BHXH Việt Nam đề xuất tiền lương đóng BHXH tối thiểu bằng 70% thu nhập

Cho rằng nhiều doanh nghiệp xây dựng thang, bảng lương để đóng BHXH kiểu “lách” luật, kê khai khoản phụ cấp phải tính đóng BHXH chưa rõ…, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam kiến nghị sửa đổi quy định về tiền lương đóng BHXH, thấp nhất phải bằng 70% bình quân tổng thu nhập của người lao động.

Theo truyền thông nhà nước ngày 15/4, BHXH Việt Nam báo cáo tính tới ngày 31/12/2020, tổng số nợ các loại BHXH là hơn 13.500 tỷ đồng, chiếm 3,35 % số phải thu, trong đó, số nợ BHXH bắt buộc là hơn 8.600 tỷ đồng, nợ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là 335 tỷ đồng.

Tình trạng nợ, trốn đóng BHXH, BHTN vẫn xảy ra ở hầu hết các tỉnh, thành phố. Ngoài con số thất thoát do doanh nghiệp nợ, trốn đóng, cơ quan này cho rằng còn tình trạng thất thoát do doanh nghiệp “lách luật” ở kê khai tiền lương.

BHXH Việt Nam cho hay nhiều doanh nghiệp vẫn chủ yếu xây dựng thang, bảng lương để đóng BHXH bằng mức thấp nhất, tức là bằng mức lương tối thiểu vùng, cộng thêm 7% đối với lao động đã qua đào tạo nghề và cộng thêm 5% hoặc 7% đối với lao động làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, đặc biệt nặng nhọc độc hại và nguy hiểm.

Đối với lao động giữ chức vụ, khoảng 80% doanh nghiệp xây dựng thang lương, bảng lương cụ thể theo chức danh (như với chức vụ giám đốc sản xuất, giám đốc điều hành, trưởng phòng), số còn lại căn cứ theo thang lương, bảng lương chuyên môn nghiệp vụ và bảng phụ cấp chức vụ, phụ cấp trách nhiệm.

• Hơn 85% quỹ BHXH cho Chính phủ vay lại

Cơ quan này nhận định đa số doanh nghiệp đăng ký đóng BHXH cho người lao động theo mức lương mà không có khoản bổ sung khác, dù từ ngày 1/1/2018, thu nhập tính đóng BHXH bắt buộc bao gồm mức lương và các khoản bổ sung khác (các khoản như phụ cấp).

Theo BHXH Việt Nam, một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng trên là do chưa chỉ rõ khoản phụ cấp bổ sung nào phải tính đóng BHXH. Cơ quan này cho rằng trên thực tế có rất nhiều thu nhập được đưa vào lương như: khoán sản phẩm (ngoài định mức lương), tăng năng suất lao động tính theo tỷ lệ %, hỗ trợ tiền nhà, tiền điện thoại, xăng xe, chuyên cần…; lại chưa có tính tương quan mức lương bằng bao nhiêu % tổng thu nhập, các khoản phụ cấp và phúc lợi khác.

Do phần đóng BHXH, BHYT và BHTN của chủ sử dụng lao động chiếm tới 2/3 tổng số tiền phải đóng nên nhiều doanh nghiệp cố tình “lách” để giảm bớt khoản đóng BHXH, BHYT và BHTN; cố tình giảm mức đóng BHXH để tăng phần trả sau bảo hiểm để thu hút người lao động. Còn về phía người lao động, cơ quan này cho rằng nhiều người chỉ quan tâm tới lợi ích ban đầu, chưa hiểu rằng việc đóng mức cao thì sau này hưởng cũng cao.

Theo cách phân tích trên, BHXH Việt Nam kiến nghị sửa đổi quy định về tiền lương đóng BHXH theo hướng quy định tiền lương làm căn cứ đóng thấp nhất phải bằng 70% bình quân tổng thu nhập của người lao động, ngoài ra là tăng các hoạt động thanh tra, kiểm tra.

Nguyễn Minh

Xem thêm: