Việc rèn luyện khả năng cảm thụ thơ ca có thể giúp bạn trau dồi cảm nhận về nhịp điệu. (Ảnh minh họa: Shutterstock)
Hoa Kỳ đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng về khả năng đọc viết, với những hệ lụy vượt xa lĩnh vực tài chính. Người Mỹ không còn đọc và viết tốt như trước đây, và điều này gây ảnh hưởng đến kinh doanh, chính trị, triết học và giao tiếp giữa các cá nhân nói chung. Tình trạng suy giảm này cũng không có dấu hiệu chậm lại. Năm 2024, điểm trung bình bài kiểm tra ACT đạt mức thấp nhất kể từ năm 1990 (19,4). Hiện nay, 54% người trưởng thành đọc dưới trình độ lớp 6 , và điều đó cũng được phản ánh trong khả năng viết của họ.
“Tôi muốn trở thành một trong những cây bút của tạp chí các bạn. Tôi có thể bắt đầu như thế nào?”
Đây là một email chào hàng thực tế được gửi đến một ấn phẩm trực tuyến. Không cần phải nói, người này đã không được chọn vào danh sách cộng tác viên của ấn phẩm đó. Theo một số ước tính, viết kém chất lượng gây thiệt hại cho các doanh nghiệp Mỹ khoảng 400 tỷ đô la mỗi năm. Điều này chắc chắn đã khiến người viết này mất đi một công việc tiềm năng đầy hứa hẹn.
Nhiều yếu tố góp phần vào sự suy giảm khả năng đọc viết này—đặc biệt là các công nghệ truyền thông kỹ thuật số khuyến khích việc gửi tin nhắn ngắn gọn, thiếu chính xác về ngữ pháp, dấu câu, cú pháp và sự phức tạp trong tư duy.
Nhưng một yếu tố quan trọng đôi khi bị bỏ qua chính là thực tế đơn giản của những thói quen xấu. Nhiều yếu tố khác đã dẫn chúng ta đến việc hình thành những thói quen viết kém, nhưng cũng đúng là những thói quen xấu đó củng cố và duy trì vấn đề. Như George Orwell đã viết trong bài luận nổi tiếng “Chính trị và ngôn ngữ Anh”, “[ngôn ngữ của chúng ta] trở nên xấu xí và không chính xác bởi vì suy nghĩ của chúng ta ngu ngốc, nhưng sự cẩu thả trong ngôn ngữ lại khiến chúng ta dễ có những suy nghĩ ngu ngốc hơn”.
Triết gia Josef Pieper cũng nhấn mạnh mối liên hệ giữa ngôn ngữ và tư tưởng. Trong cuốn sách “Lạm dụng ngôn ngữ, lạm dụng quyền lực”, ông khẳng định: “Từ ngữ và ngôn ngữ tạo thành phương tiện duy trì sự tồn tại chung của tinh thần con người. … Nếu ngôn từ bị tha hóa, sự tồn tại của con người cũng sẽ không thể tránh khỏi bị ảnh hưởng và vấy bẩn”.
Tin tốt ở đây là những thói quen xấu có thể được thay thế bằng những thói quen tốt. Orwell viết: “Nếu loại bỏ được những thói quen này, người ta có thể suy nghĩ rõ ràng hơn, và suy nghĩ rõ ràng là bước đầu tiên cần thiết hướng tới sự đổi mới chính trị”.
Dưới đây là bảy cách để chống lại những thói quen xấu và nuôi dưỡng những thói quen tốt trong bài viết của bạn. Sức khỏe của cộng đồng chúng ta phụ thuộc vào điều đó.
Chúng ta viết để truyền đạt điều gì đó. Chấm hết. Nếu một bài viết không dễ hiểu, nó đã thất bại trong mục đích chính của mình. Một bài viết nên phục vụ người đọc bằng cách làm cho việc hiểu trở nên trôi chảy và dễ dàng. Điều này đòi hỏi phải nhìn nhận vấn đề từ góc độ của người đọc và nhớ rằng người đọc không có tất cả thông tin nền tảng hoặc các ý tưởng liên kết mà bạn có trong đầu. Bạn phải làm cho mọi thứ rõ ràng cả ở cấp độ câu và cấp độ đoạn văn.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng: “Sự rõ ràng” sẽ có ý nghĩa khác nhau trong các ngữ cảnh khác nhau. Nếu bạn đang viết luận văn về triết học hậu hiện đại Đức, dành cho đối tượng là các giáo sư, thì bài viết của bạn sẽ có sự phức tạp đáng kể về tư duy, thuật ngữ và cách diễn đạt, nhưng vẫn đủ rõ ràng đối với đối tượng đó. Nhưng nếu bạn viết email công việc của mình giống như một bài luận triết học Đức, thì bạn không còn truyền đạt thông tin một cách rõ ràng đến đối tượng mục tiêu theo cách thức mong muốn nữa.
Hãy tưởng tượng bạn nhận được một email công việc bắt đầu bằng câu: “Báo cáo thu nhập của bạn chìm vào một sự hiểu biết mơ hồ. Khi một điều gì đó được hiểu nhưng vẫn còn che khuất, nó sẽ được hé lộ thông qua một hành động chiếm đoạt và điều này luôn được thực hiện dưới sự hướng dẫn của một quan điểm mà…”
Những động từ mạnh mẽ, thú vị giúp cải thiện bài viết nhanh hơn hầu hết mọi thứ khác. Động từ mang trọng lượng của câu, và một động từ sống động thường tạo ấn tượng mạnh mẽ hơn trong lòng người đọc so với một tính từ hoặc trạng từ thú vị. Trong cuốn “100 Cách để Cải thiện Bài viết của Bạn” của Gary Provost, ông viết, “[Động từ] là những người điều hành; chúng nên nắm quyền”.
