5 lựa chọn thay thế việc học đại học

Ngày nay, con đường học đại học không còn là lựa chọn duy nhất để xây dựng sự nghiệp và phát triển bản thân. Với sự phát triển của các chương trình đào tạo nghề, khóa học trực tuyến và các học viện chuyên môn, nhiều cơ hội mới đang mở ra giúp bạn đạt được kỹ năng cần thiết mà không phải mất nhiều thời gian và chi phí như một tấm bằng đại học. 

Học đại học theo cách truyền thống không còn là con đường duy nhất để bắt đầu một sự nghiệp thành công hoặc phát triển bản thân — các trường dạy nghề, khóa đào tạo ngắn hạn (bootcamp) và lớp học trực tuyến cũng mở ra nhiều cơ hội.

Theo một cuộc khảo sát do Gallup thực hiện vào năm 2023, chỉ 36% người Mỹ còn giữ được niềm tin đáng kể vào hệ thống giáo dục đại học của nước này. The Chronicle of Higher Education — một tờ báo hàng đầu chuyên đưa tin về các trường cao đẳng và đại học — đã dành hẳn một loạt bài viết để nói về “vấn đề hình ảnh trong mắt công chúng”. Những bài viết này thừa nhận rằng niềm tin của xã hội vào giá trị của việc học đại học đã suy giảm rõ rệt. Ngày càng có nhiều học sinh tốt nghiệp trung học lựa chọn bỏ qua con đường đại học hoàn toàn.

Lý do cho sự thay đổi lớn trong nhận thức về giáo dục đại học vượt quá phạm vi của bài viết này. Chỉ cần nói rằng, thời kỳ mà đại học được xem là một bước chuyển gần như bắt buộc và là con đường khả dĩ duy nhất dẫn đến thành công trong sự nghiệp có lẽ đã kết thúc.

Tôi không có ý khuyên ai nên hay không nên học đại học, cũng không nhằm cổ vũ hay chỉ trích bất kỳ trường nào. Cần khẳng định rằng nhiều trường đại học vẫn cung cấp nền giáo dục chất lượng cao, và rất nhiều ngành nghề hiện nay vẫn đòi hỏi bằng cấp đại học. Tùy vào hoàn cảnh cụ thể của mỗi học sinh trung học, việc học đại học có thể là một lựa chọn tuyệt vời. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là đại học phù hợp với tất cả mọi người.

Bên cạnh đó, hệ thống giáo dục đại học hiện nay vẫn còn nhiều vấn đề đáng lo ngại. Ngày càng có nhiều người Mỹ đặt ra câu hỏi: Liệu chất lượng giáo dục mà các trường đại học tầm trung mang lại có thực sự xứng đáng với chi phí khổng lồ và khoảng thời gian dài phải đầu tư hay không? Trong không ít trường hợp, câu trả lời là “không”.

May mắn thay, vẫn có những cách để tiếp cận một nền giáo dục tốt mà không khiến gia đình bạn phải gánh nặng nợ nần trong cả thập kỷ tới. Đồng thời, cũng có nhiều con đường sự nghiệp thành công mà không nhất thiết phải bước chân vào “tháp ngà” của giới học thuật.

Dưới đây là năm gợi ý dành cho những người trẻ đang tìm kiếm những lựa chọn thay thế cho chương trình đại học bốn năm truyền thống. Một số lựa chọn tập trung vào phát triển bản thân, số khác hướng đến đào tạo nghề nghiệp — hai yếu tố trong giáo dục cần được cân nhắc riêng biệt. Một nền giáo dục thực sự có giá trị là nền giáo dục giúp con người hoàn thiện toàn diện, chứ không chỉ đơn thuần là đạt đủ điều kiện để có được mức lương cao hơn.

1. Học viện và Viện giáo dục trực tuyến

Internet đã mở ra nhiều cơ hội học tập mới. Ngày nay, bạn có thể nhận được nền giáo dục chất lượng tương đương với các trường đại học tầm trung với chi phí miễn phí hoặc rất thấp. Các nhà giáo dục sáng tạo đang xây dựng các học viện và viện giáo dục trực tuyến để cạnh tranh với các trường đại học truyền thống nhưng chi phí chỉ bằng một phần rất nhỏ.

2. Trường dạy nghề

Các trường dạy nghề, trường kỹ thuật hoặc trường đào tạo chuyên môn tập trung vào việc giảng dạy những kỹ năng cụ thể có thể áp dụng ngay vào công việc. 

