Không chú ý làm sạch răng? Những nguy cơ tiềm ẩn nghiêm trọng hơn bạn nghĩ

Các vấn đề sức khỏe răng miệng có thể lan ra ngoài khoang miệng, ảnh hưởng đến huyết áp, tình trạng viêm và thậm chí cả sức khỏe tim mạch lâu dài. Đau thường là dấu hiệu cuối cùng cho thấy răng đang gặp vấn đề chứ không phải dấu hiệu đầu tiên. Những chiếc răng sâu trông “bình thường”, nhiều mảng cao răng khó thấy và bệnh nướu không gây đau đều có thể âm thầm tiến triển cho đến khi xương hàm bắt đầu bị tiêu. Đó là lý do việc làm sạch răng định kỳ không phải là thẩm mỹ, mà là thiết yếu để bảo vệ răng, xương và cả sức khỏe tim mạch.

• 9 lời khuyên chăm sóc răng miệng từ nha sĩ bạn không nên bỏ qua

Sau đại dịch, bác sĩ Yuan Chia-hung, trợ lý giáo sư lâm sàng tại Trường Nha khoa Đại học New York, nhận thấy một làn sóng bệnh nhân chỉ quay lại khi răng đã lung lay hoặc đau đến mức không chịu nổi. Ông chia sẻ rằng vấn đề răng miệng phát triển âm thầm, khi bắt đầu đau, tổn thương thường đã ở giai đoạn nặng. 

Những chiếc răng sâu trông “bình thường”, cao răng ẩn giấu và bệnh nướu không gây đau đều có thể âm thầm tiến triển cho đến khi chính xương hàm bắt đầu bị tiêu. Đó là lý do việc làm sạch răng định kỳ không phải là thẩm mỹ, mà là thiết yếu để bảo vệ răng, xương và thậm chí là sức khỏe tim mạch.

Làm sạch răng định kỳ là tuyến phòng thủ đầu tiên

Các vấn đề răng miệng hiếm khi tự báo hiệu sớm. Nứt răng, sâu răng ẩn và mảng bám tích tụ thường phát triển mà không có triệu chứng rõ ràng. Ngay cả màu sắc răng cũng có thể gây hiểu lầm — nhiều vết sâu răng giai đoạn đầu xuất hiện dưới dạng các đốm trắng và hòa lẫn với men răng khỏe mạnh.

Bác sĩ Yuan khuyến nghị khám và làm sạch răng hai lần mỗi năm bắt đầu từ 4 tuổi. Sáu tháng là khoảng thời gian tối đa nên làm sạch răng chuyên nghiệp một lần. Sau thời điểm này, sự tích tụ quá mức của mảng bám và cao răng có khả năng gây ra tổn thương không thể hồi phục, bắt đầu từ nướu rồi đến xương hàm nâng đỡ răng.

Những lần khám này không chỉ giúp hàm răng sạch đẹp mà còn có thể bảo vệ toàn bộ cơ thể. Vi khuẩn nha chu có liên quan đến tình trạng viêm, huyết áp cao và bệnh tim mạch. Một nghiên cứu ở Đài Loan cho thấy những người trung niên thường xuyên làm sạch răng có nguy cơ xuất huyết não và cao huyết áp thấp hơn so với những người không làm. Hiệu quả bảo vệ đặc biệt đáng kể ở nam giới, với nguy cơ giảm 57%.

Cao răng gây tiêu xương không thể đảo ngược

Trong khi đánh răng và dùng chỉ nha khoa loại bỏ khoảng 90% mảng bám, 10% còn lại vẫn tích tụ theo thời gian. Khi trộn với ion canxi trong nước bọt, chúng vôi hóa thành cao răng mà cơ thể không thể tự loại bỏ.

Khi phát triển, cao răng gây chèn ép mô nướu, gây chảy máu và tụt nướu. Trong các trường hợp nặng, nó có thể gây áp lực lên xương hàm, dẫn đến tiêu xương không thể phục hồi.

Bác sĩ Yuan nói: “Xương hàm cực kỳ nhạy cảm với cao răng. Khi cảm nhận được ‘chất bẩn’ đang tiến đến, nó bắt đầu tiêu gần như ngay lập tức. Và một khi điều đó xảy ra, nó không bao giờ có thể hồi phục”. 

Ông ví răng như một cái cây, với xương đóng vai trò là rễ. “Khi rễ ngày càng lộ ra, đất sẽ bị cuốn trôi, khiến cây đổ. Đây là lý do răng trở nên lung lay hoặc rụng”. 

