GS đoạt giải Nobel: 5 điều khiến bạn già đi và chìa khóa chống lão hóa

Y học hiện đại phát hiện rằng quá trình lão hóa được kiểm soát bởi một “bộ điều khiển đồng hồ sinh vật- telomere”. Những hành vi nào có thể làm hỏng các telomere, và đâu là chìa khóa cải thiện?

“Bộ điều khiển đồng hồ sinh vật – telomere” kiểm soát quá trình lão hóa của con người

Theo quan điểm sinh học, quá trình sinh ra, già đi, mắc bệnh và qua đời của con người là một quá trình diễn ra từ từ, cũng là quá trình không thể đảo ngược. Lão hóa được biểu hiện bằng sự thoái hóa cấu trúc tế bào, ví dụ, số lượng tế bào giảm và thể tích thu nhỏ lại.

Khoa học đã phát hiện ra rằng quá trình sao chép và phiên mã của gen chịu ảnh hưởng của các telomere và telomerase. Các telomere và telomerase này có thể bảo vệ các nhiễm sắc thể, do đó, các nhà khoa học còn gọi các telomere này là “bộ điều khiển đồng hồ sinh vật”.

Mỗi lần phân chia tế bào sẽ rút ngắn các telomere đi một chút, và khi chúng quá ngắn không thể co lại được nữa, tế bào không thể tiếp tục phân chia mà sẽ chết đi. Do đó, nếu bạn tìm ra cách để làm chậm quá trình rút ngắn telomere, thì bạn có thể trì hoãn quá trình lão hóa.

Bà Elizabeth Blackburn nhà sinh học phân tử, giáo sư Khoa Hóa sinh và Lý sinh tại Đại học California, San Francisco, sau khi giành giải Nobel Sinh lý và Y học năm 2009, đã viết cuốn sách ‘’Bí mật của telomere’’. Trong cuốn sách, giáo sư cho biết, sau khi quan sát và thử nghiệm khoa học đã xác nhận rằng:

Lối suy nghĩ hoặc kiểu tâm lý của con người có thể ảnh hưởng đến telomere, lối suy nghĩ xấu là một yếu tố then chốt dẫn đến tổn thương telomere.

5 hành vi có thể làm hỏng các telomere của bạn

1. Thù địch

Thù địch là cảm xúc tức giận mạnh mẽ, thường xuyên oán trách, coi thường người khác đặc biệt là sự oán trách bạn bè và đồng nghiệp tại nơi làm việc. 

Giáo sư Elizabeth đã tiến hành một cuộc nghiên cứu đối với các công chức người Anh và phát hiện ra rằng nam giới có chỉ số cao về sự thù địch có telomere ngắn hơn nam giới có chỉ số này thấp hơn.

2. Bi quan

Bi quan có những tác động tiêu cực rất nghiêm trọng đến các telomere. Trong một nghiên cứu nhỏ hơn với 35 phụ nữ, giáo sư Elizabeth phát hiện ra rằng những phụ nữ có chỉ số bi quan cao có telomere ngắn hơn. Ngoài ra, một nghiên cứu trên 1.000 nam giới cho thấy bi quan là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe. Khi những người bi quan mắc các bệnh liên quan đến lão hóa, chẳng hạn như ung thư hoặc bệnh tim, bệnh có xu hướng tiến triển nhanh hơn.

3. Suy nghĩ quá mức

Có nhiều người khi suy nghĩ quá mức, dường như không thể ngừng suy nghĩ về một điều gì đó, thường rơi vào trạng thái lo lắng và tự bức bách bản thân. Ví dụ, thường xuyên suy nghĩ đến mâu thuẫn giữa các thành viên trong gia đình và mâu thuẫn trong các mối quan hệ của cá nhân.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng ám ảnh quá mức về những vướng mắc này cũng có thể ảnh hưởng đến các tế bào miễn dịch của cơ thể và làm ngắn các telomere. Đồng thời, những người suy nghĩ nhiều có xu hướng bị trầm cảm lâm sàng và rối loạn lo âu.

4. Ức chế tư tưởng

Ai cũng sẽ gặp phải những chuyện đau đầu, đôi khi chúng ta chủ động đẩy đi những suy nghĩ khó chịu này một cách nhất thời, nhưng lại không tìm được cách tháo gỡ và giải quyết triệt để tận gốc vấn đề, điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến độ dài telomere của bạn.

