Việt Nam lên tiếng về kênh đào Phù Nam Techo

Việt Nam mong Campuchia tiếp tục phối hợp với Việt Nam và các nước trong Ủy hội sông Mekong để chia sẻ thông tin, đánh giá đầy đủ tác động của dự án kênh đào Phù Nam Techo đối với nguồn nước, tài nguyên nước và môi trường sinh thái của khu vực tiểu vùng sông Mekong cùng các biện pháp quản lý phù hợp.

• ‘Vành đai và Con đường’ tạo ra hơn 500 tòa nhà ma tại Sihanoukville, Campuchia
• Campuchia phủ nhận đang xây dựng cơ sở hải quân bí mật cho hạm đội Trung Quốc

Ngày 5/5, trả lời về phản ứng của Việt Nam trước những phát biểu gần đây của phía Campuchia liên quan việc triển khai dự án kênh đào Phù Nam Techo (Funan Techo), người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng cho hay Việt Nam luôn coi trọng, dành ưu tiên hàng đầu cho mối quan hệ với Campuchia trong chính sách đối ngoại của mình. Việt Nam mong muốn quan hệ hai nước ngày càng phát triển đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả trên các lĩnh vực vì lợi ích của nhân dân hai nước.

Đối với dự án kênh đào Phù Nam Techo, Việt Nam “rất quan tâm và tôn trọng lợi ích chính đáng của Campuchia” theo tinh thần của Hiệp định Mekong năm 1995, phù hợp với các quy định liên quan của Ủy hội sông Mekong và quan hệ láng giềng hữu nghị truyền thống giữa hai nước.

“Chúng tôi mong rằng Campuchia tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Việt Nam và các nước trong Ủy hội sông Mekong để chia sẻ thông tin, đánh giá đầy đủ tác động của dự án này đối với nguồn nước, tài nguyên nước và môi trường sinh thái của khu vực tiểu vùng sông Mekong cùng các biện pháp quản lý phù hợp…”, bà Hằng nói.

Những việc này nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích của các quốc gia ven sông Mekong cũng như quản lý, sử dụng hiệu quả, bền vững nguồn nước và tài nguyên nước con sông, “vì sự phát triển bền vững của lưu vực, tình đoàn kết gắn bó giữa các quốc gia ven sông và tương lai của các thế hệ mai sau”.

Lãnh đạo Campuchia liên tục nhắc đến kênh đào Phù Nam Techo trong những tuần gần đây, khẳng định dự án này sẽ đem lại lợi ích cho người dân và quyết tâm thực hiện.

Gần nhất, hôm 1/5, Thủ tướng Campuchia Hun Manet tuyên bố ông biết một nhóm đối lập có trụ sở tại Mỹ đang âm mưu phá hoại việc xây kênh đào Phù Nam Techo. Tuy nhiên nỗ lực này sẽ không thành công vì người dân Campuchia đồng lòng ủng hộ dự án.

Về dự án này, ông Brian Eyler, Giám đốc Chương trình Đông Nam Á tại trung tâm Stimson (Mỹ) nhận xét: “Dự án kênh đào này có thể là cây đinh cuối cùng đóng vào quan tài ĐBSCL”. Kênh đào Phù Nam Techo sẽ cần hơn 80 triệu m3 nước và điều này sẽ làm cạn kiệt mực nước sông Cửu Long. Ngoài ra, kênh đào có thể gây rối loạn tình trạng ngập lũ tự nhiên, gia tăng độ mặn và thay đổi dòng chảy trong nông nghiệp và kinh tế ở Đồng bằng Sông Cửu Long. Ông Eyler bộc bạch: “Tôi lo lắng nhất là kênh đào sẽ ảnh hưởng đến vùng ngập lũ và gây ra nhiều hậu quả khó lường…”.

Ông Eyler phân tích theo thiết kế, kênh đào Phù Nam Techo sẽ chia cắt vùng đồng bằng ngập lũ rộng lớn xuyên biên giới giữa hai tỉnh Kandal và Takeo, đồng thời chạy sâu vào ĐBSCL, như vậy sẽ làm thay đổi dòng chảy tự nhiên của vùng ngập lũ vốn mang lại lợi ích kinh tế và xã hội cho người dân ở Campuchia và ở Việt Nam. Vùng ngập lũ này kết nối với các vùng sản xuất nông nghiệp trù phú (một số loại gạo ngon nhất của Campuchia được trồng ở đây) và nghề cá, đồng thời tạo môi trường sống cho các loài có nguy cơ tuyệt chủng. Khi kênh đào chia cắt vùng ngập lũ, dòng nước chảy về hạ lưu bị ngăn lại sẽ hình thành khu vực khô ráo ở phía Nam bao gồm một phần các tỉnh An Giang và Kiên Giang, tạo ra khu vực ẩm hơn ở phía bắc. Khi nước tràn vào kênh đào trong mùa mưa, lũ lụt ở Takeo và thậm chí ở ngoại ô phía nam Phnom Penh cũng có thể trầm trọng thêm.

Khánh Vy (t/h)