Hiểu về chứng Thận hư trong Đông y

Trong Trung y, khái niệm “thận” không chỉ giới hạn ở cơ quan sinh học đơn thuần mà còn mở rộng thành một hệ thống năng lượng toàn diện, đảm nhận nhiều chức năng sống quan trọng của cơ thể.

Theo Đông y, “thận” không chỉ giới hạn ở một cơ quan giải phẫu mà là trung tâm năng lượng sinh mệnh, tàng trữ tinh khí và nguồn khí của con người. (Ảnh: Cinemanikor/ Shutterstock)

Tinh lực của thận được xem là nền tảng cho sự sinh trưởng, phát triển và chức năng sinh sản, trong khi chính khí của thận có nhiệm vụ nuôi dưỡng, sưởi ấm các tạng phủ và mô cơ, duy trì sức sống và thể lực tổng thể.

Theo lý luận của Trung y, sự suy giảm chính khí của thận được xem là dấu hiệu khởi đầu của quá trình lão hóa. Tuy nhiên, vẫn có nhiều phương pháp tự nhiên và dễ áp dụng giúp bồi bổ và phục hồi năng lượng thận.

Vai trò của năng lượng thận trong quá trình sinh trưởng và lão hóa

Sức mạnh hay sự suy giảm của chính khí thận được xem là yếu tố then chốt quyết định quá trình sinh trưởng và lão hóa của con người. Theo cổ y văn “Hoàng Đế Nội Kinh”, sự phát triển của con người tuân theo quy luật “Thất – Bát chi trình”: phụ nữ biến đổi mạnh mẽ qua mỗi chu kỳ bảy năm, còn nam giới là tám năm.

Khi bé gái lên bảy và bé trai lên tám, chính khí thận bắt đầu vượng, thể hiện qua sự thay đổi ở răng và sự phát triển thể chất. Đến 14 tuổi ở nữ và 16 tuổi ở nam, cơ thể đạt đến độ tuổi trưởng thành về mặt sinh dục. Ở 21 tuổi nữ và 24 tuổi nam, chính khí thận ổn định, răng khôn mọc, đánh dấu giai đoạn hoàn tất phát triển thể chất và sinh sản.

Đến 28 tuổi ở phụ nữ và 32 tuổi ở nam giới, cơ thể đạt đến đỉnh cao sinh lực – khi năng lượng, sức bền và khả năng phục hồi ở mức tối ưu, biểu hiện một trạng thái cân bằng và khỏe mạnh nhất. Tuy nhiên, ở tuổi 35 đối với phụ nữ và 40 đối với nam giới, chính khí thận bắt đầu suy giảm và dấu hiệu lão hóa sớm có thể xuất hiện.

Đến 42 tuổi ở phụ nữ và 48 tuổi ở nam giới, dương khí – nguồn năng lượng làm ấm, vận hóa và thúc đẩy hoạt động sinh lý – bắt đầu suy yếu, thường biểu hiện ở nước da xỉn màu và tóc bạc. Cuối cùng, vào tuổi 49 ở nữ và 64 ở nam, chức năng sinh sản giảm sút rõ rệt, đánh dấu giai đoạn chuyển sang tuổi già.

Một nghiên cứu năm 2024 xác định hai giai đoạn tăng tốc lão hóa quan trọng – khoảng 44 tuổi và 60 tuổi – khi các dấu ấn phân tử liên quan đến lão hóa thay đổi mạnh mẽ. Ở tuổi 40, cơ thể giảm khả năng chuyển hóa các chất như rượu và caffein. Đến tuổi 60, dấu hiệu lão hóa rõ rệt xuất hiện trong chức năng miễn dịch và hoạt động của thận.

Những phát hiện này tương đồng đáng kinh ngạc với quan sát của Trung y, vốn xác định các mốc 35 và 49 tuổi ở phụ nữ, 40 và 64 tuổi ở nam giới là những thời điểm chuyển biến quan trọng trong tiến trình lão hóa.

Ngoài vai trò trong sinh trưởng và lão hóa, thận còn đảm nhận chức năng điều hòa thủy dịch, giúp tạo nước tiểu và duy trì cân bằng phân phối nước trong cơ thể, phối hợp với phổi để hỗ trợ hô hấp.

Hệ thống thận còn chủ cốt, sinh tủy, thông não, phát huy và điều hòa hoạt động của tóc, tai, tiểu tiện và đại tiện – phản ánh vai trò rộng lớn và thiết yếu của thận trong việc duy trì sức khỏe tổng thể.