Nhà tâm lý học xã hội quá cố của Harvard, giáo sư Daniel Wegner, từng chia sẻ câu nói của nhà văn Nga vĩ đại Leo Tolstoy: “Thử cố gắng đừng nghĩ về gấu Bắc Cực xem, và bạn sẽ thấy rằng mỗi phút mỗi giây sau đó, gấu Bắc Cực lại hiện lên trong tâm trí bạn.” Ý nghĩa rằng bạn càng đẩy suy nghĩ của mình ra xa, chúng càng giật lấy sự chú ý của bạn.

5. Suy nghĩ mông lung

Đây là trạng thái mất tập trung, bị phân tâm. Như chúng ta đã biết, nhiều nhà khoa học đạt được những thành tựu to lớn một phần là vì họ luôn rất tập trung khi làm việc và nghiên cứu. Nghiên cứu của giáo sư Elizabeth cũng phát hiện ra rằng khi con người không thể tập trung tinh lực, không thể nhanh chóng giữ được sự tập trung, nó cũng ảnh hưởng đến độ dài của telomere.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của một số tác động ngoại cảnh nên nhiều người rất dễ bị phân tâm khi làm việc. Hãy rèn luyện cho mình thói quen tập trung cao độ.

Có một số gợi ý dành cho bạn: Bạn nên đề ra kế hoạch các việc cần làm và cố gắng hoàn thành nó trong thời hạn đã cam kết. Nếu không cần thiết, bạn nên tắt âm điện thoại hay thiết bị giải trí và bỏ chúng sang một bên. Một không gian làm việc gọn gàng, đủ ánh sáng kèm theo âm nhạc nhẹ nhàng cũng là một cách hay để tăng cường sự tập trung.

Chìa khóa chống lão hóa: Kéo dài telomere

1. Tự mình thức tỉnh – cách chống lại các suy nghĩ tiêu cực

Thí nghiệm của giáo sư Elizabeth đã cho chúng ta một nguồn gợi ý tuyệt vời, đó là duy trì suy nghĩ tích cực để cải thiện sức khỏe của bản thân.

Trong cuối sách của mình, giáo sư Elizabeth đề cập đến một nội dung rất quan trọng: Mặc dù suy nghĩ tiêu cực có thể khiến các telomere của chúng ta ngắn lại như đã đề cập trong 5 phương diện nêu trên, nhưng mọi người có thể thay đổi nó thông qua việc “tự mình thức tỉnh” (thought awareness). Khi chúng ta thấy mình ở trong trạng thái thù hận, hoặc nhận ra rằng chúng ta thường xuyên suy nghĩ quá mức và ức chế tư tưởng, chất chứa trong lòng như một nhà kho ngột ngạt, nếu khi chúng ta có thể thức tỉnh và thay đổi những thứ tiêu cực này, thì chúng ta có thể thay đổi các telomere, từ đó làm chậm quá trình lão hóa và kéo dài tuổi thọ.

2. Thiền định giúp tăng chiều dài telomere và ngăn ngừa lão hóa

Một nghiên cứu được xuất bản trên Tạp chí Cancer, thực hiện bởi Trung tâm Ung thư Tom Baker ở Canada cho thấy tĩnh tọa có thể kéo dài telomere của bệnh nhân ung thư.

Các nhà nghiên cứu đã chia 88 bệnh nhân ung thư vú thành một nhóm ngồi thiền định và một nhóm đối chứng. Nhóm thiền định tham gia khóa thiền 8 tuần. Họ tập luyện cùng nhau 90 phút mỗi ngày và về nhà tự tập trong 45 phút. Nhóm đối chứng thực hiện liệu pháp biểu hiện cảm xúc và gặp nhau trong 90 phút mỗi tuần, để mọi người nói chuyện cởi mở về mối quan tâm của họ và cảm xúc bên trong, từ đó ủng hộ lẫn nhau.

3 tháng sau, các nhà nghiên cứu đã so sánh phân tích máu của các đối tượng trước và sau thí nghiệm. Kết quả cho thấy các telomere của nhóm thiền định trở nên dài hơn, trong khi các telomere của nhóm đối chứng trở nên ngắn hơn.