Dòng sông Rio Celeste màu ngọc lam kỳ ảo của Costa Rica: Bí mật đã được vén màn

Dòng sông Rio Celeste dài 14 km thuộc tỉnh Aljuela, Costa Rica với màu nước ngọc lam bí ẩn đã làm đau đầu các nhà nghiên cứu trong nhiều năm với hàng loạt các giả thuyết chưa có căn cứ xác đáng. Và cuối cùng, các nhà khoa học đã phát hiện ra sự thật nằm sau bí ẩn này, thú vị hơn cả là nước sông hóa ra không hề có màu ngọc lam.

Trong nhiều năm, giới khoa học đã đưa ra hoàng loạt giả thuyết xoay quanh màu xanh ngọc của dòng sông Rio Celeste, tuy nhiên chưa có một khoa học gia nào có thể cung cấp được những bằng chứng xác đáng để vén màn ẩn đố của tự nhiên này.

Một số giả thuyết cho rằng màu ngọc lam độc đáo của dòng sông là do một lượng lớn đồng tạo thành, nhưng các thí nghiệm lại chứng minh rằng trong nước sông hoàn toàn không chứa đồng. Lại có những giả định rằng do các chất hóa học như calcium carbomate và sulfur (lưu huỳnh), trong khi một số khác cho rằng sở dĩ dòng nước có màu xanh như vậy là do tác động của ngọn núi lửa trong công viên quốc gia Tenorio Volcano.

Phần lớn mọi người đều tin chắc rằng một phản ứng hóa học thần bí nào đó đã làm cho nước sông có màu xanh ngọc, họ thậm chí không hề mảy may suy nghĩ cũng như khó có thể chấp nhận nguyên nhân chỉ đơn giản là do ảo ảnh quang học mà thôi.

Mãi đến năm 2013, một nhóm các nhà khoa học từ Đại học Costa Rica và Đại học Quốc gia đã lấy mẫu nước từ sông Rio Celeste và từ hai nhánh sông Quebrada Agria và Rio Buena Vista, sự thật mới được hé mở. Đầu tiên, họ vô cùng kinh ngạc khi nhận thấy mẫu nước lấy lên hoàn toàn không có màu xanh ngọc sống động như mắt thường vẫn nhìn thấy dưới dòng sông Rio Celeste, mà là trong suốt.

Để hiểu thấu về nhân tố bí ẩn của dòng sông Rio Celeste, thì then chốt là cần biết rõ về hai nhánh sông Quebrada Agria và Rio Buena Vista – chính sự hội tụ của hai nhánh sông này đã tạo nên con sông Rio Celeste xanh ngọc lam. Bởi vậy, các nhà khoa học cũng lấy mẫu nước từ hai nhánh sông này, và cho kết quả tương tự.

Ngoài các mẫu nước đều hoàn toàn trong veo vô sắc, thì các phân tích cũng khẳng định rằng không có phản ứng hóa học bất thường nào xảy ra. Thêm một điều lý thú nữa, dòng sông Rio Celeste chỉ nhuộm màu lam ngọc trong vòng 14 km, sau đó nước sông hoàn toàn không màu. Chính vì vậy mà khu vực sông có màu ngọc lam này được gọi là El Teñidero (The Dyer – Khúc sông nhuộm màu).

Nhiều kết quả thí nghiệm đã khẳng định rằng không có chất hóa học bất thường nào trong nước sông, và các nhà nghiên cứu lưu tâm đến hiện tượng màu nước ngọc lam chỉ có ở khúc sông ấy, họ bắt đầu nảy sinh ý nghĩ về hiện tượng quang ảnh.

Họ nhận thấy có một lớp chất màu trắng phủ lên tất cả các tảng đá ở đáy sông Rio Celeste. Khi kiểm tra hai nhánh sông Quebrada Agria và Rio Buena Vista, họ phát hiện tình trạng tương tự, tuy nhiên ở nhánh Rio Buena Vista thì rất nhiều, còn ở Quebrada Agria thì số lượng đá bị phủ trắng không đáng kể.

Phân tích chất màu trắng này bằng kính hiển vi điện tử trong phòng thí nghiệm UCR, các nhà khoa học xác định rằng đó là một loại khoáng chất với thành phần gồm nhôm, silic và oxy, được gọi là aluminosilicate, khi ở trong nước, nó có thể phản xạ ánh sáng mặt trời tạo ảo giác khiến mắt người lầm tưởng rằng nước có màu xanh ngọc lam.

Báo cáo được đăng trên báo Costa Rica Star năm 2013 cho hay: “Ánh sáng mặt trời có quang phổ liên tục, tương tự như dải sáng nhìn thấy cầu vồng (là dải sáng có màu biến đổi liên tục từ đỏ đến tím). Ở những con sông khác, ánh sáng mặt trời khi xuyên qua mặt nước đạt một độ sâu nhất định thì không có dải màu nào bị khúc xạ hay phản xạ trở lại bề mặt, bởi vậy nước ở đó nhìn trong suốt. Trong khi tại dòng sông Rio Celeste, nước sẽ hấp thu một số tia sáng mặt trời và phản xạ lại những ánh sáng màu xanh lam, do đó mắt chúng ta nhìn thấy được nước có màu ngọc lam”.

Còn một ẩn số nữa cần được giải đáp, đó là ở nhánh sông Rio Buena Vista, lượng aluminosilicate tương đương với ở con sông Rio Celeste, nhưng tại sao nước ở nhánh sông Rio Buena Vista lại hoàn toàn trong suốt.

Thì ra điều này lại liên quan đến kích cỡ của các phân tử aluminosilicate. Khi phân tích mẫu nước ở cả hai con sông, các nhà khoa học đo được kích thước phân tử aluminosilicate ở Rio Buena Vista là 184 nanometers (nm) trong khi đó tại Río Celeste kích thước của các phân tử này lớn hơn rất nhiều, ở mức 566 nm.

“Sự khác biệt về kích thước này là nguyên nhân gây tán xạ ánh sáng mặt trời, nó xảy ra chủ yếu ở vùng màu lam của dãy quang phổ nhìn thấy được. Đó chính là lý do tại sao chúng ta có thể thấy được màu xanh lam tươi sáng tuyệt vời của Rio Celeste bằng mắt thường”, Tiến sĩ Max Chavarría Vargas, người dẫn đầu cuộc nghiên cứu khoa học về vùng nước có màu lam ngọc của Rio Celeste cho biết.

Tiến sĩ Vargas nói thêm: “Đây là một trong những bí ẩn của tạo hóa, một con sông cung cấp khoáng chất với một kích cỡ nhất định và con sông còn lại tạo môi trường axit để các khoáng chất này phát triển”.

Cho đến nay, hiện tượng nước sông màu xanh ngọc thú vị này ở Rio Celeste là độc nhất vô nhị trên thế giới. 

Theo Oddity Central
Minh Nguyệt

Xem thêm: