Chút tản mạn về đá ngọc lam trong văn hóa nhân loại

Đá ngọc lam là một trong những loại đá quý được yêu chuộng nhất trong lịch sử nhân loại bởi tính thẩm mỹ và ý nghĩa văn hóa của nó.

Loại đá quý có màu lục-lam da trời tuyệt đẹp này là photphat ngậm nước chứa đồng và nhôm, chủ yếu được sử dụng làm đồ trang sức và vật trang trí. Từ “Ngọc Lam” xuất phát từ tiếng Pháp “pierre tourques”, có nghĩa là “Viên đá Thổ Nhĩ Kỳ”. Nó được các thương nhân Thổ Nhĩ Kỳ giới thiệu vào châu Âu từ thế kỷ 13.

Ghi chép sớm nhất trong lịch sử về đá ngọc lam có thể là từ những năm 7.500 trước Công nguyên, khi người Ai Cập cổ đại khai thác loại đá này tại bán đảo Sinai Ai Cập. Kể từ đó, viên đá đã được mang đi khắp thế giới, ghi dấu ấn về văn hóa và tâm linh tại nhiều nền văn minh của nhân loại.

Lịch sử của đá ngọc lam

Thời Ai Cập cổ đại, đá ngọc lam được gắn với thần Hathor, nữ thần của tình mẫu tử, khiêu vũ và âm nhạc. Người ta tin rằng viên đá có sức mạnh bảo vệ người chết trên hành trình sang thế giới bên kia, đó là lý do đá ngọc lam thường được tìm thấy trong các lăng mộ và đồ tùy táng. Trên thực tế, nó đã được sử dụng để trang trí mặt nạ của xác ướp pharaoh Tutankhamun.

Người Ba Tư tin rằng viên đá tượng trưng cho sự kết nối giữa trời và đất và đại diện cho chiến thắng. Họ còn cho rằng đồ trang sức làm bằng đá ngọc lam sẽ đổi màu khi người đeo nó gặp nguy hiểm.

Người Ba Tư trang trí mái vòm cung điện, khăn quấn đầu, vũ khí và thậm chí cả dây cương ngựa với màu xanh da trời của viên đá lung linh, với niềm tin rằng sức mạnh của viên đá sẽ bảo vệ mọi người khỏi nguy hiểm và các thế lực xấu. Ý nghĩa tâm linh của viên đá đã truyền cảm hứng cho việc trang trí ngôi đền Taj Mahal nhiều thế kỷ sau đó.

Người Aztec cũng rất quý trọng đá ngọc lam mà họ gọi là “chalchihuitl”. Họ tin rằng loại đá này có thể chữa khỏi bệnh tật, mang lại sức mạnh, sự thịnh vượng và chiến thắng trong chiến trận. Đá ngọc lam thậm chí còn được sử dụng làm đồ hiến tế dâng lên các vị thần trong các nghi lễ của người Aztec để mong thần linh ban cho sức khỏe tốt.

Nhà sử học Tây Ban Nha Bernal Diaz del Castillo nói: “Họ coi trọng viên đá này hơn người Tây Ban Nha coi trọng ngọc lục bảo và vàng”.

Văn hóa dân gian của người Mỹ bản địa

Đá ngọc lam rất quan trọng trong các nền văn hóa của người Mỹ bản địa. Một số bộ lạc tin rằng loại đá quý này được tạo ra từ hỗn hợp nước mưa và nước mắt từ tổ tiên thấm xuống đất, số khác nói rằng những viên đá này đã giúp hình thành sự sống trên Trái đất.

Truyền thuyết của người Navajo mô tả nữ thần Estsanatlehi, người tượng trưng cho sự sáng tạo, bảo vệ và trù phú đã xuất hiện dưới dạng một giọt ngọc lam. Các truyền thuyết khác nói rằng Bà sống trong một ngôi nhà màu ngọc lam và đeo đồ trang sức bằng đá ngọc lam.

Người Navajo sử dụng đá quý để cử hành các nghi lễ về sự sinh nở, hôn nhân, khởi đầu của các công việc và nghi lễ chữa bệnh. Họ cũng tin rằng đá ngọc lam có thể được sử dụng để tìm kiếm nước, chữa lành và bảo vệ con người khỏi bệnh tật, đồng thời giúp người đeo viên đá giao tiếp và suy nghĩ rõ ràng hơn. Đá ngọc lam cũng được cho là có thể ngăn chặn được những điều xui xẻo và giông bão, hấp thụ năng lượng tiêu cực thay cho người đeo nó.

Nhờ khả năng thay đổi màu sắc của đá ngọc lam tùy thuộc vào môi trường xung quanh, người dân Zuni sử dụng nó để tiên tri và bói toán. Viên đá được cho là đại diện cho Awonauilona, sức mạnh kỳ diệu của Mặt trời. Các vũ công ở thị trấn Pueblo, Mỹ, đeo loại đá quý này khi cầu mưa với hy vọng mùa màng bội thu.

Sức mạnh và biểu tượng của đá ngọc lam

Với nhiều người, viên đá đại diện cho sự khôn ngoan (tự nhận thức và sáng tạo), sự yên tĩnh (cảm giác yên bình) và sự bảo vệ (lòng dũng cảm và sự an toàn). Đá ngọc lam còn được cho là thể hiện vẻ đẹp của nước, mang lại sự giàu có, cải thiện sức khỏe và hạnh phúc.

Người ta cũng tin rằng loại đá này có khả năng chữa bệnh kỳ diệu và mang lại may mắn khi đeo làm đồ trang sức, che chắn cơ thể và tâm trí khỏi đau đớn và tiêu cực. Nó cũng được sử dụng làm viên đá biểu trưng cho những người ở cung Nhân Mã, những người có lối sống tích cực, lạc quan và tò mò về thế giới xung quanh.

Từ những viên đá thô sơ ở các mỏ đá Ai Cập cho đến đồ trang sức trên cổ tay ngày nay, đá ngọc lam vẫn tiếp tục đem lại niềm tin về sức khỏe tốt và may mắn cho những ai tin vào sức mạnh của nó. Tục ngữ Ả Rập có câu rằng: “Một viên đá ngọc lam được trao tặng từ một bàn tay yêu thương sẽ mang theo hạnh phúc và may mắn”.

Theo Vision Times tiếng Anh
Mai Hiền biên dịch

Xem thêm:

• Thuyền thiêng Drua của người Fiji
• Cây Ngô Đồng xứ Huế – Biểu tượng của bậc Đế Vương

Mời xem video: