Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV: Chính sách COVID của Việt Nam thiếu nhất quán, giật cục thay đổi

Bước sang tháng thứ 6 trong đợt bùng phát dịch COVID-19 lần thứ 4, một số chuyên gia về kinh tế – xã hội công bố Việt Nam đã áp theo mục tiêu “Zero COVID-19” quá dài, chính sách thiếu nhất quán, giật cục thay đổi, khi sửa thì quá chậm, gây đứt gãy chuỗi cung ứng trên cả nước. 

Các thông tin được đưa ra từ “Tọa đàm tham vấn chuyên gia về kinh tế-xã hội” do Văn phòng Quốc hội và Ủy ban Kinh tế tổ chức sáng 27/9, truyền thông trong nước dẫn tin.

Ông Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cho rằng Việt Nam đã áp theo mô hình “Zero COVID” quá dài, khóa cứng kéo dài gây ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế – xã hội.

“Vừa rồi rất mừng là Thủ tướng nói sẽ chuyển sang sống chung an toàn với COVID-19. Còn như trước, chúng ta cứ đặt mục tiêu “Zero COVID-19”, phong tỏa cứng cả đất nước. Thực chất phong tỏa cứng và rộng chỉ được 7 ngày, cùng lắm là 10 ngày. Chúng ta không thể phong tỏa cứng đất nước gần nửa năm trời”, ông Dũng đưa ra phát ngôn sau nhiều tuyên bố “sống chung với dịch” từ người đứng đầu Chính phủ.

Theo ông Dũng, vấn đề quan trọng nhất hiện nay để phục hồi kinh tế là chuyển đổi mô hình chống dịch. “Nhưng hiện các địa phương vẫn rất khác nhau” – ông Dũng nhận định, cho hay đang có “một vòng kim cô rất lớn” cho các lãnh đạo đứng đầu các địa phương, hệ quả dẫn đến là đổ vỡ hết toàn bộ chuỗi lưu thông.

“Chúng ta áp đặt nếu để bùng dịch người đứng đầu chịu trách nhiệm thì người ta cứ có 1-2 ca là sẽ khóa cứng thôi”, ông Dũng nói.

Dẫn chứng việc TP.HCM khóa cứng không cho chợ dân sinh, đầu mối… chỉ cho mỗi siêu thị hoạt động, ông Dũng nói: “Đó là những “khoản tô” do chính sách của chúng ta đề ra. Những “khoản tô” đó có ở rất nhiều tỉnh, và như vậy tất cả những cái đó đánh vào người nghèo hết”. Với số lượng khoảng 29,3 triệu người đã không có việc làm, chợ truyền thống giá rẻ không tiếp cận được, hàng thiết yếu phải mua qua siêu thị, “người nghèo họ không tiếp cận được, sẽ sống khốn khổ như thế nào?”, vẫn vị này nêu ra.

Về giải pháp, ông Dũng đề nghị cần xóa bỏ tình trạng “quy định mỗi tỉnh mỗi kiểu, đòi hết giấy này giấy kia, tỉnh cho qua, tỉnh lại không”, nếu không thì nền kinh tế không thể lưu thông được.

Ngoài ra là vấn đề thiếu hụt lao động. Dẫn tình trạng lao động nơi thiếu nơi thừa, và với tình hình dịch vừa qua, một số khu công nghiệp ở Bình Dương, Đồng Nai, TP.HCM sẽ thiếu rất nhiều lao động. “Hiện lao động phải chạy về quê, chưa biết bao giờ mới quay trở lại. Chắc chắn họ sẽ quay trở lại nhưng bao giờ, trong khi các chuỗi cung ứng toàn cầu không thể ngừng được” – ông Dũng nói, chưa kể “rất nhiều người có nguồn vốn nhỏ, sáng họ ra chợ đầu mối mua xong bán, giờ họ cạn kiệt tiền rồi…”

Đáng chú ý, vấn đề giải trình được ông Dũng nêu ra, cho rằng rất nhiều chính sách được ban hành nhưng không được giải trình. “Chẳng hạn trong phòng chống dịch, sắp tới chuyển đổi thì chuyển đổi thế nào? Tiêm vắc-xin thế nào, giãn cách thế nào? Các ủy ban phải phối hợp với các bộ, ngành chuyên môn giải trình chính sách mạch lạc”, ông Dũng đặt vấn đề, dù đồng thời cho hay “chưa thể giải trình với công chúng thì hãy giải trình với Quốc hội…”

Trở ngại lớn nhất của DN: mô hình chống dịch của Chính phủ

TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho hay khó khăn lớn nhất đối với các doanh nghiệp (đặc biệt ở khu vực phía Nam) là họ đang rất băn khoăn với mô hình, khuôn khổ chống dịch của Chính phủ để có thể chủ động quay lại sản xuất.

Vấn đề lao động thì thực sự đang trở thành “đại sự cho cả trước mắt và lâu dài”. Nhiều doanh nghiệp cho biết họ ít nhất phải mất 2 năm mới thu hút được lao động quay lại. Cuối cùng là vấn đề cạn kiệt dòng tiền, doanh nghiệp cần phải được hỗ bằng gói tài khóa, hỗ trợ lãi suất.

Ông Thành đề xuất Chính phủ cần tăng cường chi tiêu tài khóa nhiều hơn nữa. Theo ông Thành, gói hỗ trợ cho phục hồi 2 năm tới thứ nhất là vượt khó, thứ 2 là bắt nhịp đà phục hồi của thế giới, và thứ 3 là nắm bắt xu hướng lớn của thế giới như tiêu dùng, lối sống và cuộc Cách mạng 4.0, năng lượng tái tạo.

Các gói hỗ trợ phải đảm bảo vượt khó, bắt nhịp đà phục hồi kinh tế thế giới. “Chính phủ, Quốc hội đưa ra Nghị quyết cần cố gắng đưa ra giải pháp luôn”, ông Thành nói, lưu ý đến vấn đề đầu tư công, cải cách thể chế và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm.

TS Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính-tiền tệ quốc gia chỉ ra 3 vấn đề chưa được thời gian qua. Đó là chính sách thiếu nhất quán, giật cục thay đổi nhanh khiến doanh nghiệp bị động. Khi sửa thì quá chậm gây lo lắng, đứt gãy chuỗi cung ứng ở nhiều thời điểm, nhiều địa phương.

Thứ hai, cải cách và cải thiện thể chế bị chậm lại; cơ cấu lại nền kinh tế cũng bị chững và cổ phần hóa chậm, trong khi nếu làm tốt cổ phần hóa, tái cơ cấu thì chúng ta sẽ có thêm 39.000 tỷ đồng. Thứ ba, thu ngân sách thiếu bền vững, thất thu do doanh nghiệp khó khăn, nguồn thu hoạt động giao dịch đất đai tăng nhanh, thu từ chứng khoán… khó mà ổn định.

Đề xuất về chính sách, ông Lực mong muốn Chính phủ sớm có khung về chương trình phục hồi để áp dụng thống nhất trên cả nước. Nếu không, sẽ xảy ra tình trạng mỗi địa phương làm một kiểu, không thống nhất, thiếu kết nối. Cùng với đó, tăng quy mô hỗ trợ, tập trung cho hai đối tượng là lao động tự do và thêm doanh nghiệp nhỏ và vừa, hỗ trợ trọng tâm, trọng điểm, không đại trà.

Một vấn đề quan trọng nữa là tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh. Điều này “không mất đồng tiền nào nhưng vô cùng cần thiết”, vị chuyên gia nói.

Nguyễn Minh

Xem thêm: