Tổng thống Philippines không chất vấn Trung Quốc, ASEAN nhẹ giọng về biển Đông

Philippines gây sự chú ý khi tố cáo Trung Quốc có âm mưu xây đảo nhân tạo ở khu vực đang trong tranh chấp, chỉ vài giờ trước khi các lãnh đạo ASEAN có cuộc họp với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường.

Theo Washington Post, hôm qua (7/9) tại thủ đô Viêng Chăn của Lào, quan chức Philippines công bố các bức ảnh cho thấy nhiều tàu hải giám và tàu chở hàng của Trung Quốc hiện diện tại bãi đá ngầm Scarborough, chỉ cách đảo chính Luzon của Philippines 230 km. Philippines cho hay họ “cực kỳ quan ngại” rằng tàu bè Trung Quốc đang chuẩn bị xây dựng thêm một cơ sở nhân tạo mới trên biển Đông.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte được cho là sẽ chất vấn trực tiếp ông Lý Khắc Cường về việc liệu những con tàu này có đang chuẩn bị xây đảo nhân tạo tại bãi cạn Scarborouh hay không. Bãi đá này nằm tại ngư trường truyền thống của Philippines nhưng đã bị Trung Quốc chiếm vào năm 2012. Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền và gọi là Hoàng Nham.

Căng thẳng đột nhiên xuất hiện tại một hội nghị có truyền thống là “đoàn kết, thân thiện và hữu nghị” khiến người ta e ngại sẽ có một cuộc khẩu chiến giữa một cường quốc nhiều ảnh hưởng và một bên là lãnh đạo có tiếng là không biết e dè. Đặc biệt là sau khi những lời lẽ xúc phạm cá nhân đến từ Tổng thống Philippines đã khiến Tổng thống Mỹ Obama hủy một cuộc gặp song phương.

Tuy nhiên, rốt cuộc đã không có sự cố gì xảy ra. Các quan chức Lào cho hay cuộc họp giữa lãnh đạo ASEAN và Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường diễn ra tốt đẹp. Không có bên nào đề cập tới phán quyết của Tòa Trong tài The Hague hồi tháng 7 rằng đường 9 đoạn chủ quyền của Trung Quốc trên biển Đông là bất hợp pháp.

“Có vẻ như mỗi quốc gia đã kiềm chế căng thẳng, do đó giọng điệu chính của cuộc gặp khá là hữu nghị, nhấn mạnh vào hòa bình, an ninh trong khu vực”, phát ngôn viên chính phủ Thái Lan nhận định.

Trước đó, Bộ trưởng Quốc Phòng Philippines Arsenio Andolong tại thủ đô Manila cho rằng: “Có đủ lý do để nghĩ rằng sự hiện diện của các chiếc tàu này là dấu hiệu sắp có xây dựng trên bãi đá”. Ông nói thêm rằng sự phủ nhận của đại sứ Trung Quốc tại Phillipines làm cho vấn đề càng thêm khó chịu.

Trung Quốc đã xây một loạt đảo nhân tạo ở Trường Sa, có phi đạo và hải cảng cho máy bay và tàu quân sự. Đáp lại lời cáo buộc của Manila, Bắc Kinh chối là không xây bất cứ cơ sở gì và các tàu hải giám có mặt chỉ để làm nhiệm vụ thực thi pháp luật. Diễn văn của thủ tướng Lý Khắc Cường cũng tránh né hồ sơ Biển Đông.

Thông cáo chung của ASEAN công bố tối thứ Tư liệt kê 8 điểm liên quan tới biển Đông, nhưng cũng không đề cập gì đến phán quyết của tòa The Hague. Theo Reuters nhận định, khối 10 quốc gia thành viên này thường không đạt được đồng thuận trong những vấn đề ngoại giao gai góc, đặc biệt khi có liên quan tới Trung Quốc.

Trọng Đức

Xem thêm: