Thất nghiệp ở Trung Quốc trầm trọng hơn khi doanh nghiệp nước ngoài rời đi

Apple và các công ty nước ngoài khác đã mất niềm tin vào Trung Quốc. Tình hình việc làm ngày càng trở nên tồi tệ, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục 19,3%. Tuy nhiên, có phân tích chỉ ra rằng tỷ lệ thất nghiệp thực tế có thể gấp đôi số liệu chính thức.

Chính sách phòng chống dịch bệnh nghiêm ngặt “zero COVID” của Bắc Kinh đã thúc đẩy các công ty nước ngoài ở Trung Quốc quay sang Ấn Độ, và các nước khác ở Đông Nam Á như Việt Nam. Cuộc khảo sát vào tháng Năm của phòng thương mại Mỹ và Nhật Bản cho thấy, khoảng 50% doanh nghiệp Mỹ và 14% doanh nghiệp Nhật Bản sẽ giảm hoặc trì hoãn kế hoạch đầu tư vào Trung Quốc.

Ví dụ, Apple có kế hoạch rút một số nghiệp vụ của mình ra khỏi Trung Quốc, bao gồm chuyển dây chuyền sản xuất đồng hồ thông minh và máy tính xách tay từ Trung Quốc sang Việt Nam và chuyển sản xuất mẫu iPhone 14 mới nhất sang sản xuất tại Ấn Độ. Apple cho rằng các biện pháp phòng chống và kiểm soát dịch bệnh trên khắp Trung Quốc đã làm gián đoạn hoạt động và sản xuất.

Trung Quốc dần mất đi vị thế công xưởng của thế giới, và tin tức về việc đóng cửa nhà máy và sa thải nhân viên đã được báo cáo khắp nơi. Tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ ở Trung Quốc tăng nhanh, và tình trạng việc làm của hàng trăm triệu lao động ngày càng trầm trọng hơn.

Ông Bành Định Đỉnh (Peng Dingding), một học giả độc lập về Trung Quốc, nói với Đài Á Châu Tự Do: “Đây là kết quả tất yếu của sự tách rời giữa Trung Quốc và Mỹ. Những lợi thế kinh tế mà Trung Quốc có được nhờ chi phí gia công thấp đang dần mất đi.”

Trong những năm gần đây, có nhiều tin xấu ở nơi làm việc của Trung Quốc, tuổi tác và giới tính có thể bị phân biệt đối xử. Hệ thống làm việc “996” và “007” liên tiếp ra đời, không khí làm việc với cường độ cao và lương thấp đã gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của hàng trăm triệu người Trung Quốc.

Chế độ làm việc “996” là “9 giờ sáng làm việc đến 9 giờ tối nghỉ, mỗi tuần làm việc 6 ngày”, cũng thỉnh thoảng được dùng để chỉ chế độ làm việc mà bên sử dụng lao động yêu cầu người lao động kéo dài thời gian làm nhưng không tăng thêm phí làm tăng ca.

Chế độ làm việc “007” là một chế độ làm việc kéo dài giờ làm việc theo quy định của pháp luật, đây là chế độ làm việc vi phạm “Luật Lao động” của Trung Quốc. “007” đề cập đến một chế độ làm việc tàn nhẫn hơn “996”, tức làm việc 0 giờ đến 0 giờ ngày hôm sau, 7 ngày trong tuần không nghỉ.

Theo số liệu do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố ngày 15/7, cho thấy tình hình kinh tế đáng lo ngại. Cơ quan này giải thích tình trạng kinh tế “cực kỳ bất thường” do ảnh hưởng bất lợi như môi trường quốc tế phức tạp và khắc nghiệt, dịch bệnh thường xuyên, v,v. Đồng thời tuyên bố rằng áp lực đi xuống của nền kinh tế đang tăng lên đáng kể trong quý II.

Điều đáng chú ý là kể từ tháng Hai, tỷ lệ thất nghiệp thành thị tiếp tục vượt giá trị mục tiêu 5,5%, đặc biệt trong tháng Sáu, tỷ lệ thất nghiệp trong tổng điều tra dân số 16-24 tuổi lên tới 19,3%, cao kỷ lục.

Số liệu thống kê về thanh niên độ tuổi 16 – 24 tuổi là do ngoài những người tốt nghiệp đại học, có rất nhiều người đã có việc làm sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông. Ví dụ, năm 2000, có 17,71 triệu dân số mới sinh, năm nay số lượng sinh viên cao đẳng đại học tốt nghiệp là 10,76 triệu, nếu không tính đến tử vong và các yếu tố khác, thì vẫn còn hàng triệu người cần việc làm. Đặc biệt, những người được cơ quan chức năng của chính quyền gọi là có việc làm linh hoạt không được đưa vào thống kê thất nghiệp.

Theo hãng tin AFP đưa tin ngày 29/8, ông Trang Ba (Zhuang Bo), nhà kinh tế tại Viện nghiên cứu TS Lombard, cũng cho biết dữ liệu chính thức của Trung Quốc không theo dõi tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên nông thôn, do đó số người thất nghiệp thực tế có thể gấp đôi so với dữ liệu chính thức.

Nhà báo và cũng là nhà bình luận kỳ cựu người Nhật Masahiro Miyazaki chẩn đoán tình hình kinh tế Trung Quốc hiện nay là “ngừng tim“. Ông cũng ước tính rằng tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ Trung Quốc đã vượt quá 40%, mặc dù dữ liệu chính thức vào tháng Tám của nước này tự báo cáo rằng tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên 16 – 24 tuổi là 19,9%.

Theo báo cáo của Tiếng nói Đức (Deutsche Welle) ngày 16/7, bà Doris Fischer, một nhà thương mại và kinh tế học Trung Quốc tại Đại học Würzburg ở Đức, cho biết “ĐCSTQ chắc chắn hy vọng sẽ có một năm rất thành công, vì Đại hội 20 sắp được tổ chức vào mùa thu … Các quyết định chính sách kinh tế trong những năm gần đây … cũng góp phần làm cho tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên thành thị ngày nay lên tới gần 20%…”

Bà Doris Fischer nói thẳng, kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với khủng hoảng.