Ai có thể vượt qua cái chết?

Cái chết là một điều bí ẩn đối với nhân loại, vừa là nỗi sợ hãi sâu sắc vừa là nguồn cảm hứng bất tận. Từ thời cổ đại, con người đã tìm cách đối mặt, lý giải, và đôi khi thách thức cái chết.

Các nền văn hóa và các tín ngưỡng có những cách tiếp cận khác nhau đối với cái chết: Người Ai Cập cổ đại xây dựng kim tự tháp và chuẩn bị kỹ lưỡng cho kiếp sau, tin rằng linh hồn sẽ sống mãi trong một thế giới khác. Người Bắc Âu tôn vinh cái chết trên chiến trường, xem đó là con đường dẫn đến Valhalla, nơi các chiến binh được vinh danh. Đạo Phật thì cho rằng chết không phải là kết thúc mà chỉ là một phần trong quá trình luân hồi chuyển kiếp của sinh mệnh.

Trong thần thoại Hy Lạp, cái chết được hình dung như một vương quốc, nơi Thần Hades cai quản, và Cerberus, con chó ngao ba đầu, chính là con quái vật gác cổng cho cõi chết. Cái chết là một cõi riêng biệt, và Cerberus đảm bảo ranh giới đó không bị xâm phạm.

Cerberus là một hình ảnh ẩn dụ sâu sắc. Cerberus là con của quái vật Typhon và Echidna, là hiện thân của sự hỗn loạn. Khi Thần Zeus trở thành Chủ thần, thiết lập trật tự thế giới, đã giao cho Cerberus nhiệm vụ bảo vệ cõi âm. Với ba đầu và đuôi rắn, Cerberus cho người chết đi qua, nhưng sẽ xé tan người sống cố tình xâm nhập vào cõi chết, hay ngăn cản những linh hồn có ý muốn thoát khỏi địa ngục.

Theo Zachary Grey, một học giả và linh mục người Anh vào thế kỷ 17, ba đầu của Cerberus còn tượng trưng cho quá khứ, hiện tại, và tương lai. Cerberus đáng sợ chính vì nó nuốt chửng quá khứ của chúng ta, cắn xé hiện tại của chúng ta, và ngấu nghiến tương lai của chúng ta. Nói theo một cách khác, không ai an toàn trước sức mạnh hủy diệt của cái chết.

Vậy nhưng trong Thần thoại Hy Lạp, cũng có những nhân vật đã vượt qua được Cerberus.

Heracles là nhân vật nổi tiếng nhất từng vượt qua Cerberus. Trong kỳ công thứ 12 của chàng, Heracles phải dắt Cerberus ra khỏi địa ngục, mang đến cho vua Eurystheus. Và trong một số phiên bản Thần thoại, để cho thử thách nghiệt ngã hơn, Hades chỉ cho phép người anh hùng mang Cerberus ra khỏi cõi âm nếu Heracles đối mặt với con chó ngao ba đầu mà không dùng vũ khí. Với sức mạnh phi thường, Heracles chế ngự con chó ba đầu, dùng ba dây xích để kéo nó lên trần thế. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, Heracles trả Cerberus về cõi âm. Hành động này không chỉ thể hiện lòng dũng cảm mà còn là biểu tượng của sự chiến thắng trước cái chết, khi người anh hùng Heracles và các kỳ công sống mãi trong văn hóa nhân loại.

Nhân vật thứ hai vượt qua Cerberus là Orpheus, một nhạc sĩ thiên tài. Trong hành trình xuống cõi chết để tìm người vợ yêu dấu Eurydice, tiếng đàn lia của Orpheus đã làm nguôi cơn điên loạn của Cerberus và khiến con chó ngao gục xuống say ngủ. Âm nhạc của Orpheus vượt qua con chó ba đầu chính là biểu tượng của nghệ thuật có sức mạnh bất tử. Hành trình cứu vợ dưới địa ngục của Orpheus cũng cho thấy nghệ thuật có thể thách thức cái chết.

Nhân vật cuối cùng vượt qua Cerberus trong Thần thoại Hy Lạp là Psyche. Psyche vì để chứng minh tình yêu với Eros đã nhận nhiệm vụ xuống địa ngục để xin một chút sắc đẹp của nàng Persephone, vợ Thần Hades. Với sự can đảm và khôn ngoan, Psyche đã sử dụng bánh mật ong để khiến Cerberus cho nàng đi qua. Hành động của Psyche bổ sung một góc nhìn khác: không chỉ sức mạnh hay nghệ thuật, mà cả trí tuệ và tình yêu sâu sắc cũng có thể thách thức thời gian.

Heracles, Orpheus, và Psyche đại diện cho lòng dũng cảm, nghệ thuật, trí tuệ và tình yêu – đó là những phẩm chất giúp con người đối diện với cái chết. Heracles cho thấy hành động anh hùng để lại di sản vĩnh cửu. Orpheus chứng minh nghệ thuật có thể vượt qua năm tháng. Psyche bổ sung rằng tình yêu mãnh liệt và trí tuệ cũng có thể giúp con người vượt qua những thử thách bất khả thi.

Chúng ta nói về cái chết như thể nó là một phần của cuộc sống, nhưng triết gia Ludwig Wittgenstein từng nhận xét: “Cái chết không phải là một sự kiện của cuộc sống. Cái chết không được người ta ‘sống’ qua.” Dù không ai thực sự “sống” qua cái chết, những phẩm chất và những giá trị phổ quát mà chúng ta nói đến ở trên không chỉ giúp một người sống một cuộc đời ý nghĩa, mà còn để lại di sản lâu dài hơn kiếp người rất nhiều lần. Ngay cả trong đạo Phật, khi cái chết là một phần của luân hồi, thì những việc mà một người thực hiện cũng đều mang đến nhân quả trong các kiếp sau. Bởi vậy, những câu chuyện trên đây nhắc nhở chúng ta rằng dù luôn phải đối diện với cái chết, con người vẫn có thể tạo nên những giá trị vượt thoát sinh tử, trường tồn với thời gian.

Dựa theo “Death and the Three-Headed Hound of Hell“
Đăng trên Epoch Times
Tác giả: James Sale
Quang Minh biên tập

Xem thêm:

• Ngẫm về chiến tranh và hòa bình qua tác phẩm phúng dụ của Pompeo Batoni
• Bertuccio và cô dâu – Câu chuyện về lòng vị tha và sự giàu có đích thực
• Tản mạn về hình mẫu người mẹ trong tranh cổ điển

Mời xem video: