Da kề da giúp não trẻ sinh non phát triển khỏe mạnh hơn

Da kề da (skin-to-skin contact) trong giai đoạn nằm hồi sức sơ sinh (NICU) không chỉ giúp gắn kết tình cảm cha mẹ – con mà còn có tác động trực tiếp đến sự phát triển não bộ của trẻ sinh non.

Trẻ sinh non – nhóm dễ tổn thương

Mỗi năm, hàng triệu trẻ trên thế giới chào đời trước 32 tuần tuổi thai. Đây là nhóm trẻ có nguy cơ cao gặp các rối loạn về phát triển thần kinh, khả năng học tập và điều hòa cảm xúc. Dù y học sơ sinh đã tiến những bước dài, nhưng theo Tiến sĩ Katherine Travis, Đại học Stanford (Mỹ), “các chiến lược lâm sàng hỗ trợ trực tiếp cho não bộ trong những ngày đầu đời vẫn còn thiếu”.

“Chúng tôi phát hiện, chỉ cần thêm thời gian da kề da, não của trẻ sinh non đã có dấu hiệu phát triển tốt hơn. Đây là một tín hiệu đáng mừng và rất thực tế cho các gia đình”, bà Travis chia sẻ.

Vai trò của da kề da

Nhóm nghiên cứu đã theo dõi 88 trẻ sinh trước 32 tuần (tuổi thai trung bình 29 tuần) tại một trung tâm hồi sức sơ sinh. Trước khi xuất viện, tất cả trẻ được chụp MRI não để đánh giá các đường dẫn thần kinh quan trọng cho việc điều hòa cảm xúc và căng thẳng, gồm: bó viền (cingulum), bó tia đồi thị trước (anterior thalamic radiations) và bó móc (uncinate fasciculus).

Trong thời gian trẻ nằm NICU, các nhà khoa học ghi lại thời lượng da kề da của mỗi gia đình: mỗi lần thường kéo dài 30 phút – 2 giờ, trung bình mỗi 2–3 ngày. Có 10 trẻ được hơn 50 phút/ngày, trong khi 6 trẻ hoàn toàn không được cha mẹ thực hiện da kề da.

Kết quả cho thấy:

• Trẻ được da kề da thường xuyên có sự phát triển rõ rệt ở bó viền và bó tia đồi thị trước – hai vùng liên quan đến xử lý cảm xúc và kiểm soát căng thẳng.
• Ngay cả một buổi da kề da khoảng 60 phút cũng đủ tạo ra lợi ích thần kinh.
• Những trẻ ít hoặc không được ôm ấp kề da có mức phát triển thần kinh thấp hơn đáng kể.

Tín hiệu mạnh mẽ từ khoa học thần kinh

Việc đo đạc sự thay đổi cấu trúc não ở trẻ sinh non vốn khó khăn do sự khác biệt lớn giữa các bé. Vì vậy, theo Tiến sĩ Travis, “việc chúng tôi vẫn tìm thấy mối liên quan có ý nghĩa thống kê cho thấy tác động của da kề da là rất mạnh mẽ”.

Phát hiện này cũng phù hợp với các nghiên cứu trước đăng trên Journal of Pediatrics và Infancy, cho thấy trẻ được ôm ấp nhiều có điểm nhận thức cao hơn khi 12–18 tháng tuổi. Đáng chú ý, các nghiên cứu theo dõi dài hạn còn ghi nhận: người trưởng thành từng sinh non và được chăm sóc da kề da khi còn bé có não bộ phát triển hơn so với nhóm không được.

Thông điệp yêu thương

Trong bài xã luận đi kèm nghiên cứu, bác sĩ Emma Duerden (Đại học Western, Canada) và bác sĩ Marie Brossard-Racine (Đại học McGill, Canada) nhấn mạnh: “Ngay cả một lượng nhỏ thời gian da kề da cũng tạo ra khác biệt. Vì vậy, thời gian không nên là rào cản. Điều quan trọng là cần tạo điều kiện để cha mẹ có thể thực hiện thường xuyên hơn trong NICU”.

Thực tế, trong nghiên cứu này, cha mẹ chỉ ôm ấp da kề da cho con 2–3 ngày một lần, khoảng 1 giờ mỗi lần – con số được cho là quá thấp so với nhu cầu thực tế của trẻ sơ sinh.

Tiến sĩ Travis bày tỏ: “Khi nhớ lại việc mình thường xuyên bế con sau sinh, tôi thấy mức độ da kề da của các gia đình trong nghiên cứu thực sự chưa đủ. Hy vọng những phát hiện này sẽ thúc đẩy thay đổi ở cấp bệnh viện, chính sách và hỗ trợ xã hội để cha mẹ có thể gần gũi con nhiều hơn”.

Kết luận

Kết quả nghiên cứu một lần nữa khẳng định: ôm ấp da kề da không chỉ là cử chỉ yêu thương, mà còn là “liệu pháp tự nhiên” giúp não bộ trẻ sinh non phát triển khỏe mạnh hơn.

Thanh Long t/h