Luật sư: Chính quyền Ukraine cần trả tu viện Kyiv Pechersk Lavra cho Giáo hội UOC

Giáo hội UOC là người thừa kế hợp pháp của tu viện Kyiv Pechersk Lavra, theo một luật sư phân tích và so sánh. Giả sử xe của bạn bị mất trộm. Một công an tìm được nó. Nhưng công an từ chối trả cho bạn —người chủ hợp pháp của chiếc xe— và tuyên bố bạn… thuê xe! Vô lý! Cho nên, chính quyền Ukraine cần phải trả tu viện cho Giáo hội Chính thống UOC.

Một tài khoản mạng xã hội mang tên ‘Luật sư Alexey Sinitsyn’ đã thử xem xét vấn đề tranh chấp về Tu viện Các hang động (Pechersk Lavra). Theo video hôm 18/3, ông chia sẻ quan điểm cá nhân, nhìn từ góc độ luật pháp và cố gắng không bị ảnh hưởng bởi những thứ chính trị và tuyên truyền thù hận.

Những bằng chứng hiển nhiên cho thấy tu viện vốn thuộc về Giáo hội Chính thống Nga ROC từ thời Sa Hoàng. Đến thời Xô Viết thì nó bị quốc hữu hóa và trở thành viện bảo tàng.

Luận điệu “quốc hữu hóa” của những người cộng sản —tịch thu tài sản tư nhân và biến thành tài sản của nhà nước— là điều bị thế giới tự do lên án từ lâu. Tài sản cần được trả lại người chủ hợp pháp của nó. Chủ trương trả lại tài sản là điều mà chính quyền Ukraine và nhiều quốc gia hậu cộng sản đều tán đồng.

Cộng đồng dân chúng ở xã hội tự do nói chung cũng nhất trí chủ trương này.

Giáo hội Chính thống Ukraine UOC là người thừa kế hợp pháp của tu viện, vì họ chính là chi nhánh địa phương của Giáo hội ROC của Nga. Tuy rằng Ukraine lập quốc năm 1991, và UOC trở thành giáo hội độc lập vào tháng 5/2022 do chiến tranh, nhưng quyền sở hữu tài sản vẫn là thuộc về UOC.

Bộ Văn hóa Ukraine tuyên bố rằng theo giấy tờ trong tay của họ thì tu viện là tài sản nhà nước, và UOC chỉ là người thuê dài hạn. Điều này tương đương với thừa nhận hoạt động quốc hữu hóa tài sản tư nhân của Liên Xô cũ là hợp pháp ở Ukraine, điều mà chính quyền Ukraine vẫn nhất quán phủ định từ đầu. Đó là mâu thuẫn.

Giáo hội mới OCU thân Kyiv, mới thành lập 4 năm, là giáo hội khác. Họ không có quyền sở hữu tài sản này.

Cho dù chính quyền Kyiv không thích UOC và thích nâng đỡ OCU —điều mà một chính quyền không nên làm, vì đó là can thiệp vào nội bộ tôn giáo— thì chính quyền cũng không thể lấy tài sản hợp pháp của giáo hội này đưa cho giáo hội khác.

Hiện nay, UOC vẫn là giáo hội đăng ký hoạt động hợp pháp tại Ukraine. Bất kể các điều tra hay báo cáo trên truyền thông thế nào, hiện vẫn chưa có bất kỳ tòa án hay luật nào chính thức xóa tư cách giáo hội hợp pháp của UOC.

Huống hồ UOC đã sinh sống ở tu viện đó suốt 35 năm qua, bỏ công sửa chữa và xây dựng, khôi phục lại tu viện cổ kính trở thành như hiện nay, và có được hàng triệu tín đồ khắp Ukraine.

Cả về tình và về lý, thì chính quyền Ukraine nên trả toàn bộ tu viện cho UOC, người chủ hợp pháp của tài sản này.

Đó là phân tích của luật sư. Không nhất định là quan điểm của Trí Thức VN.