Chức năng chính của thận trong Trung y. Ảnh: The Epoch Times

Triệu chứng của chứng thận hư

Những triệu chứng thường gặp liên quan đến quá trình lão hóa do thận hư bao gồm:

  • Suy giảm trí nhớ
  • Tóc bạc sớm
  • Đau mỏi hoặc yếu ở vùng thắt lưng và chân
  • Giảm thính lực
  • Răng lung lay
  • Rối loạn tiểu tiện hoặc đại tiện
  • Loãng xương
  • Tay chân lạnh

Nếu thấy xuất hiện từ ba triệu chứng trở lên, điều đó có thể cho thấy sự suy giảm chức năng của thận – dấu hiệu điển hình của chứng thận hư trong Trung y.

Làm thế nào để tăng cường năng lượng của thận và làm chậm quá trình lão hóa? Theo Trung y, sinh mệnh của con người phụ thuộc vào dương khí – tức nguồn năng lượng sưởi ấm và duy trì sự sống của cơ thể. Hãy tưởng tượng một nhóm người ngồi quanh đống lửa trại vào một đêm lạnh giá.

Hơi ấm từ ngọn lửa – tượng trưng cho dương khí – giúp mọi người tỉnh táo, ấm áp và tràn đầy năng lượng. Nhưng khi ngọn lửa yếu dần, mọi người bắt đầu run rẩy, chậm chạp và khó duy trì hoạt động.

Cơ thể con người vận hành theo nguyên lý tương tự: khi dương khí – nguồn năng lượng sưởi ấm và kích hoạt các hoạt động sinh lý suy giảm, “nội hỏa” trong cơ thể cũng yếu đi. Hệ quả là chân tay lạnh, chuyển hóa chậm, sức đề kháng giảm và cơ thể mất khả năng phục hồi – những biểu hiện đặc trưng của quá trình lão hóa theo quan niệm Trung y.

Ngược lại, khi dương khí dồi dào, cơ thể ấm áp, tràn đầy sinh lực, các tạng phủ hoạt động ổn định, từ đó làm chậm cả dấu hiệu lão hóa bên ngoài lẫn bên trong – chẳng hạn như mệt mỏi, rụng tóc, yếu xương và suy giảm chức năng sinh lý và nhận thức.

Phương pháp tự nhiên giúp tăng cường chính khí của thận

Những phương pháp dưới đây có thể giúp bổ sung chính khí của thận và tăng cường dương khí – nguồn năng lượng sưởi ấm thiết yếu của cơ thể:

Liệu pháp ngủ buộc chân

Liệu pháp ngủ buộc chân được phát triển hơn 70 năm trước bởi dược sĩ và chuyên gia chỉnh khớp hông người Nhật Bản Kimiyoshi Isogai. Phương pháp này sử dụng ba dải buộc mềm để buộc nhẹ hai chân lại với nhau – tại vị trí trên đầu gối, dưới đầu gối và cổ chân – nhằm giữ chân song song trong khi ngủ. Dù có sự ràng buộc nhẹ, khí năng vẫn lưu thông trơn tru khắp cơ thể.

Nhiều người cho biết, theo thời gian họ cảm nhận được sự ấm dần lên ở tay và chân, đặc biệt là những người thường xuyên bị lạnh chân tay. Trong một số trường hợp, tình trạng chân lạnh giảm rõ rệt chỉ sau một tuần, cho thấy sự cải thiện của dương khí – năng lượng sưởi ấm trong cơ thể.

Dù ban đầu có thể lo ngại rằng việc buộc chân sẽ gây khó ngủ, nhưng thực tế, liệu pháp này giúp tăng cường tuần hoàn năng lượng ở phần thân dưới. Đây là một phương pháp không dùng thuốc, đơn giản và hữu hiệu để cân bằng lại năng lượng của cơ thể.

Các dải buộc có thể được tháo ra nhanh chóng và dễ dàng, nên phương pháp này vẫn an toàn trong các tình huống khẩn cấp, chẳng hạn như thức giấc giữa đêm hoặc cần di chuyển gấp trong trường hợp xảy ra động đất.

Liệu pháp ngủ buộc chân. Ảnh: The Epoch Times

Tư thế ngủ phục hồi sinh lực

Tư thế ngủ phục hồi sinh lực (Hoàn dương ngọa) là phương pháp nằm nghỉ trong đó lòng bàn chân hướng vào nhau.