Ông đưa ra một số lời khuyên thiết thực: “Hãy làm rõ nghĩa của động từ bằng cách dùng từ chính xác. Biến ‘nhìn’ thành ‘quan sát’, ‘nhìn chăm chú’, ‘tập trung’ ….. Kiểm tra kỹ các trạng từ và luôn luôn cảnh giác. Liệu chúng có đang cố che đậy cho một động từ lười biếng? Hầu hết các trạng từ… nên được chất lên xe tải và chở đến bãi phế liệu”.
Hãy cố gắng thay thế những động từ “to be” nhàm chán bằng những động từ mạnh mẽ hơn; ví dụ, “Người phát thanh viên nói to khi anh ta phấn khích” trở thành “Người phát thanh viên gào thét vì phấn khích”.
Tôi lấy quy tắc này từ cuốn sách “100 Cách để Cải thiện Kỹ năng Viết” của Provost. Ở đây, ông ấy diễn đạt lại một quy tắc truyền thống rằng nên sử dụng thể chủ động hơn thể bị động. Thể chủ động có nghĩa là chủ ngữ của câu thực hiện hành động trong câu (“Cậu bé ném quả bóng.”). Thể bị động có nghĩa là chủ ngữ nhận hành động (“Quả bóng đã được ném”). Thể chủ động hầu như luôn dẫn đến sự rõ ràng, sinh động và mạnh mẽ hơn trong bài viết của bạn.
Tuy nhiên, tôi hiểu rằng Provost dùng cụm từ “hầu hết thời gian”, vì đôi khi thể bị động lại phù hợp hơn.
“Hãy cố gắng sử dụng thể chủ động. Nhưng hãy nhận ra rằng sẽ có những lúc bạn cần sử dụng thể bị động”, Provost khuyên. “Nếu đối tượng của hành động là điều quan trọng, thì bạn sẽ muốn nhấn mạnh nó bằng cách đề cập đến nó trước tiên”.
Giống như một ngôi nhà được xây dựng chắc chắn, một đoạn văn đúng chuẩn cần có cấu trúc vững chắc. Một trong những cấu trúc đó là MEAL, viết tắt của ý chính, bằng chứng, phân tích và liên kết với luận điểm. Cấu trúc này đặc biệt hiệu quả đối với bất kỳ loại văn bản tranh luận hoặc học thuật nào, nhưng nó cũng có thể được điều chỉnh cho các hình thức khác.
Đoạn văn không phải là những khối từ ngẫu nhiên được chia tùy ý trên trang giấy. Chúng là những đơn vị ý nghĩa riêng biệt.
Một người viết giỏi sẽ chia đoạn văn một cách chiến lược, dựa trên những đường nét tự nhiên vốn có. Nói một cách đơn giản, mỗi đoạn văn chỉ nên tập trung vào một ý chính duy nhất.
Khi bạn bắt đầu khám phá những vùng đất hoàn toàn mới, đã đến lúc cần một đoạn văn mới (tiếp nối nhưng vẫn khác biệt so với đoạn văn trước).
Tôi đã điều chỉnh một trong những quy tắc viết văn hay của Orwell. Trong quy tắc gốc, ông ấy nói rằng “luôn luôn” loại bỏ một từ không cần thiết. Tuy nhiên, tôi nghĩ điều này hạn chế quá nhiều sự tự do về phong cách và cách dùng từ ngữ thi vị. Hơn nữa, làm thế nào để định nghĩa một từ không cần thiết? Đôi khi một từ không cần thiết cho ý nghĩa của câu nhưng có thể cần thiết cho nhịp điệu, âm thanh hoặc phong cách của câu. Tuy nhiên, luận điểm cơ bản của Orwell vẫn đúng: Chúng ta thường dùng 8 từ để nói điều mà chúng ta có thể nói bằng 4 từ. Điều này dẫn đến những câu văn rắc rối và khó hiểu.
Để thêm phần tao nhã và nhịp điệu cho câu văn của bạn, hãy đọc thơ. Cảm nhận trữ tình đó chỉ có thể đạt được thông qua kinh nghiệm và rèn luyện khả năng cảm thụ thơ, điều này diễn ra nhanh nhất bằng cách đọc nhiều thơ. Bạn sẽ không thể sai lầm khi chọn những tác phẩm kinh điển: William Shakespeare; Alfred, Lord Tennyson; John Keats; Lord Byron; William Wordsworth; William Blake. Ngoài ra, để có một phong cách hiện đại hơn và dễ áp dụng vào bài viết của bạn, hãy tìm hiểu thêm về Richard Wilbur, Robert Frost và Mary Oliver.
Nhịp độ chậm rãi của việc viết tay giúp thúc đẩy sự tập trung và…
Gần đây, chuỗi sản xuất – tiêu thụ trần bì giả tại Tân Hội, tỉnh…
Các thuốc chống trầm cảm giúp cải thiện tâm trạng nhưng đồng thời gây rối…
55 thuyền viên trên tàu cá Đà Nẵng đã nhảy xuống biển thoát thân khi…
Tổng chưởng lý bang Texas, ông Ken Paxton, hôm thứ Hai (15/12) cho biết ông…
Trên toàn cầu đã có hơn 500.000 người dân ký vào bản thỉnh nguyện, kêu…