Cuộc gặp Tập-Putin liệu có bối rối khi quân đội Nga bị đánh bại ở Ukraine?

Trong bối cảnh quân đội Nga đang bị tấn công tan tác ở Ukraine, ông Tập Cận Bình chuẩn bị rời Trung Quốc để thăm Trung Á và có cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Việc ông Tập có thể thực hiện lời hứa “hợp tác không giới hạn” để cung cấp hỗ trợ kinh tế và quân sự cho Nga hay không đã thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế.

Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tới Uzbekistan dự hội nghị thượng đỉnh các nguyên thủ quốc gia do Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tổ chức vào ngày 15-16/9 và gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin cùng các nguyên thủ quốc gia khác. Đây sẽ là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Tập Cận Bình kể từ khi bùng phát dịch bệnh ở Vũ Hán.

Phía Bắc Kinh vẫn chưa xác nhận lịch trình các chuyến đi, nhưng Bộ Ngoại giao Kazakhstan hôm 5/9 thông báo rằng ông Tập sẽ đến thăm nước này. Điện Kremlin cũng cho biết, sau đó ông Tập sẽ gặp ông Putin tại hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải ở thành phố Samarkand trên Con đường Tơ lụa cổ kính của Uzbekistan.

Đại sứ Nga tại Trung Quốc Andrey Denisov và trợ lý chính sách đối ngoại của ông Putin Yuri Ushakov cho biết riêng, ông Putin dự kiến ​​sẽ gặp ông Tập tại hội nghị thượng đỉnh. Ông Ushakov nói rằng hội nghị thượng đỉnh với ông Tập sẽ “rất quan trọng”, nhưng ông không cho biết thêm chi tiết.

Trong một bài báo bình luận ngày 12/9 của Đài Phát thanh Quốc tế Pháp RFI, nói rằng trên thực tế, Nga rất mong đợi sự “hợp tác không giới hạn” mà ông Tập Cận Bình đã hứa, và bày tỏ lo ngại rằng Bắc Kinh sợ kích hoạt các biện pháp trừng phạt của phương Tây. Tờ New York Times đưa tin vài ngày trước rằng quân đội Nga đang thiếu đạn dược, và họ đã mua máy bay không người lái từ Iran và hiện đang mua vũ khí của Triều Tiên. Một số nhà phân tích cho rằng Trung Quốc đã phát triển và nâng cấp hàng loạt vũ khí từ hệ thống vũ khí của Nga, và Nga lại càng háo hức với điều đó. Vậy ông Tập Cận Bình đã mang món quà gì khi gặp “người bạn thân” Putin lần này? Liệu ông Tập Cận Bình có mạo hiểm hoàn toàn với phương Tây bằng cách hứa hẹn viện trợ kinh tế và quân sự cho Nga?

Tài khoản Weibo chính thức của Đại sứ quán Nga tại Trung Quốc đăng tải một phần cuộc họp báo của Đại sứ Denisov, cho biết: “Ở Trung Quốc, hành động của Nga ở Ukraine được hiểu và thậm chí tôn trọng ở một số nơi, và dư luận đứng về phía chúng tôi”. Ông Denisov cũng cho biết: “Những thay đổi nhân sự trong ban lãnh đạo Trung Quốc sau Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 sẽ không ảnh hưởng đến quan hệ đối tác Nga-Trung. Mối quan hệ của chúng tôi là độc lập và không phụ thuộc vào các vị trí cá nhân.”

Đại sứ dường như ngụ ý rằng ông Tập Cận Bình sẽ được bầu lại tại Đại hội toàn quốc lần thứ 20 của Đảng Cộng sản Trung Quốc, và chính sách thân Nga của ĐCSTQ sẽ không thay đổi.

