Làm sao để biết nụ cười của ai đó là thật lòng hay giả tạo?

Điệu cười có nhiều loại, như cười mỉm, cười khúc khích, cười ngốc nghếch, cười gượng, cười khẩy, cười lớn và cười điên cuồng, nhưng nếu chỉ chia thành hai loại thì đó phải là cười thật lòng và cười giả tạo. Nụ cười chân thật là tiếng cười xuất phát từ trái tim, trong khi nụ cười giả tạo là gượng ép vì mục đích lịch sự, xã giao hoặc chiến lược. Vậy, có cách nào để biết ai đó đang cười thật lòng hay giả tạo không?

Bà Michelle Spear, giáo sư giải phẫu tại Đại học Bristol ở Anh, đã viết trong một bài báo trên The Conversation rằng nụ cười là thật hay giả phụ thuộc vào sự kết hợp của giải phẫu khuôn mặt, thần kinh học và tính xác thực về mặt cảm xúc.

Bà Spear viết rằng không phải mọi nụ cười đều như nhau. Theo góc độ giải phẫu, có ít nhất hai loại nụ cười – nụ cười Duchenne và nụ cười không Duchenne. Nụ cười Duchenne phản ánh hạnh phúc thực sự; nụ cười không Duchenne có xu hướng mang tính xã giao hoặc chiến lược hơn.

Được đặt theo tên của nhà thần kinh học người Pháp Guillaume Duchenne de Boulogne vào thế kỷ 19, nụ cười Duchenne tác động đến hai nhóm cơ chính. Nhóm cơ đầu tiên có liên quan đến khóe miệng, chẳng hạn như cơ risorius, có tác dụng kéo khóe miệng ra ngoài, và cơ zygomaticus major có tác dụng nâng khóe miệng lên.

Nhóm cơ thứ hai và dễ thấy nhất là cơ vòng mi, có tác dụng làm căng các cơ xung quanh mắt, tạo ra các vết chân chim quen thuộc và sự co nhẹ liên quan đến sự ấm áp và niềm vui.

Nụ cười giả tạo hoặc xã giao thường chỉ liên quan đến cơ miệng, mắt vẫn mở to hoặc không liên quan, và nụ cười có vẻ cứng nhắc thay vì có ý nghĩa – đó là một hình thức ngụy trang cảm xúc.

Bà Spear chỉ ra rằng cả nụ cười chân thật và giả tạo đều dựa vào dây thần kinh sọ thứ bảy (còn gọi là dây thần kinh mặt), có chức năng truyền tín hiệu từ não đến các cơ liên quan đến biểu cảm khuôn mặt.

Tuy nhiên, có một sự khác biệt quan trọng về mặt thần kinh giữa hai loại nụ cười này – nụ cười Duchenne thường được kích hoạt bởi hệ thống viền của não (lõi cảm xúc), đặc biệt là hạch hạnh nhân. Hạch hạnh nhân là một nhóm tế bào thần kinh hình quả hạnh nhân có chức năng xử lý cảm xúc.

Ngược lại, nụ cười không phải kiểu Duchenne thường được vỏ não kiểm soát một cách có ý thức hơn, bắt nguồn từ vỏ não vận động. Sự khác biệt này có nghĩa là nụ cười chân thành, xuất phát từ cảm xúc là nụ cười không tự nguyện và không được kiểm soát một cách có ý thức.

Bạn không thể dễ dàng khiến cơ vòng mi mắt co lại trừ khi bạn thực sự cảm nhận được cảm xúc ẩn sau biểu cảm đó. Ngay cả các diễn viên chuyên nghiệp cũng phải dựa vào trí nhớ thực tế hoặc kỹ thuật phương pháp để làm điều này một cách thuyết phục.

Tại sao mọi người lại nhận thấy những khác biệt này?

Bà Spear cho biết con người rất giỏi trong việc phát hiện tính xác thực của cảm xúc. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ngay cả trẻ sơ sinh 10 tháng tuổi cũng có thể phân biệt được nụ cười thật và nụ cười giả. Theo quan điểm diễn hóa, khả năng này có thể giúp chúng ta đánh giá mức độ tin cậy của người khác, xác định đồng minh thực sự và tránh bị lừa dối.

Trong cuộc sống hiện đại, sự nhạy cảm của con người đối với những khác biệt tinh tế trên khuôn mặt vẫn rất quan trọng. Các chính trị gia, nhân viên dịch vụ khách hàng và người của công chúng thường dựa vào nụ cười để giải quyết những mối quan hệ phức tạp giữa các cá nhân. Nhưng người quan sát – dù có ý thức hay vô thức – thường nhận thấy những khác biệt tinh tế này.

Một nụ cười giả tạo không nhất thiết phải mang tính ác ý. Trên thực tế, chúng thực hiện các chức năng xã hội quan trọng, chẳng hạn như xoa dịu những tương tác khó xử, thể hiện sự lịch sự và tôn trọng, cũng như xoa dịu xung đột. Chúng là một phần quan trọng của cái mà các nhà xã hội học gọi là “lao động cảm xúc” — kiểm soát biểu cảm của chúng ta để đáp ứng kỳ vọng xã hội hoặc nghề nghiệp của người khác đối với chúng ta.

Nhưng nếu nụ cười này kéo dài trong thời gian dài, nó có thể khiến con người kiệt sức về mặt cảm xúc. Nghiên cứu về lao động cảm xúc cho thấy việc được yêu cầu cười mà không có cảm xúc thực sự, đặc biệt là khi làm việc, có thể dẫn đến gia tăng căng thẳng, kiệt sức và thậm chí là căng thẳng tim mạch.

Mặc dù công nghệ Trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay có thể sao chép biểu cảm mỉm cười của con người, nhưng nếu các cơ xung quanh mắt không co lại một chút, nhiều biểu cảm vẫn sẽ trông không chân thật. Giải phẫu học cung cấp tiêu chuẩn để phán đoán điều này.

Speer cuối cùng đã gợi ý rằng, lần tới khi bạn cố gắng giải mã biểu cảm của ai đó, đừng chỉ nhìn vào miệng, hãy chú ý đến đôi mắt. Cơ vòng mắt hiếm khi nói dối.

Lý Ngọc theo Epoch Times