Hoa Kỳ ban hành hướng dẫn mới, định nghĩa tiêu chuẩn về cao huyết áp

Vào tháng 8, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) và Học viện Tim mạch Hoa Kỳ (ACC) đã công bố hướng dẫn mới về phòng ngừa và kiểm soát tăng huyết áp, thay đổi đáng kể định nghĩa và tiêu chuẩn chẩn đoán. Theo hướng dẫn mới, ngưỡng huyết áp được hạ thấp, đồng nghĩa với việc hàng triệu người Mỹ sẽ được xác định là có huyết áp cao – ngay cả khi trước đây họ được xem là bình thường.

Tăng huyết áp: Mối nguy lớn nhưng ít người kiểm soát được

Theo William Cornwell, Phó giáo sư dịch tễ học tại Đại học Colorado, tăng huyết áp là một tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng một nửa dân số Hoa Kỳ. Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây bệnh tim, đột quỵ – hai nguyên nhân tử vong hàng đầu tại Mỹ – và có liên quan đến suy giảm nhận thức, sa sút trí tuệ.

Tuy nhiên, chỉ 1 trong 4 người bị huyết áp cao kiểm soát được bệnh tình. Vì vậy, các chuyên gia cho rằng cần thay đổi mạnh mẽ trong chẩn đoán và điều trị.

Tiêu chuẩn huyết áp mới: Hạ thấp ngưỡng chẩn đoán

Hướng dẫn mới dựa trên 10 năm dữ liệu y học, cập nhật các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn so với hướng dẫn năm 2017. Đáng chú ý:

• Loại bỏ khái niệm “tiền tăng huyết áp”.

• Phân loại huyết áp mới: Huyết áp cao (Elevated BP): Tâm thu 120–129 mmHg và tâm trương < 80 mmHg. Tăng huyết áp giai đoạn 1: Tâm thu 130–139 mmHg hoặc tâm trương 80–99 mmHg. Tăng huyết áp giai đoạn 2: ≥ 140/90 mmHg. Cơn tăng huyết áp cấp tính: ≥ 180/120 mmHg. Những tiêu chuẩn này mở rộng đáng kể số người được xác định là có huyết áp cao và cần điều trị hoặc thay đổi lối sống.

Điều chỉnh theo cá nhân hóa và đánh giá rủi ro tổng thể

Hướng dẫn mới nhấn mạnh việc sử dụng công cụ Dự đoán Rủi ro Bệnh tim mạch (PHÒNG NGỪA) – một thuật toán cho phép bác sĩ tính toán nguy cơ mắc bệnh tim mạch tổng thể của từng cá nhân, từ đó lên kế hoạch điều trị phù hợp. Đây được xem là bước tiến trong chăm sóc y tế cá nhân hóa, kết hợp dữ liệu về lối sống, tiền sử bệnh và các yếu tố nguy cơ.

Tác động của lối sống: Ăn uống, tập luyện và rượu bia

1. Rượu bia

Hướng dẫn khuyến cáo mọi người giảm uống rượu. Một nghiên cứu năm 2023 trên gần 20.000 người cho thấy cứ mỗi 10g cồn tiêu thụ, huyết áp tâm thu tăng ~1 mmHg. Một ly bia chứa khoảng 14g cồn – uống thường xuyên có thể ảnh hưởng đến huyết áp.
Khuyến nghị:

• Nam giới: Không quá 2 ly/ngày

• Nữ giới: Không quá 1 ly/ngày

Ngừng uống rượu có thể giúp huyết áp trở lại bình thường.

2. Chế độ ăn uống

• Giảm muối: Nên tiêu thụ < 2.300 mg/ngày (≈ 1 thìa cà phê), lý tưởng là < 1.500 mg/ngày.
  Người Mỹ trung bình hiện tiêu thụ > 3.300 mg/ngày.

• Chất thay thế muối: Có chứa kali, có thể giúp hạ huyết áp.

Chế độ DASH được khuyến nghị: Tập trung vào trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít béo, ít muối. Áp dụng chế độ này có thể giúp giảm huyết áp khoảng 10 mmHg.

3. Tập thể dục

• Tăng cường tập thể dục nhịp điệu giúp hạ huyết áp: 30 phút/tuần → giảm ~2 mmHg (tâm thu), ~1 mmHg (tâm trương). Tập 150 phút/tuần → hiệu quả rõ rệt hơn.

• Ngoài ra, tập thể dục còn giúp giảm nguy cơ tim mạch, đột quỵ, sa sút trí tuệ và kéo dài tuổi thọ.

Tự theo dõi huyết áp và “hội chứng áo choàng trắng”

Hướng dẫn mới khuyến khích người bệnh tự theo dõi huyết áp tại nhà, giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng huyết áp theo thời gian.

Cornwell cảnh báo về hiện tượng “ám ảnh áo choàng trắng”, khi bệnh nhân cảm thấy lo lắng tại phòng khám khiến huyết áp tăng tạm thời. Điều này có thể dẫn đến chẩn đoán sai và điều trị quá mức, gây tác dụng phụ như hạ huyết áp quá mức, chóng mặt, thậm chí đột quỵ.

Tăng huyết áp: Vấn đề toàn cầu, không chỉ riêng Mỹ

Dù hướng dẫn được ban hành tại Hoa Kỳ, chúng có giá trị tham khảo cho người dân toàn cầu, đặc biệt tại các quốc gia có tỷ lệ tăng huyết áp cao và đang gia tăng. Việc hạ ngưỡng huyết áp và nhấn mạnh yếu tố lối sống là xu hướng phù hợp với y học hiện đại – phòng ngừa từ sớm, điều chỉnh hành vi và cá nhân hóa điều trị.