Hơn 11.000 nhà đất công bỏ hoang, dùng sai mục đích: Quá nửa chưa có cách xử lý

Đến cuối năm 2024, cả nước có 11.034 cơ sở nhà đất không sử dụng, sử dụng kém hiệu quả và sử dụng sai mục đích; hơn 7.200 nhà đất công trong đó chưa có phương án xử lý.

Thông tin trên do ông Nguyễn Tân Thịnh, Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính) nêu trong cuộc trao đổi về tổng kiểm kê tài sản công và quản lý tài sản công sau sáp nhập, tinh gọn bộ máy, ngày 14/3.

Về tài sản công không sử dụng hay sử dụng không hiệu quả, theo thống kê trên cơ sở báo cáo từ các bộ, ngành và địa phương, đến cuối năm 2024, cả nước có 11.034 cơ sở nhà đất không sử dụng, sử dụng kém hiệu quả và sử dụng sai mục đích. Trong đó, chỉ 3.780 cơ sở nhà đất đã có quyết định xử lý của cấp có thẩm quyền, còn lại hơn 7.200 nhà đất công chưa có phương án xử lý (tương đương 65%).

Ông Thịnh cho hay các cơ sở nhà đất này chủ yếu là cơ sở giáo dục ở những nơi có sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, cấp huyện, tập trung nhiều là ở nhà văn hóa, trường, trạm y tế…

Để sử dụng nhà đất công hiệu quả, tránh lãng phí, Bộ Tài chính đã có văn bản đề nghị các bộ, ngành địa phương ban hành kế hoạch xử lý cụ thể. Đơn cử một địa phương có 500 cơ sở nhà đất dôi dư thì phải có lộ trình xử lý, cập nhật thường xuyên nhà đất dôi dư.

Tuy nhiên, tiến độ thực hiện tổng kiểm kê tài sản công, quản lý tài sản công sau sáp nhập chậm nhất là ngày 20/2, theo Bộ Tài chính, nhưng đến hết ngày 13/3, vẫn còn 9 bộ, cơ quan trung ương chưa đăng ký đối tượng kiểm kê.

Danh sách này gồm Văn phòng Quốc hội, Bộ Công thương, Bộ Giao thông Vận tải (hợp nhất với Bộ Xây dựng thành Bộ Xây dựng từ từ 1/3), Bộ LĐ-TB&XH (hợp nhất với Bộ Nội vụ và chuyển nhiệm vụ sang các bộ khác), Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam.

Ngoài ra, 12 tỉnh thành gồm: Hà Nội, Cần Thơ, Bình Dương, Bình Phước, Bình Thuận, Điện Biên, Hà Nam, Hậu Giang, Kiên Giang, Quảng Trị, Sóc Trăng và Thanh Hóa cũng chưa hoàn thành việc đăng ký đối tượng kiểm kê.

Hiện nạn chót để các đơn vị trực tiếp kiểm kê hoàn thành công việc là ngày 31/3.

Cục trưởng Cục Quản lý công sản lưu ý, trước khi thực hiện sắp xếp, các đơn vị phải tiến hành kiểm kê và phân loại tài sản. Trong quá trình tinh gọn bộ máy, các đơn vị mới được kế thừa tài sản và có trách nhiệm sử dụng sao cho phù hợp.

Đối với tài sản có thể di chuyển, cần sắp xếp để đưa đến vị trí mới. Những tài sản không thể di chuyển như nhà, đất cần được xử lý theo thực trạng. Một số đơn vị hợp nhất có thể gặp tình trạng thiếu trụ sở, trong khi những trụ sở dôi dư có thể được thu hồi hoặc điều chuyển để đơn vị khác sử dụng.

Việc xử lý đối với nhà đất dôi dư đã có các quy định về điều chuyển, sắp xếp, thu hồi, chuyển về địa phương để giao cho đơn vị có chức năng kinh doanh nhà quản lý khai thác quỹ nhà đất đó.

Thí dụ, với các xã sau khi chuyển về trụ sở mới thì trụ sở cũ có thể sử dụng làm trường học, cơ sở y tế, thư viện… Những đất nào phù hợp với quy hoạch thương mại, dịch vụ, đất ở thì Nhà nước thu hồi thực hiện giao đất, cho thuê đất theo quy định.

Trước đó, hồi cuối năm 2024, Giám đốc Sở Tài chính TP.HCM Nguyễn Hoàng Hải cho biết thành phố hiện quản lý khoảng 13.000 địa chỉ nhà, đất công, trong đó có hơn 2.000 địa chỉ do Trung ương quản lý và gần 11.000 địa chỉ thuộc quyền quản lý của thành phố.

Tuy nhiên, hơn 1.000 địa chỉ trong số này đang bị bỏ trống, gây lãng phí nguồn lực.

Để giải quyết tình trạng này, Sở Tài chính đang phối hợp với Trường Đại học Kinh tế – Luật triển khai đề án sử dụng tài chính công. Đề án tập trung xây dựng hệ thống quản lý tổng thể, số hóa toàn bộ dữ liệu của 13.000 địa chỉ nhà, đất công để hiển thị trạng thái sử dụng.

Các tài sản sẽ được đánh giá theo màu sắc, từ màu xanh (sử dụng tốt) đến màu đỏ (kém hiệu quả).

Tại Hà Nội, theo số liệu báo cáo của Sở Tài chính, tính đến ngày 31/12/2023, tổng số cơ sở nhà, đất do các cơ quan, tổ chức, đơn vị của thành phố quản lý, sử dụng thuộc phạm vi sắp xếp lại, xử lý nhà, đất theo quy định là 6.764 cơ sở (khối sở, ban, ngành là 1.202 cơ sở; khối quận, huyện, thị xã là 4.520 cơ sở; khối doanh nghiệp nhà nước là 1.042 cơ sở).

Trong đó, số cơ sở nhà, đất đã được phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý là 6.018 cơ sở (chiếm tỷ lệ khoảng 90%).

Giới chức thành phố cho biết trong năm 2025 sẽ hoàn thành phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý 100% cơ sở nhà, đất thuộc phạm vi quản lý của thành phố.

Một số cơ sở bỏ hoang có thể kể đến như tại địa chỉ số 30 Tô Hiệu (từng là trụ sở Đài PT-TH tỉnh Hà Tây (cũ)); trụ sở của Viện kiểm sát ở số 32 Tô Hiệu; biệt thự 12 Nguyễn Chế Nghĩa (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) có diện tích 410 m2; nhà chuyên dùng ở địa chỉ 16 phố Tràng Thi (quận Hoàn Kiếm); Dự án đầu tư xây dựng Trung tâm Nghiên cứu chuyển giao công nghệ và giám định công nghệ có tổng mức đầu tư gần 600 tỷ đồng thuộc Khu công nghệ cao Hòa Lạc (huyện Thạch Thất)…