Trung Quốc muốn Mỹ nới lỏng kiểm soát chip AI để đổi lấy thỏa thuận thương mại

Trung Quốc muốn chính quyền Tổng thống Trump gỡ bỏ một số hạn chế xuất khẩu HBM – loại chip nhớ tốc độ cao, đóng vai trò then chốt trong chế tạo chip AI tiên tiến.

Trung Quốc đang tìm cách đưa điều khoản nới lỏng kiểm soát xuất khẩu bộ nhớ băng thông cao (HBM) – linh kiện quan trọng trong sản xuất chip trí tuệ nhân tạo (AI) – vào thỏa thuận thương mại mới với Mỹ, trước thềm khả năng diễn ra hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình.

Theo nhiều nguồn tin am hiểu vấn đề, các quan chức Trung Quốc đã thông báo với giới chuyên gia tại Washington rằng họ muốn chính quyền Tổng thống Trump gỡ bỏ một số hạn chế xuất khẩu HBM. Đây là loại chip nhớ tốc độ cao, đóng vai trò then chốt trong chế tạo chip AI tiên tiến.

Trong ba tháng qua, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Phó Thủ tướng Hà Lập Phong đã dẫn đầu ba vòng đàm phán thương mại Mỹ – Trung.

Một số nguồn cho biết vấn đề HBM đã được Trung Quốc nêu ra trong các cuộc trao đổi. Tuy nhiên, nội dung đàm phán không được công khai và Bộ Tài chính Mỹ từ chối bình luận về thông tin này.

Thời hạn để hai bên đạt được thỏa thuận và tránh việc tái áp thuế cao là ngày 12/8. Mặc dù vậy, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick, vào tuần trước, đã nói rằng Nhà Trắng có thể gia hạn lệnh đình chiến thêm 90 ngày.

Trung Quốc từ lâu đã thể hiện sự phản đối đối với các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mà cựu Tổng thống Joe Biden công bố năm 2022, nhằm cản trở nước này mua hoặc sản xuất chip AI tiên tiến.

Năm 2024, Nhà Trắng tiếp tục siết chặt các lệnh hạn chế khi cấm xuất khẩu HBM sang Trung Quốc. Mục đích của lệnh này được cho là nhằm kiềm chế Huawei và Tập đoàn Sản xuất Chất bán dẫn Quốc tế (SMIC) của Trung Quốc phát triển chip AI.

Gần đây, dư luận bắt đầu chú ý tới chip H20 của Nvidia – sản phẩm được thiết kế dành riêng cho thị trường Trung Quốc sau khi Mỹ cấm xuất khẩu chip tiên tiến hơn.

Theo tờ Financial Times, chính quyền Mỹ đã cấp phép xuất khẩu H20 sau khi Giám đốc điều hành (CEO) Nvidia Jensen Huang gặp Tổng thống Trump. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định điều khiến các quan chức Trung Quốc lo ngại hơn cả là lệnh kiểm soát HBM, vì nó trực tiếp giới hạn khả năng các công ty Trung Quốc – bao gồm Huawei – tự phát triển chip AI.

Ngoài HBM, Nhà Trắng cũng để mắt tới tình trạng các công ty Trung Quốc tận dụng chip đồ họa chơi game của Nvidia – vốn không thuộc diện kiểm soát – cho mục đích AI.

Một số mẫu GPU 4090D và 5090D hiện được quảng cáo tại Trung Quốc là có thể dùng để huấn luyện mô hình AI. Tờ Financial Times từng đưa tin, trong quý 2 năm 2025, lượng chip AI tiên tiến của Nvidia trị giá 1 tỷ USD đã bị đưa lậu vào Trung Quốc.

Hạ nghị sỹ John Moolenaar, Chủ tịch Ủy ban Hạ viện về Trung Quốc, kêu gọi Nvidia và Cục Công nghiệp & An ninh Mỹ (BIS) tăng cường giám sát. Nhưng Nvidia khẳng định các sản phẩm GPU chơi game bán tại Trung Quốc không cần giấy phép, được thiết kế cho người tiêu dùng cá nhân và “không phải giải pháp khả thi” để xây dựng cụm máy chủ AI trên diện rộng.