Biến nghịch cảnh thành cơ hội: Khi cuộc sống trao cho bạn những quả chanh

Cuộc sống đâu phải lúc nào cũng như ý, đôi khi, ta phải đối mặt với những “quả chanh” – những khó khăn, thất bại, hay nghịch cảnh không thể tránh khỏi. Nhưng chính trong những khoảnh khắc chua chát ấy, nếu biết nhìn nhận và thích nghi, ta có thể học cách “pha nước chanh” – biến thử thách thành cơ hội để trưởng thành, mạnh mẽ hơn và sống trọn vẹn hơn.

“Trời ban cho anh ấy một quả chanh,

Cuộc sống luôn có những lúc không như ý.

Bạn bè đều nhìn với ánh mắt đầy thương cảm,

Cứ ngỡ anh ta đã hết hy vọng.

Nhưng sau đó lại thấy anh ấy,

Nằm nghiêng trong bóng râm,

Điềm tĩnh, nhấp một ngụm nước chanh.”

—Trích từ The Rotary, 1940

Có thể bạn thích ăn chanh trực tiếp mà không cần làm dịu vị chua. Nếu vậy, tôi thật sự ngưỡng mộ bạn, vì bạn có thể chịu đựng được vị chua đó. Tuy nhiên, tôi nghĩ phần lớn mọi người sẽ thích uống nước chanh hơn. Vì vậy, có một câu nói phổ biến: “Nếu bạn có một túi chanh, hãy pha nước chanh từ đó”.

Từ “grit” (can đảm) đã trở thành một từ khóa rất được chú ý trong những năm gần đây, đặc biệt khi có lo ngại rằng người Mỹ đang ngày càng trở nên yếu đuối. (Ví dụ, nếu bạn tìm kiếm trên Amazon những cuốn sách về “ý chí”, bạn sẽ thấy có hơn 10.000 kết quả). “Grit” có nghĩa là sự kiên trì, bền bỉ và đam mê theo đuổi các mục tiêu dài hạn. Để đạt được điều đó, bạn cần phải tìm cách vượt qua khó khăn, giống như việc tìm chiếc nĩa để cắm vào quả chanh và vắt lấy nước. 

Nguồn gốc của một câu nói phổ biến

Dale Carnegie có một cuốn sách nổi tiếng mang tên ‘Đắc Nhân Tâm’. Khi còn nhỏ tôi thường cảm thấy hơi sợ khi nghe nói về cuốn sách này vì nghĩ rằng nó dạy những chiến thuật chính trị vô đạo đức. Tuy nhiên, khi đọc cuốn sách, tôi nhận ra Carnegie là một người có đạo đức cao. Ông chủ yếu dạy mọi người cách tu dưỡng nhân cách, cải thiện mối quan hệ giữa các cá nhân và giải quyết xung đột. Tóm lại, ông nói về sự phát triển cá nhân, một trong những vấn đề quan trọng nhất trong cuộc sống.

Không có gì ngạc nhiên khi câu nói phổ biến này xuất phát từ một cuốn sách khác của Carnegie, “How to Stop Worrying and Start Living” (Làm thế nào để ngừng lo âu và bắt đầu sống): “Nếu bạn có một quả chanh, hãy pha nước chanh”.

Câu trích dẫn này đã có nhiều phiên bản khác nhau, trong đó có những phiên bản được ghi lại trong các tài liệu gốc. Ví dụ, Tạp chí Rotary International đã từng nhắc đến câu: “Người bi quan cứ mãi nhai đi nhai lại những viên thuốc đắng, trong khi người lạc quan biết cách biến chanh thành nước chanh”. Phiên bản này được trích từ Biên bản của Chủng viện Auburn năm 1916. Một phiên bản khác, được trích từ Literary Digest năm 1909, nói rằng: “Hãy đưa cho một thiên tài những quả chanh, anh ta sẽ mở một quầy nước chanh”.

Một số người có thể còn nhớ quảng cáo nước chanh trong trận Siêu cúp Bóng bầu dục Mỹ năm 2020. Mở đầu quảng cáo là cảnh những quả chanh rơi xuống từ trên trời. Thông điệp của quảng cáo là: năm 2020 giống như một “năm đầy chanh” – tức là đầy rẫy khó khăn do đại dịch. Vì vậy, hãng nước giải khát đã tạo ra một hương vị mới – “nước chanh” được làm từ chính những quả chanh tượng trưng cho những rắc rối của năm đó.

Vậy làm thế nào để chúng ta “pha nước chanh” từ những quả chanh mà cuộc sống đưa đến?

Cảnh báo sức khỏe – “Quả chanh” đầu tiên

Gia đình tôi từng trải qua điều này: Mỗi khi vấn đề sức khỏe xuất hiện, đó thường là dấu hiệu nhắc nhở chúng ta cần nhìn lại chính mình và thay đổi điều gì đó. Đôi khi, cơ thể đang cố nói với bạn:

“Này, làm ơn chậm lại một chút!”.
“Giảm cà phê đi, tôi cần được nghỉ ngơi”.
“Đừng căng thẳng quá – chuyện không nghiêm trọng như bạn nghĩ đâu”.
“Hãy dành nhiều thời gian hơn cho thiên nhiên và gia đình”.

