Bao che doanh nghiệp khai thác đất hiếm trái phép: cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT bị truy tố

Cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT – ông Nguyễn Linh Ngọc cùng cấp dưới bị cáo buộc đã cố ý làm trái nguyên tắc, điều kiện cấp phép khai thác quặng đất hiếm cho Công ty Thái Dương.

• Tổng thống Trump bày tỏ quan tâm đến thỏa thuận đất hiếm với Nga
• Tập đoàn Thái Dương bị cáo buộc thu lợi bất chính hơn 736 tỷ đồng từ đất hiếm

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, ông Ngọc cùng cấp dưới đã cố ý làm trái nguyên tắc, điều kiện cấp phép khai thác quặng đất hiếm cho Công ty Thái Dương.

27 bị can bị truy tố với nhiều nhóm tội

Ngày 11/3, truyền thông Nhà nước đưa tin Viện KSND Tối cao vừa ban hành cáo trạng truy tố bị can Nguyễn Linh Ngọc (cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT), bị can Đoàn Văn Huấn (Chủ tịch Công ty Thái Dương) cùng 25 bị can khác về các tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”, “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí”, “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, “Buôn lậu”, “Tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có”, “Gây ô nhiễm môi trường”.

Trong đó, bị can Đoàn Văn Huấn bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”, “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” và “Gây ô nhiễm môi trường”.

Theo cáo trạng được truyền thông dẫn lại, với vai trò là Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Công ty Thái Dương, bị can Huấn đã tổ chức, chỉ đạo hoạt động khai thác quặng đất hiếm và quặng sắt tại mỏ đất hiếm Yên Phú (tỉnh Yên Bái) từ năm 2019-2023, vi phạm quy định của Luật Khoáng sản và các quy định liên quan.

Cáo trạng xác định tổng số lượng khoáng sản khai thác trái phép có trị giá hơn 864 tỷ đồng.

Trong đó, bị can Đoàn Văn Huấn đã tiêu thụ tổng số quặng đất hiếm và quặng sắt có trị giá hơn 736 tỷ đồng. Bị can Nguyễn Văn Chính – Phó TGĐ kiêm kế toán trưởng và bị can Nguyễn Quang Mạnh – Giám đốc điều hành mỏ đã giúp sức ông Huấn trong việc chỉ đạo khai thác, quản lý, theo dõi sản lượng khai thác, chế biến, tiêu thụ trái với giấy phép và xây dựng báo cáo gian dối gửi các cơ quan quản lý.

Nhóm cán bộ giúp sức doanh nghiệp khai thác đất hiếm trái phép

Cáo trạng xác định hành vi khai thác trái phép của nhóm bị can Huấn có sự trợ giúp từ sai phạm của các nhóm cán bộ tại Bộ TN&MT và Sở TN&MT tỉnh Yên Bái.

Theo đó, cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc cùng với ông Nguyễn Văn Thuấn (cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất khoáng sản), bị can Hoàng Văn Khoa (cựu Vụ trưởng) và bị can Lê Duy Phương (cựu chuyên viên Vụ Khoáng sản) là những cán bộ, lãnh đạo Bộ TN&MT được giao nhiệm vụ thẩm định, cấp giấy phép khai thác quặng đất hiếm.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, ông Ngọc cùng cấp dưới đã cố ý làm trái nguyên tắc, điều kiện cấp phép khai thác quặng đất hiếm cho Công ty Thái Dương.

Cụ thể, từ năm 2011-2012, Công ty Thái Dương xin lập hồ sơ xin cấp phép khai thác đất hiếm. Dự án khai thác chế biến đất hiếm của Công ty Thái Dương gồm 3 dự án thành phần không thể tách rời: Dự án khai thác, tuyển quặng; Dự án Nhà máy thủy luyện Yên Bái và Dự án nhà máy chiết tách Hải Phòng.

Hồ sơ xin cấp phép của Công ty Thái Dương chỉ có giấy chứng nhận đầu tư Dự án khai thác, tuyển quặng do UBND tỉnh Yên Bái cấp từ năm 2011 và đã hết hạn từ tháng 4/2012, chưa được gia hạn hoặc cấp mới.

Trong hồ sơ, không có giấy chứng nhận đầu tư dự án nhà máy thủy luyện, nhà máy tách chiết là vi phạm quy định tại Luật Khoáng sản 2020 và các văn bản hướng dẫn. Đồng thời, vốn chủ sở hữu của Công ty Thái Dương không đảm bảo tỷ lệ bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án, chỉ có 200 tỷ đồng trong tổng mức đầu tư 1.953 tỷ đồng.

Theo cáo trạng, các bị can Phương, Khoa, Thuấn biết rõ hồ sơ chưa đủ điều kiện cấp phép nhưng đã sử dụng kết quả thẩm định cũ khi Công ty Thái Dương nộp hồ sơ lần đầu, không thẩm định lại. Từ đó, thống nhất đề nghị cấp phép cho Công ty Thái Dương.

Trên cơ sở đó, ngày 13/6/2013, cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc ký cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 927 cho Công ty Thái Dương.

Sau khi được cấp phép, nhân dịp sinh nhật bị can Thuấn, bị can Đoàn Văn Huấn đã đến gặp cảm ơn 500 triệu đồng.

Tại Sở TN&MT Yên Bái, các bị can Hồ Đức Hợp – cựu Giám đốc; Lê Công Tiến – cựu Phó Giám đốc; Bùi Đoàn Như – cựu Trưởng phòng Khoáng sản bị xác định là những người có trách nhiệm chính trong việc quản lý hoạt động khai thác khoáng sản tại tỉnh.

Các cán bộ này cũng có nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về khoáng sản, xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý các vi phạm.

Nhóm cán bộ Sở biết Công ty Thái Dương khai thác, chế biến, tiêu thụ trái quy định từ năm 2020 nhưng không kiến nghị xử lý kịp thời để ngăn chặn thiệt hại.

Thậm chí, năm 2021, bị can Hợp ký văn bản gửi UBND tỉnh Yên Bái nhận xét Công ty Thái Dương chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động khai thác mà không hề kiểm tra, rà soát để phản ánh đúng sai phạm thực tế.

Trên cơ sở văn bản này, UBND tỉnh có văn bản gửi Bộ TN&MT để gia hạn cấp phép dẫn đến Công ty Thái Dương tiếp tục khai thác trái phép, gây thất thoát khoáng sản.

Với hành vi này, ông Ngọc cùng nhóm cán bộ nói trên bị truy tố tội “Vi phạm quy định về quản lý”, “Sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí”.

Báo Nhà nước không đưa tin khi nào vụ án này được đưa ra xét xử.

Khánh Vy (t/h)