Theo Trung y, huyệt Dũng tuyền nằm ở 1/3 phía trước lòng bàn chân – được xem là điểm khởi đầu của kinh thận, tức đường lưu thông năng lượng của thận. Khi hai huyệt Dũng tuyền được đặt đối diện nhau, dòng năng lượng của kinh thận sẽ được kích hoạt và lưu thông mạnh mẽ, giúp tăng cường chính khí của thận.  

Tư thế này cũng chú trọng đến vị trí đặt tay. Nam giới được khuyên nên đặt lòng bàn tay trái lên bụng dưới ngay dưới rốn, trong khi nữ giới đặt lòng bàn tay phải ở vị trí tương tự. Tay còn lại đặt nhẹ lên trên, nắm hờ cổ tay để giữ ổn định và giúp tập trung năng lượng.

Bụng dưới (đan điền) được xem là trung tâm năng lượng của cơ thể. Việc dẫn khí về đan điền giúp làm ấm, nuôi dưỡng toàn thân và phục hồi sinh lực nội tạng.

Tư thế này khuyến khích hít thở sâu hơn và giúp thư giãn toàn thân và tăng chất lượng giấc ngủ, đặc biệt hữu ích cho những người khó ngủ. Một số người cho biết họ có thể ngủ thiếp đi chỉ sau vài phút áp dụng tư thế này, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Với những người khó giữ tư thế gập chân và chụm lòng bàn chân vào nhau, có thể thay thế nằm duỗi chân thoải mái, vẫn giữ nguyên tư thế đặt tay trên vùng bụng dưới. Cách này cũng giúp hội tụ năng lượng về đan điền, an thần và hỗ trợ giấc ngủ sâu, phục hồi cơ thể

Xoa bóp huyệt đạo

Theo Trung y, kinh mạch là các kênh dẫn năng lượng trong cơ thể, nối các tạng phủ với những huyệt đạo trên bề mặt. Kinh thận chạy từ lòng bàn chân, dọc theo phía trong của chân, liên kết trực tiếp với thận.

Việc kích thích thường xuyên các huyệt quan trọng dọc theo kinh thận có thể hỗ trợ bổ sung chính khí của thận.

Huyệt Dũng tuyền

Huyệt này đánh dấu điểm khởi đầu của kinh thận, nằm ở phần lõm của lòng bàn chân khi bàn chân gập và các ngón chân co vào trong. Kích thích huyệt Dũng tuyền được cho là giúp bồi bổ chính khí của thận và nâng cao chức năng toàn diện của thận.

Cách xoa bóp: Dùng một tay giữ các ngón chân, tay còn lại day mạnh huyệt Dũng tuyền cho đến khi lòng bàn chân cảm thấy ấm lên. Nhẹ nhàng cử động các ngón chân, sau đó thả lỏng bàn chân. Thực hiện nhiều lần trong ngày để đạt hiệu quả tối ưu.

Cách xác định huyệt Dũng tuyền

Huyệt Thận du

Huyệt Thận du nằm khoảng hai ngón tay ngang ra ngoài so với bờ dưới mỏm gai của đốt sống thắt lưng thứ hai – gần ngang thắt lưng, ngay phía sau rốn. 

Theo Trung y, huyệt này được sử dụng để bổ thận, dưỡng âm, tăng cường dương khí và bồi bổ chính khí thận.

Cách xoa bóp: Đặt cả hai bàn tay lên huyệt Thận du ở vùng thắt lưng, xoa lên xuống 36 lần. Kỹ thuật này có thể thực hiện nhiều lần trong ngày.

Vị trí huyệt Thận du.

Phương pháp canh chỉnh theo ánh sáng mặt trời

Phương pháp canh chỉnh theo ánh sáng mặt trời (Y quang định vị) bắt nguồn từ Hoàng Đế Nội Kinh và được phát triển thêm bởi Giáo sư Chi Wu, người sáng lập một phòng khám Trung y tại Thung lũng Silicon, Bắc California.

Nguyên lý cốt lõi của phương pháp này dựa trên nhịp điệu tự nhiên của năng lượng âm dương trong ngày. Buổi sáng, khi dương khí – năng lượng sưởi ấm cơ thể – dồi dào nhất, nên phơi lưng dưới ánh nắng mặt trời.

Với những người thiếu dương khí, việc tắm nắng lưng khoảng 10 phút từ 11 giờ sáng đến trưa – khi ánh sáng mặt trời mạnh nhất – là cách hiệu quả để bồi bổ dương khí. Buổi chiều, khi âm khí – năng lượng làm mát cơ thể chiếm ưu thế, mặt trước cơ thể, đặc biệt là vùng bụng, nên hướng về phía mặt trời.