Chương trình giảng dạy tại các trường dạy nghề thường mang tính thực hành và ứng dụng cao, giúp học viên chuẩn bị tốt cho công việc trong các lĩnh vực như:

• Xây dựng

• An ninh mạng

• Công nghệ thông tin

• Nghề sửa ống nước

• Kỹ thuật điện

• Hàn

• Thẩm mỹ / Nghề làm đẹp

• Trợ lý hành chính

• Thiết kế đồ họa

Thông thường, chi phí học tại các trường dạy nghề thấp hơn rất nhiều so với các trường đại học hệ bốn năm truyền thống, và thời gian hoàn thành chương trình học cũng ngắn hơn. Hầu hết các khóa học có thể hoàn thành trong khoảng từ 6 tháng đến hai năm.

Tuy nhiên, những học viên theo đuổi con đường này cần phải cẩn trọng với các trường dạy nghề lừa đảo, điều này đáng tiếc là vẫn còn xảy ra. Những trường này có thể khiến học viên mang khoản nợ lớn mà không có cơ hội việc làm thực tế. Công ty luật Kershaw, Cutter & Ratinoff khuyến cáo rằng khi chọn trường bạn nên kiểm tra xem trường đó có được công nhận hay không, cảnh giác với những “cố vấn” thực chất là nhân viên bán hàng, yêu cầu thông tin về tỷ lệ học viên có việc làm sau tốt nghiệp và hỏi về tỷ lệ vỡ nợ vay sinh viên của trường.

3. Học nghề và Thực tập

Đối với một số ngành nghề, cách tốt nhất để chuẩn bị là bắt đầu làm ngay. Trong suốt hàng thế kỷ qua, nhiều ngành nghề đã được truyền lại qua hình thức học việc, nơi người lao động trẻ học hỏi từ các thợ lành nghề, học các kỹ năng cần thiết ngay tại nơi làm việc và dần dần hoàn thiện tay nghề qua nhiều năm tích lũy kinh nghiệm và nhận phản hồi.

Ngày nay, các chương trình học nghề vẫn còn phổ biến. Những chương trình học nghề hiện đại kết hợp giữa đào tạo thực tế có trả lương và thời gian học lý thuyết. Sau khi hoàn thành, học viên sẽ nhận chứng chỉ nghề được công nhận trong ngành. Có nhiều ngành nghề có chương trình học nghề, bao gồm: xây dựng, sản xuất, nông nghiệp, năng lượng, giao thông vận tải, giáo dục… 

Thực tập cũng là một cách tuyệt vời để tích lũy kinh nghiệm trong lĩnh vực bạn muốn theo đuổi. Tuy nhiên, thực tập không phải lúc nào cũng mang lại chứng chỉ nghề được công nhận và thường không được trả lương.

4. Các khóa học lập trình cấp tốc (Coding Bootcamp)

Nếu bạn quan tâm đến sự nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin hoặc lập trình, các khóa học lập trình cấp tốc có thể là lựa chọn lý tưởng để bắt đầu. Đây là các khóa học chuyên sâu, được thiết kế để dạy các kỹ năng lập trình cơ bản.

Chương trình đào tạo giúp học viên chuẩn bị sẵn sàng làm việc trong các lĩnh vực như lập trình, phát triển web, phát triển phần mềm, hoặc các ngành nghề liên quan.

Việc học các kỹ năng đang có nhu cầu cao này thông qua một khóa học lập trình cấp tốc có thể đủ để bạn bắt đầu sự nghiệp trong công nghệ. Điều này có thể đạt được trong thời gian và chi phí ít hơn nhiều so với một tấm bằng khoa học máy tính. Các khóa bootcamp thường kéo dài ít nhất 12 tuần.

5. Khởi nghiệp (Startup)

Với sự phát triển của các công cụ trực tuyến, các nền tảng như Shopify, WordPress, và các dịch vụ đám mây, việc khởi nghiệp trở nên dễ dàng và ít tốn kém hơn. Bạn có thể bắt đầu một doanh nghiệp từ con số 0 mà không cần phải đầu tư quá nhiều vốn.

Khởi nghiệp mang lại sự tự do, sáng tạo và khả năng kiếm tiền không giới hạn nếu bạn có một ý tưởng độc đáo và khả năng thực thi tốt.

Các lĩnh vực phổ biến để khởi nghiệp:

– Công nghệ: Phát triển phần mềm, ứng dụng, hoặc cung cấp dịch vụ công nghệ.

– Sản phẩm số: Bán các sản phẩm số như ebook, khóa học trực tuyến, thiết kế đồ họa.

– Dịch vụ trực tuyến: Quảng cáo, marketing, thiết kế web, SEO, tư vấn kinh doanh.

Mặc dù con đường học đại học truyền thống vẫn là lựa chọn phù hợp, thậm chí là cần thiết đối với nhiều người, nhưng quan trọng là nhận ra rằng có rất nhiều lựa chọn thay thế. Học sinh có thể bảo đảm tương lai của mình, đồng thời tiết kiệm được rất nhiều tiền và thời gian học chỉ bằng cách suy nghĩ khác biệt một chút.