Trung Quốc: TV, điện thoại của dân biến thành tai mắt cho chính quyền

Tờ Hoàn cầu Thời báo – cơ quan của nhà nước Trung Quốc – hôm thứ Tư (27/6) đã vui mừng thông báo về việc điện thoại di động, TV của người dân đã trở thành tai, mắt của mạng lưới giám sát công chúng lớn nhất thế giới của chính quyền Trung Quốc. Hệ thống giám sát công dân của nhà cầm quyền cộng sản Bắc Kinh thậm chí đã vươn tới các cộng đồng dân cư nông thôn. Hình ảnh trong các thiết bị cá nhân của người dân được truyền về các hệ thống máy tính trí tuệ nhân tạo của nhà cầm quyền.

Hệ thống giám sát này được chính quyền Trung Quốc gọi là “Những con mắt sắc bén”, và mục đích bề mặt của nó, theo tuyên truyền của chính quyền, là nhằm giúp dân làng đấu tranh với tội phạm khi lực lượng cảnh sát địa phương còn mỏng.

Tờ Hoàn cầu Thời báo mô tả hệ thống này hoạt động hiệu quả một cách ớn lạnh:

Một vụ đánh nhau đang diễn ra trên đường làng Jiantai, Shifang, tỉnh Tứ Xuyên, tây nam Trung Quốc, hậu quả từ tranh cãi tài chính giữa những người dân trong làng. Ngay khi một nam thanh niên chuẩn bị rút ra một con dao, cảnh sát đã nhanh chóng có mặt, ngăn chặn vụ việc – tình huống có thể trở thành một vụ tắm máu.

Những người đang đánh nhau không biết rằng hành động trên đường của họ đang được người dân làng theo dõi qua TV và điện thoại cá nhân được kết nối với các camera giám sát có cài ứng dụng phát trực tuyến lắp đặt quanh các khu dân cư nông thôn. Một người dân làng chứng kiến toàn bộ sự việc qua TV tại nhà đã báo cho cảnh sát bằng cách rất đơn giản là bấm nút trên chiếc điều khiển TV từ xa.

Trường hợp nêu trên, được Tân Hoa Xã đưa tin vào cuối năm 2016, là một ví dụ về khả năng của mạng lưới giám sát quần chúng mới của chính quyền Trung Quốc triển khai tại các vùng nông thôn. Hệ thống này thực tế có thể biến mọi chiếc TV và điện thoại di động tại nông thôn thành các thiết bị đầu cuối giám sát an ninh.

‘Những con mắt sắc bén’ – tên gọi của hệ thống này, bắt nguồn từ câu nói nổi tiếng của Trung Quốc rằng ‘Quần chúng có những con mắt sắc bén’ dùng để mô tả sức mạnh của nhân dân. Dự án này do Bộ chính trị và Ủy ban Pháp luật của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trực tiếp điều hành, cũng là dự án mở rộng tới các khu vực nông thôn của mạng lưới giám sát Skynet, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), nhận dạng khuôn mặt và dữ liệu lớn (big data).

Ông Wang Qiang – chuyên gia về hành vi quân sự phi chiến tranh tại Đại học Quốc phòng Trung Quốc, đánh giá: “Mọi hộ gia đình đều có thể trở thành một thiết bị đầu cuối theo dõi, và mọi người dân làng có thể là một người giám sát. Điều này phù hợp với truyền thống ‘đại chúng’ của ĐCSTQ, huy động sự nhiệt tình của dân chúng để thúc đẩy an ninh nông thôn”.

Mọi người dân làng hiện nay có thể xem các đoạn video trên TV hoặc điện thoại di động của họ kết nối với hàng chục camera an ninh lắp đặt trên các tuyến đường trong làng. Theo Hoàn cầu Thời báo, hệ thống “Những con mắt sắc bén” bây giờ đã bao phủ 14.087 làng với 41.695 camera giám sát và khi dự án này hoàn thành nó sẽ bao phủ mọi ngõ ngách trên khắp Trung Quốc. Chi phí lắp đặt hệ thống này được chính quyền ước tính vào khoảng hơn 100 triệu Nhân dân tệ, khoảng hơn 15 tỷ USD. Tuy nhiên, chi phí chính xác rất khó kiểm chứng vì nên nhớ rằng các số liệu mà chính quyền Trung Quốc công bố luôn không rõ ràng.

Những người đề xuất triển khai hệ thống “Những con mắt sắc bén” tuyên bố rằng hệ thống này đã góp phần ngăn chặn hiệu quả tội phạm, giảm được tới 50% số vụ tội phạm trong một số khu vực.

Hoàn cầu Thời báo cũng lên tiếng bác bỏ những quan ngại về quyền riêng tư của người dân với lập luận rằng tất cả các camera giám sát được đề xuất “lắp đặt tại những nơi công cộng” kèm theo “thông báo rõ ràng nhắc nhở mọi người về việc đang đi vào khu vực giám sát”. Tờ báo của nhà nước Trung Quốc cũng cho rằng tại các nước như Anh và Mỹ mật độ camera theo dõi người dân còn cao hơn.

Theo hãng tin Breitbart (Mỹ), chính quyền ĐCSTQ không dừng lại ở việc giám sát người dân qua các camera lắp cố định nơi công cộng, họ còn đang triển khai giám sát dân chúng bằng những chú chim robot.

Hơn 30 cơ quan chính quyền Trung Quốc đã triển khai những chú chim robot – máy bay không người lái nhỏ xíu trông giống nhưng chú chim thật đang bay – tới các khu vực chính quyền cho là hay xảy ra rắc rối, trong đó có tỉnh Tân Cương với nhiều người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ sinh sống. Những chiếc máy bay không người lái này sử dụng “công nghệ lấy cảm hứng từ sinh học” di chuyển bằng cách vỗ cánh như những chú chim thật đang bay, ngăn chặn con người phát hiện.

Một nguồn tin nội bộ của dự án “Chim bồ câu” của Trung Quốc trao đổi với tờ Hoa Nam Buổi Sáng (Hồng Kông) rằng những chú robot này “sao chép khoảng 90% chuyển động của chim bồ câu thật”, tạo ra ít tiếng ồn khi bay, và trông sống động như thật khiến “những chú chim thật thường bay cùng theo”. Kích thước và chuyển động thực tế của chim robot cũng giúp chúng khó bị phát hiện bởi các hệ thống radar.

Xuân Thành

Xem thêm: