi đang diễn biến phức tạp

Chiều ngày 15/3/2025, Bộ Y tế đã tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác phòng, chống dịch sởi. Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh cả nước nghi nhận từ đầu năm đến nay có hơn 35,000 ca nghi mắc sởi, trong đó có 3447 ca dương tính và 5 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm trước, số ca mắc sởi đã tăng lên rất nhanh, đây là một con số đáng báo động.

Một số tỉnh, thành phố có số mắc xu hướng tăng cao gồm: Đà Nẵng (2043 ca), Khánh Hòa (1661 ca), Gia Lai (1879 ca), Đồng Tháp (1202 ca), An Giang (1046 ca), Lâm Đồng (476 ca).

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhận định, trước diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình dịch bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh sởi trong thời gian hiện nay, mặc dù Bộ Y tế đã chỉ đạo các địa phương triển khai quyết liệt các biệt pháp phòng chống bệnh sởi từ cuối năm 2024, tuy nhiên tình hình bệnh sởi vẫn ở mức cao và có nguy cơ tiếp tục gia tăng.

Triệu chứng của bệnh sởi

Sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi gây ra, lây lan chủ yếu qua đường hô hấp thông qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết của người bệnh. Bệnh có thời gian ủ bệnh từ 7 đến 14 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng.

Các giai đoạn của bệnh sởi bao gồm:

1. Giai đoạn ủ bệnh (7-14 ngày)

• Đây là giai đoạn virus xâm nhập và nhân lên trong cơ thể nhưng có biểu hiện lâm sàng rõ rệt. Người bệnh thường không có triệu chứng trong thời gian này.

2. Giai đoạn khởi phát (2-4 ngày)

• Sốt cao: Người bệnh bắt đầu sốt nhẹ, sau đó sốt cao dần (39 – 40°C).
• Triệu chứng hô hấp: Xuất hiện các dấu hiệu giống cảm cúm như ho khan, chảy nước mũi, hắt hơi và viêm họng.
• Viêm kết mạc: Mắt đỏ, chảy nước mắt, sợ ánh sáng, mí mắt có thể bị sưng nhẹ.
• Dấu hiệu đặc trưng – hạt Koplik: Khoảng 1 – 2 ngày trước khi phát ban, niêm mạc má trong sẽ xuất hiện những chấm trắng nhỏ, xung quanh có viền đỏ (giống hạt muối) – dấu hiệu đặc trưng giúp chẩn đoán sớm bệnh sởi.

3. Giai đoạn toàn phát (3-5 ngày)

• Phát ban đặc trưng: Ban sởi có màu hồng nhạt, nổi lên bề mặt da, không ngứa. Ban thường mọc theo thứ tự: đầu tiên ở sau tai, trán, lan xuống mặt, cổ, ngực, lưng và toàn thân.
• Sốt cao liên tục: Khi ban mọc, người bệnh vẫn sốt cao kèm theo mệt mỏi, biếng ăn.

4. Giai đoạn hồi phục

• Ban sởi mờ dần theo trình tự xuất hiện và để lại những vết thâm da (vết ban bay), không bong vảy. Sức khỏe người bệnh cải thiện, hết sốt và các triệu chứng dần biến mất.
• Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh sởi có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng, thậm chí tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người suy giảm miễn dịch và phụ nữ mang thai.

Chẩn đoán bệnh sởi

Việc chẩn đoán bệnh sởi có thể dựa vào:

Triệu chứng lâm sàng: Sốt cao, viêm kết mạc, phát ban đặc trưng, hạt Koplik trong miệng.

Xét nghiệm cận lâm sàng:

• Xét nghiệm máu phát hiện kháng thể IgM đặc hiệu với virus sởi.
• Phương pháp PCR để xác định sự có mặt của virus trong cơ thể.
• Công thức máu cho thấy giảm bạch cầu (đặc trưng của nhiễm virus).

Cách phòng bệnh sởi

Vaccine là một biện pháp phòng bệnh, nhưng trong trường hợp chưa thể tiêm vaccine, có thể áp dụng các biện pháp sau:

1. Cách ly người mắc sởi

• Bệnh nhân cần cách ly ít nhất 4-7 ngày từ khi bắt đầu phát ban để tránh lây lan.
• Người tiếp xúc gần nên đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên.

2. Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống

• Rửa tay bằng xà phòng, tránh tiếp xúc trực tiếp với người mắc bệnh.
• Vệ sinh nhà cửa, mở cửa sổ để không khí lưu thông.
• Khử trùng vật dụng cá nhân như chăn, gối, quần áo.

3. Tăng cường hệ miễn dịch

• Chế độ ăn uống đủ chất, đặc biệt là thực phẩm giàu vitamin A, C, D.
• Uống đủ nước, có thể bổ sung nước ép trái cây để tăng cường sức đề kháng.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh stress, căng thẳng.

Điều trị bệnh sởi

Sởi là bệnh do virus gây ra nên không có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu tập trung vào chăm sóc hỗ trợ và điều trị triệu chứng:

• Hạ sốt: Dùng paracetamol khi sốt cao (theo chỉ định bác sĩ), kết hợp chườm ấm, uống nhiều nước.
• Giảm ho, đau họng: Uống nước ấm, trà gừng, mật ong, tránh đồ uống lạnh.
• Bổ sung vitamin A: Giúp hạn chế tổn thương mắt và hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Theo dõi biến chứng: Nếu có dấu hiệu khó thở, sốt kéo dài, lừ đừ, co giật, cần đến bệnh viện ngay.

Dịch sởi có thể được kiểm soát nếu cộng đồng có ý thức phòng bệnh đúng cách. Bộ Y tế khuyến khích mọi người chủ động bảo vệ bản thân và gia đình trước dịch bệnh nguy hiểm này.