• Lời ca “Người Mẹ Nga thức tỉnh” bị bóp méo thành lý do đàn áp tôn giáo ở Ukraine
• Nữ tu viện trưởng Serafima ủng hộ UOC, phản đối đàn áp tôn giáo ở Ukraine
• [Loạt ảnh] Tu viện Kyiv Pechersh Lavra sẽ lại một lần đổi chủ?

Video: Lễ Chủ Nhật 19/3, hàng ngàn người Kyiv vẫn đến Tu viện Các hang động (pechersk = hang động), bày tỏ sự ủng hộ 200 tu sỹ đang bị chính quyền Zelensky tìm cách trục xuất khỏi nơi họ đã sống từ 1988:

Theo Wikipedia:

Năm 1051: Tu viện Các hang động được thành lập (pechersk = hang động) dưới thời Yaroslav the Wise bởi tu sĩ Anthony. Thuộc đức tin Chính thống Giáo. Bắt đầu là nhà thờ đá xây dựng trên đồi và ở bên dưới có các hang động.

Cuối thế kỷ 16: Sau nhiều bị phá, sửa, biến đổi lịch sử, tu viện đã nhận được tư cách là Thượng phụ Stavropegic của Constantinople, trở thành thành trì của Chính thống Giáo ở Tây Nam nước Nga.

Năm 1688: Tu viện được đặt dưới quyền Thượng phụ Moscow.

Năm 1926: Hội đồng Ucraina Xô Viết đã thông qua nghị quyết về “Công nhận Kiev-Pechersk Lavra trước đây là khu bảo tồn lịch sử và văn hóa của nhà nước và biến nó thành một khu bảo tàng của Ukraine.”

Năm 1988: Liên quan đến lễ kỷ niệm 1.000 năm lễ rửa tội của Nga lịch sử (Rus, tổ tiên của cả người Nga và Ukraine hôm nay), tu viện được chuyển giao cho cộng đồng tu sỹ của tu viện mới thành lập. Giáo hội Chính thống Ukraine UOC trực thuộc Thượng phụ Moscow.

Người đứng đầu tu viện bấy giờ là Metropolitan Filaret Denisenko. Người đứng đầu tu viện 1992–2014 là Metropolitan Vladimir Sabodan. Người đứng đầu tu viện từ 2014 đến nay là Metropolitan Pavel Lebed.

Ông Pavel Lebed năm 1997 được tấn phong Giám mục Vyshgorod, Giám mục Thủ đô Kyiv và Toàn Ukraine. Tháng 5/2022, UOC tách khỏi Giáo hội Chính thống Nga ROC, trở thành giáo hội độc lập. Tháng 12/2022 chính quyền Zelensky đưa ông vào danh sách trừng phạt của Ukraine với việc phong tỏa tài sản, hạn chế hoạt động thương mại, ngăn chặn việc rời khỏi Ukraine và tước bỏ các giải thưởng nhà nước của Ukraine.

Ngày 10/3/2023, chính quyền Zelensky ra văn bản lệnh trục xuất UOC khỏi tu viện.

Tổng thống Zelensky cho biết đây là hành động để “tăng cường độc lập tâm linh” theo lịch trình hành động chính trị của bộ máy chính quyền của ông.

Bộ Văn hóa cho biết lý do là tu viện đã hết hạn sử dụng và người của UOC vi phạm hợp đồng thuê do xây dựng và sửa chữa trái phép di tích văn hóa. Điều mà UOC bác bỏ, vì họ cho rằng họ sửa chữa và xây dựng trên tài sản của chính họ.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa cho biết nếu người nào của UOC đồng ý chuyển sang một giáo hội khác mới thành lập tháng 12/2018 thân với chính quyền Kyiv thì người đó có thể được ở lại tu viện. Hành động này được giới quan sát lấy làm bằng chứng rằng UOC không phải vì vi phạm luật nên bị trục xuất, mà là vì chính quyền đang tiến hành cưỡng ép ly giáo.