3 giai đoạn của bệnh nha chu

Bác sĩ Yuan cho biết có 3 giai đoạn của bệnh nha chu, mỗi giai đoạn có các triệu chứng riêng:

• Giai đoạn sớm: Không có triệu chứng rõ ràng, và nhiều người không biết mình mắc bệnh nha chu. Chăm sóc răng kém, như đánh răng và dùng chỉ nha khoa không đầy đủ sẽ để sót một lượng nhỏ cao răng. Khi tích tụ, nó bắt đầu tấn công nướu và có thể gây chảy máu nhẹ hoặc hôi miệng.
• Giai đoạn trung gian: Triệu chứng vẫn khá mơ hồ. Cao răng tích tụ dưới nướu. Hơi thở bắt đầu hôi nhưng vẫn không đau. Nhiều bệnh nhân đã ở giai đoạn trung bình – muộn khi họ bắt đầu nhận thấy các triệu chứng.
• Giai đoạn nặng: Tổn thương trở nên rõ ràng. Viêm xương ổ răng phát triển, nướu tụt, và răng bắt đầu lung lay hoặc rụng. Ở giai đoạn này, cao răng có thể ăn mòn xương, gây đau và chảy máu.

Mặc dù bệnh nha chu không thể chữa khỏi hoàn toàn, vẫn có các phương pháp điều trị giúp làm chậm tiến triển.

Các phương pháp điều trị: Từ bảo tồn đến phẫu thuật

Phương pháp điều trị tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng:

• Cạo vôi và làm sạch sâu: Loại bỏ mảng bám bên dưới nướu. Cần gây tê trong quá trình thực hiện, và có thể cần thuốc giảm đau hoặc kháng sinh sau đó.
• Phẫu thuật nha chu: Mở nướu để làm sạch trực tiếp chân răng và xương. Sau đó, đắp bột xương vào phần xương khuyết.

Bác sĩ Yuan lưu ý rằng tỷ lệ thành công của phẫu thuật không phải 100%, chi phí cao và mất thời gian hồi phục. Do đó, bệnh nhân thường được khuyên nên duy trì chăm sóc răng miệng tốt tại nhà. Nếu không thể làm được, phẫu thuật nha chu thường không được khuyến nghị.

Mất răng? Hiểu về các lựa chọn điều trị

Nếu đã mất răng, bạn có thể cân nhắc implant (chân răng nhân tạo) hoặc răng giả. Nếu bạn chỉ mất vài răng và xương hàm còn chắc, implant là một lựa chọn, theo bác sĩ Yuan. Nếu bạn mất nhiều răng và không còn đủ xương để cấy implant, có thể sẽ cần đến răng giả bán phần hoặc toàn phần.

• Răng giả bán phần hoặc toàn phần: Phù hợp khi mất nhiều răng hoặc mất nhiều xương. Giá cả phải chăng hơn nhưng lực nhai giảm.
• Implant nha khoa: Có thể đặt 4–6 implant để cố định hàm giả toàn phần khi điều kiện cho phép và mang lại khả năng nhai ổn định hơn.

Phụ nữ mãn kinh thường bị loãng xương. Điều này có thể ảnh hưởng đến độ ổn định của implant. Các nghiên cứu cho thấy loãng xương là một yếu tố nguy cơ lớn gây thất bại implant.

Không nên dùng thuốc điều trị loãng xương trước khi làm implant nha khoa, vì các thuốc này làm tăng nguy cơ hoại tử xương hàm.

Đừng bỏ qua răng hàm: Mối đe dọa tiềm ẩn

Nhiều người chỉ thay răng cửa bị mất mà bỏ qua răng hàm. Điều này có thể dẫn đến sai khớp cắn, răng nghiêng và thậm chí thay đổi cấu trúc khuôn mặt.

Các nghiên cứu đã liên kết mất răng hàm với biến dạng khớp thái dương hàm. Răng mất cũng có thể dễ dàng xê dịch, khiến việc làm sạch khó khăn hơn và làm trầm trọng bệnh nha chu.

Bác sĩ Yuan thừa nhận rằng nhiều người sợ đến nha sĩ, nhưng công nghệ hiện đại đã thay đổi trải nghiệm này. Các thiết bị làm sạch răng không đau giúp giảm khó chịu. Các nha sĩ nhi khoa hiện cũng sử dụng trò chơi và ca hát để giúp trẻ thư giãn, giúp các em quen với việc đi khám răng và hình thành thói quen chăm sóc răng miệng tốt.

Ông nói thêm: “Chăm sóc răng miệng tốt không chỉ là cứu răng. Đó là để bảo vệ xương và cơ thể nâng đỡ chúng”.