Nếu không thể ra ngoài, vẫn có thể thực hiện phương pháp này trong nhà bằng cách canh chỉnh cơ thể theo vị trí mặt trời. Cơ thể vẫn có thể hấp thụ năng lượng mặt trời nếu hướng đúng.

Khi cơ thể được canh chỉnh chính xác, thường sẽ cảm nhận được sự ấm nhẹ ở lưng kèm theo cảm giác dễ chịu và thư giãn. Để xác định chính xác vị trí mặt trời, có thể sử dụng các ứng dụng như Sun Surveyor.

Những người nhạy cảm với năng lượng vi tế sẽ cảm nhận rõ hơn sự ấm áp này, thậm chí chỉ một sự dịch chuyển nhỏ ra khỏi hướng mặt trời cũng có thể làm giảm cảm giác ấm, phản ánh sự thay đổi trong dòng năng lượng. 

Phương pháp canh chỉnh theo ánh sáng mặt trời cũng có thể hỗ trợ cho liệu pháp châm cứu. Trong thực hành lâm sàng, một số bác sĩ nhận thấy rằng, việc kết hợp phương pháp này với châm cứu giúp tăng cường hiệu quả năng lượng của điều trị.

Kỹ thuật nuốt nước bọt

Theo “Hoàng Đế Nội Kinh”, “nước bọt đặc là dịch của thận”, nghĩa là nước bọt được chuyển hóa từ tinh thận và được xem là một chất quan trọng, nuôi dưỡng cơ thể.

Vì lý do này, việc nuốt nước bọt được cho là giúp bổ sung cả tinh thận lẫn chính khí thận.

Gợi ý cách thực hành:

  • Buổi sáng, ngồi thẳng trên giường và nhẹ nhàng ấn lưỡi vào vòm miệng trên trong vài phút.
  • Khi nước bọt tự nhiên đầy trong miệng, thực hiện động tác nhẹ nhàng như súc miệng, giúp năng lượng lưu thông
  • Cuối cùng, nuốt chậm và chú tâm vào hành động nuốt để tối ưu hóa hiệu quả bồi bổ thận

Kỹ thuật thở bụng

Trong Trung y, thận được coi là chủ về tiếp nhận khí. Khi chính khí thận dồi dào, hơi thở tự nhiên sâu và ổn định hơn.

Thở bụng giúp dẫn khí xuống vùng đan điền. Dòng khí đi xuống này được cho là đến thận, nuôi dưỡng và tăng cường chính khí thận.

Cách thực hành: Hít sâu bằng mũi, thở ra bằng miệng, duy trì nhịp thở chậm, sâu và đều. Mỗi chu kỳ hít vào và thở ra nên kéo dài khoảng 15 giây.

Theo bác sĩ Ngô Quốc Bân, The Epoch Times

Khánh Ngọc biên dịch

Khánh Ngọc

Published by
Khánh Ngọc

Recent Posts

Bộ trưởng Hàn Quốc: Việc đóng tàu ngầm hạt nhân sẽ khiến ông Kim Jong-un ngủ không yên

Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Ahn Kyu-baek hôm 9/11 trong cuộc phỏng vấn với…

14 phút ago

Doanh nhân TQ liên quan rửa tiền lớn nhất Singapore, hóa thạch khủng long bị tịch thu

Chính quyền Anh đã tịch thu hóa thạch khủng long, căn hộ và các tác…

21 phút ago

Ông Emmer: Trump đang sửa chữa kinh tế Mỹ khỏi thảm họa do đảng Dân chủ gây ra

Trưởng nhóm đa số Hạ viện, Tom Emmer, cho biết Tổng thống Donald Trump đang…

33 phút ago

Lần đầu tiên sau 25 năm Mỹ sản xuất nam châm đất hiếm

Sự kiện này đã loại bỏ sự phụ thuộc của Hoa Kỳ vào chuỗi cung…

1 giờ ago

310.000 nhà đầu tư F0 tiến nhập thị trường chứng khoán trong tháng 10

Tính đến cuối tháng, nhà đầu tư trong nước nắm giữ tổng cộng 11,3 triệu…

1 giờ ago

Cục 10 Bộ An ninh Quốc gia TQ: “Ba tầng giám sát toàn cầu người Hoa”

Các chuyên gia cảnh báo đây là một “dự án nô lệ hóa nhận thức…

2 giờ ago