Đời người thắng ở “hợp độ”, bại ở “vô độ”

Trong “Luận ngữ” có câu: “Quá do bất cập”, ý nói làm bất cứ việc gì quá mức hay không đủ mức thì đều không tốt, không thích hợp. “Hợp độ” chính là đạo xử thế của người xưa. Trong đạo xử thế này, điểm nổi bật nhất chính là chữ “độ”. Nó không chỉ là yêu cầu chung sống giữa người với người mà còn là yêu cầu tu dưỡng của mỗi cá nhân.

Trong bất kỳ một sự việc gì, nếu không có mức độ thích hợp, không có độ tiến độ lui, độ nhận lấy hay xả bỏ, thì rất dễ dàng lâm vào tình cảnh bị trói buộc mà không thể thoát ra được. Cho nên trong cuộc sống từ cách nói chuyện, ăn uống, hành xử, đối nhân xử thế đều phải chú ý đến chữ “độ” này.

Gia đình phải có “ôn độ”

Cổ ngữ nói: “Hữu phu hữu phụ, nhiên hậu vi gia”, tức là có chồng có vợ thì tự nhiên thành gia đình. Gia đình không phải là cái nhà hay căn phòng, không phải một không gian được xây dựng nên có đầy đủ của cải vật chất như ti vi, tủ lạnh… Vật chất phong phú đương nhiên sẽ giúp con người có cuộc sống đầy đủ, sung túc, nhưng đó không phải yếu tố quyết định và lâu dài.

Gia đình mang ý nghĩa về sự ấm áp hơn là về sự đầy đủ vật chất. Nó là bến đỗ bình an, là nơi dừng chân của con thuyền sau nhiều chặng bôn ba. Bởi vậy gia đình nhất định phải có sự ấm áp, nếu không nó sẽ chỉ đơn giản là một căn nhà trống.

• Xem thêm: Hôn nhân truyền thống: Hàm nghĩa sâu xa của ân ái vợ chồng

Hành xử phải có “khí độ”

Mỗi người trong cách hành xử, làm việc đều phải “cương nhu” thích hợp, biết lúc nào nên “cương” và lúc nào nên “nhu” để công việc được hoàn thành. Có những việc, “dụng tâm quá mức” chưa hẳn đã là tốt, thậm chí còn khiến người khác oán thán.

Đặc biệt, đối với những người nắm giữ trọng trách cao thì làm việc càng cần phải có khí độ. Mỗi quyết định, việc làm của họ đều ảnh hưởng đến vận mệnh của xã hội, trăm họ, nên càng cần phải làm việc cho hợp đạo lý.

Kết giao phải có “cung độ”

Kết giao bạn bè không nhất thiết phải nhiều nhưng cần phải là những người chân thành. Trong cuộc sống, bạn bè cũng không nên tham gia quá mức vào công việc cá nhân của nhau. Nên có “cung độ”, có chừng mực, không nên “gần gũi rồi sinh ra vô lễ”. Bạn bè cùng tâm cùng chí mới có thể được lâu dài.

• Xem thêm: Người kết giao vì lợi, cuối cùng thường tìm cách hại nhau

Làm việc phải có “tốc độ”

Đời người, ngoài thời niên thiếu và khi về già thì thời gian làm việc, gây dựng sự nghiệp cũng không quá dài. Vì vậy, mỗi người phải nắm bắt thời cơ, làm việc phải chuyên tâm và có hiệu suất, có tốc độ mới mong có được thành công.

Mỗi người cần ý thức hơn về thời gian, giữ lời hứa về thời hạn mới có thể giữ được chữ tín, giữ chữ tín mới có thể làm việc, kết giao và làm thành đại sự.

Ăn uống không được “quá độ”

Cổ nhân rất coi trọng việc ăn uống. Bởi vì, ăn uống có thể phản ánh chính xác phẩm chất đạo đức của mỗi người. “Nhìn tướng biết người”, nhìn vào hành vi nhỏ là cơ bản có thể hiểu nhiều điều về người ấy. Ăn uống là việc hàng ngày của mỗi người trong cuộc sống, thông qua tướng ăn uống có thể thấy được mức độ tu dưỡng của họ.

Một người ăn uống vô độ thì người tỉnh táo sẽ không muốn kết giao, nói chi đến việc hợp tác lâu dài. Bạn bè lâu ngày gặp nhau, mà ép nhau quá độ thì mất đi ý nghĩa tình thân, mất đi phong thái lịch sự.

Bản thân việc ăn uống cũng ảnh hưởng đến sức khỏe. Cho nên lại càng cần ăn uống “hợp độ”, không nên phóng túng, vô độ.

Rèn luyện phải có “thường độ”

Một người quý trọng sinh mệnh của bản thân thì nhất định không lơ là rèn luyện. Mỗi người cần phải rèn luyện cả về thể chất lẫn tâm tính của mình. Rèn luyện thân thể thì có thể tiêu trừ mệt nhọc, có sức bền để gánh vác công việc. Rèn luyện tinh thần là để có lối nghĩ lạc quan, phóng khoáng và biết đủ. Thiếu một trong hai đều sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Hưởng thụ phải có “mức độ”

Cổ nhân đã dạy: “Thế bất tận sử, phúc bất tận hưởng”, tức là có quyền có thế thì không nên dùng hết, có phúc có lộc cũng không nên hưởng tận.

Phúc báo có lẽ là điều mà ai ai cũng mong có được trong cuộc đời. Nhưng “Họa hề phúc chi sở ỷ, phúc hề họa chi sở phục”, họa là chỗ dựa của phúc, phúc là nơi ẩn náu của họa. Phúc nếu như hưởng hết thì tất sẽ chiêu mời họa. Con người càng sống đến tuổi trung niên, lão niên càng nên hiểu được buông bỏ, xả bỏ, không nên truy cầu ham muốn và tham lam có được. “Hợp độ” mới là cách hưởng thụ thực sự của một người thông minh.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• 8 chữ “độ” tạo nên cảnh giới cao của cuộc đời

Mời xem video: