Triết lý nuôi dạy con của diễn viên Ben Affleck

Ben Affleck cho biết, việc để con cái tự làm việc nhà để kiếm tiền tiêu vặt là nguyên tắc nuôi dạy con nhất quán của anh. Cách này không chỉ giúp ngăn chặn việc tiêu xài hoang phí, mà còn giúp trẻ hiểu được giá trị của đồng tiền. Anh còn tiết lộ rằng, khi anh không mua cho con những món đồ đắt tiền, con trai anh từng hỏi: “Chẳng phải nhà mình có tiền sao?” và Affleck đã đáp lại: “Con không có tiền, là ba có tiền”.

Quan điểm tự lập trong nuôi dạy con

Affleck từng chia sẻ quan điểm của mình trên truyền hình: “Bạn yêu con và muốn cho chúng tất cả, nhưng nếu bạn không dạy chúng rằng ‘muốn có thì phải tự mình cố gắng’, thì thực ra bạn đang làm hại chúng”. Anh nói thêm rằng con cái anh đâu phải không có giày đi, nhưng anh kiên quyết không để chúng sở hữu những món đồ đắt đỏ. Affleck còn nhớ lại thời niên thiếu, anh và người bạn thân – tài tử Matt Damon – từng cùng chia sẻ một tài khoản ngân hàng, kiếm tiền từ đóng quảng cáo và làm vai phụ để tích góp tiền đi thử vai, nhấn mạnh rằng “từng đồng đều do tự mình kiếm được”. Anh cũng nói thêm: “Tôi đang cố gắng truyền đạt tư tưởng ‘tự lực cánh sinh’ này cho thế hệ tiếp theo”.

Nhìn cách Affleck dạy con, người ta lập tức liên tưởng đến cách nuôi dạy con của tỷ phú đầu tiên trong lịch sử – John D. Rockefeller (1839–1937). Ông và vợ chưa từng dùng bạo lực với con cái mà lấy chính bản thân mình làm gương để truyền dạy đạo đức. Họ dạy con cái rằng phải lấy lương tâm của mình làm kim chỉ nam đáng tin cậy nhất. Con trai ông – John Rockefeller Jr. – sống như một đứa trẻ nhà nghèo ở nông thôn, phải tự kiếm tiền tiêu vặt bằng cách sửa chai lọ, bút máy hỏng và gọt bút chì. Rockefeller rất hiểu rằng con nhà giàu thường dễ được nuông chiều, nên ông luôn tranh thủ mọi cơ hội để giáo dục con, truyền đạt quan niệm đúng đắn về tiền bạc, và thường xuyên viết thư khuyên răn con. Nổi tiếng nhất là bức thư thứ 13 viết năm 1911 có tựa đề “Trên đời không có bữa trưa nào miễn phí”.

Trên đời không có bữa trưa nào miễn phí

Dù bức thư này có thể nhiều người đã nghe qua, nhưng vẫn rất đáng để nhắc lại. Rockefeller kể cho con trai lý do tại sao việc cho con tiền khiến ông lo lắng hơn là để con tự kiếm tiền. Ông bắt đầu bằng một câu chuyện ngụ ngôn về con lợn rừng bị bắt vì trót quen được cho ăn miễn phí. Ông viết: “Khi một con vật bắt đầu phụ thuộc vào con người để có thức ăn, sự lanh lợi của nó sẽ bị tước đoạt, và rắc rối sẽ đến. Điều tương tự cũng xảy ra với con người – nếu bạn muốn khiến ai đó trở nên tàn tật, chỉ cần cho họ một đôi nạng, rồi chờ vài tháng là đủ”.

Nói cách khác, nếu bạn cho ai đó ăn miễn phí trong một thời gian đủ dài, họ sẽ hình thành thói quen không làm mà hưởng. Đừng quên, từ khi còn trong bụng mẹ, con người đã bắt đầu có nhu cầu được “chăm sóc”.

Rockefeller tiếp tục viết:
“Đúng là ba luôn khuyến khích con giúp đỡ người khác, nhưng như ba thường nói, nếu con cho ai đó một con cá, con chỉ giúp họ sống được một ngày; nhưng nếu con dạy họ cách câu cá, con giúp họ sống cả đời. Theo ba, việc trợ cấp tiền bạc là một sự giúp đỡ sai lầm. Nó sẽ khiến một người mất đi động lực tiết kiệm và lao động, trở nên lười biếng, thiếu trách nhiệm. Quan trọng hơn cả, khi con bố thí cho người khác, con đang phủ nhận phẩm giá của họ, con đã cướp đi vận mệnh của họ. Đối với ba, đó là một điều vô cùng vô đạo đức. Là người giàu có, ba có trách nhiệm trở thành người mang lại phúc lợi cho nhân loại, chứ không phải là kẻ tạo ra những kẻ lười biếng”.