Ông Hal Brands, một giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Johns Hopkins ở Hoa Kỳ, và là một chuyên gia về Trung Quốc, đã tweet vào ngày 10/9 rằng nếu tình hình chiến trường của Nga ở Ukraine tồi tệ như vẻ ngoài, nó sẽ khiến Trung Quốc gặp khó khăn như đang cưỡi trên lưng cọp. Bắc Kinh sẽ bị phương Tây trừng phạt nếu hỗ trợ Nga, nhưng Bắc Kinh không thể ung dung tự tại nếu Nga bị Ukraine đánh bại. Tình hình chính trị rối ren ở Matxcơva có khả năng khiến quan hệ đối tác chiến lược Trung-Nga do ông Tập Cận Bình dày công vun đắp sẽ lâm nguy. Ông Brands tin rằng ông Putin sẽ tìm kiếm sự hỗ trợ nhiều hơn từ Bắc Kinh nếu Nga không ở vị trí thuận lợi, và nếu Bắc Kinh không đáp ứng các yêu cầu của ông Putin, có thể có căng thẳng lớn trong quan hệ đối tác Trung-Nga. Trong mọi trường hợp, những thay đổi đang diễn ra ở Ukraine là rất xấu cho Bắc Kinh.

Ông Lật Chiến Thư, Chủ tịch Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc Trung Quốc, người vừa kết thúc chuyến thăm Nga, đã truyền đạt cam kết ủng hộ Nga của ông chủ tịch Tập Cận Bình đến ông Putin.

Ông Lật Chiến Thư, nhân vật số 3 của ĐCSTQ và là chủ tịch Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, đã tham dự và phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Phương Đông ở Vladivostok Nga vào ngày 7/9, ông đã có cuộc tiếp kiến với Tổng thống Putin. Ông Lật Chiến Thư là quan chức cấp cao nhất của ĐCSTQ đến thăm Nga kể từ khi Nga xâm lược Ukraine.

Ông Lật Chiến Thư cho biết, phía Trung Quốc vui mừng nhận thấy dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Putin, nền kinh tế Nga đã không bị đè bẹp bởi các lệnh trừng phạt khắc nghiệt của Mỹ và các nước phương Tây khác. Ông Lật Chiến Thư cũng nhấn mạnh, ông tin tưởng chắc chắn rằng dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Putin, quan hệ Trung – Nga trong thời kỳ mới sẽ tiếp tục nâng lên một tầm cao mới. Đồng thời ông nhấn mạnh rằng Trung Quốc vẫn coi Nga là một quốc gia quan trọng trong việc đầu tư và hợp tác quốc tế.

Từ bài phát biểu của ông Lật Chiến Thư, không khó để nhân ra Bắc Kinh đang lo ngại rằng Nga sẽ không thể chịu được các lệnh trừng phạt của phương Tây vì chiến tranh. Điều này sẽ khiến ĐCSTQ sẽ mất đi một đối tác quan trọng để hỗ trợ lẫn nhau trong các lợi ích cốt lõi của họ.

Hôm nay, cuộc chiến Ukraine đã được 200 ngày, và quân đội Ukraine đã bắt đầu một cuộc phản công lớn ở phía đông và phía nam. Trong 5 ngày qua, quân đội Ukraine đã thực hiện một cuộc phản công mặt đất dữ dội nhất kể từ khi quân đội Nga tiến hành một cuộc xâm lược toàn diện vào cuối tháng Hai. Video và hình ảnh vệ tinh do CNN định vị cho thấy sự tiến bộ của Ukraine bao gồm các cuộc tấn công liên tiếp vào các sở chỉ huy, kho đạn và kho dự trữ nhiên liệu phía sau chiến tuyến của Nga.

Vào ngày 11/9, Bộ Quốc phòng Nga không đề cập đến việc rút quân trong cuộc họp truyền hình thường kỳ của mình, nhưng đã chiếu một bản đồ cho thấy quân đội Nga đã rút khỏi phần lớn lãnh thổ mà họ kiểm soát gần đây ở khu vực Kharkiv.