Nếu bạn biết lắng nghe những tín hiệu đó – những “quả chanh” mà cơ thể gửi đến – và từ đó điều chỉnh lại lối sống, thì cuộc sống sẽ dần trở nên ngọt ngào hơn, dễ chịu hơn và ý nghĩa hơn. Cũng giống như cách bạn pha một ly nước chanh ngon từ những trái chanh chua – thật tuyệt phải không?

Khó khăn tài chính – “Quả chanh” không ai mong muốn

Không ai muốn rơi vào cảnh thiếu thốn tiền bạc, nhưng đôi khi cuộc sống buộc ta phải đối mặt với điều đó. Trên thực tế, hầu hết ai cũng có lúc gặp khó khăn tài chính. Dù những giai đoạn đó rất đau đầu, nhưng nếu chúng khiến bạn hình thành thói quen tiết kiệm, biết chi tiêu hợp lý và làm gương cho con cái thì đó chính là lúc bạn đang biến “chanh chua” thành “nước chanh ngọt”.

Tôi và chồng nhận ra rằng cách chúng tôi sử dụng tiền phần lớn chịu ảnh hưởng từ cha mẹ — từ những gì họ nói, những gì họ làm, đến cách họ dạy dỗ chúng tôi hồi nhỏ, dù là nuông chiều hay nghiêm khắc. Nếu bạn đang gặp khó khăn tài chính và muốn tìm cách xoay chuyển tình hình, tôi khuyên bạn nên đọc sách của Dave Ramsey. Ông đã giúp rất nhiều người thoát khỏi nợ nần và quản lý tiền bạc hiệu quả hơn.

Xung đột giữa người với người – Những quả chanh trong các mối quan hệ

Đôi khi sau một ngày làm việc căng thẳng bạn vẫn không ngừng nghĩ về những mâu thuẫn với sếp hay đồng nghiệp. Cảm xúc tiêu cực ấy dễ dàng lan sang cả gia đình bạn. Lúc này hãy tự hỏi: “Mình có đang được bao quanh bởi những người tích cực không? Có ai giúp mình cảm thấy lạc quan hơn và có thêm cảm hứng không?” Nếu câu trả lời là không, có lẽ đã đến lúc bạn nên tìm kiếm hoặc xây dựng một vòng tròn bạn bè mới — có thể thông qua nhà thờ, câu lạc bộ sách, lớp đan lát hay thậm chí là một hội chơi bowling.

Bạn có thể chưa thay đổi được công việc (dù điều đó đôi khi rất cần thiết), nhưng bạn vẫn có thể thay đổi cách mình đối mặt với khó khăn.

Một cách hiệu quả là viết nhật ký biết ơn và ghi lại những điều tốt đẹp trong ngày. Nghe có vẻ đơn giản, thậm chí hơi ngớ ngẩn với một số người, nhưng nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng lòng biết ơn thực sự giúp cải thiện sức khỏe tinh thần.

“Nếu bạn có một túi chanh, hãy pha nước chanh”. Câu nói nghe có vẻ sáo rỗng, nhưng đôi khi chính những điều tưởng như đơn giản ấy lại giúp ta vượt qua giai đoạn khó khăn và bắt đầu lại từ đầu. Dale Carnegie từng nói: “Thành công phải trải qua thất bại. Thất bại và trở ngại là hai bước đệm quan trọng dẫn đến thành công”. Một lời nhắc nhở rất đáng giá.

Chanh tuy chua, nhưng chính vị chua ấy mới làm nổi bật vị ngọt ngào khi ta biết pha chế đúng cách. Cuộc sống cũng vậy. Những điều không như ý, những thất bại, tổn thương hay biến cố không đến để đánh gục ta – chúng đến để thử thách cách ta phản ứng. Đôi khi, sự trưởng thành không đến từ những năm tháng yên bình mà đến từ những ngày mưa gió, nơi ta buộc phải học cách vững vàng trong giông bão.

Chúng ta không thể kiểm soát hết những gì xảy ra trong đời, nhưng ta luôn có quyền lựa chọn cách đối mặt. Chọn tức giận hay tha thứ. Chọn than vãn hay hành động. Chọn buông xuôi hay đứng dậy. Và chính trong sự lựa chọn ấy, bản lĩnh và vẻ đẹp của con người được bộc lộ rõ nhất.

Cuối cùng, hãy nhớ rằng một ly nước chanh không chỉ có chanh – nó cần thêm nước, thêm đường, và một chút kiên nhẫn để khuấy đều. Cũng như cuộc đời, để vượt qua nghịch cảnh chúng ta cần thêm yêu thương, thêm hiểu biết và lòng tin rằng: mọi chuyện rồi sẽ ổn.

Hãy tận hưởng ly nước chanh của mình — bởi nếu không có vị chua, nó sẽ chẳng còn là nước chanh nữa.

Về tác giả: Angelica Reis là người yêu thiên nhiên, gia đình, các hoạt động thiện nguyện và có một đức tin vững vàng. Cô yêu thích khám phá vẻ đẹp trong cuộc sống và chia sẻ điều đó với độc giả. Cô từng học nhạc cổ điển và hiện đang giảng dạy tiếng Anh.

Trúc Nhi biên dịch
Theo Theo Epochtimes