Malaysia thắt chặt quy định, ngăn chặn hàng hóa Trung Quốc xuất qua Hoa Kỳ

Malaysia bắt đầu tăng cường quản lý, đảm bảo chỉ những hàng hóa được Chính phủ nước này phê duyệt mới được xuất khẩu sang Mỹ, nhằm ngăn chặn hành vi trung chuyển hàng hóa không có xuất xứ từ Malaysia qua nước này.

Bộ trưởng Thương mại Malaysia Tengku Zafrul Aziz tham dự cuộc họp báo về thuế quan của Mỹ tại Kuala Lumpur vào ngày 7/4/2025. (Ảnh: Arif Kartono/AFP qua Getty Images)

Thứ Hai (ngày 5/5), Bộ Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia (MITI) thông báo kể từ ngày 6/5, bộ này sẽ là cơ quan duy nhất cấp Giấy chứng nhận xuất xứ không ưu đãi (NPCO) cho hàng xuất khẩu sang Mỹ, đồng thời sẽ chấm dứt ủy quyền cho các phòng thương mại địa phương, hiệp hội hoặc các tổ chức được MITI chỉ định phát hành loại giấy chứng nhận này.

NPCO là tài liệu giúp xác định xuất xứ hàng hóa quốc tế, nhằm đáp ứng các yêu cầu hải quan hoặc thương mại của nước nhập khẩu.

Hiện Mỹ đang tăng cường kiểm tra đối với hàng hóa từ Trung Quốc cũng như các quốc gia thứ 3 hỗ trợ việc trung chuyển hàng hóa Trung Quốc sang Mỹ. Các sản phẩm sản xuất tại Trung Quốc đang tìm cách đi qua các quốc gia thứ 3 để che giấu xuất xứ thực sự và né tránh mức thuế cao mà Mỹ áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc.

Từ khi chính quyền Trump công bố chính sách thuế quan “Ngày Giải phóng” (Liberation Day) vào ngày 2/4, việc trung chuyển đã trở thành trọng điểm trong công tác thực thi thương mại của hải quan Mỹ.

Bộ Công Thương Malaysia tuyên bố chính phủ kiên quyết cam kết bảo vệ tính liêm chính của hoạt động thương mại quốc tế, đồng thời sẽ triển khai thêm các biện pháp khác để chống lại hành vi vi phạm quy định trung chuyển hàng hóa sang Mỹ thông qua các cảng xuất nhập khẩu của Malaysia.

Những biện pháp này bao gồm việc tăng cường kiểm toán đối với người nộp đơn xin cấp NPCO, và hợp tác với hải quan Malaysia để điều tra và xử lý các trường hợp vi phạm.

Tuyên bố cũng nhấn mạnh mọi hành vi khai báo sai lệch hoặc gian dối nhằm né tránh thuế quan, dù liên quan đến giá trị hàng hóa hay xuất xứ, đều bị xem là hành vi vi phạm nghiêm trọng.

Theo truyền thông địa phương, một số nhà sản xuất Trung Quốc đã lợi dụng Malaysia như một trung tâm trung chuyển, thậm chí làm giả giấy chứng nhận xuất xứ nhằm né thuế của Mỹ. Trong một số trường hợp, những người liên quan chỉ cần chi khoảng 100 ringgit (khoảng 24 USD) để có được giấy chứng nhận xuất xứ giả dùng cho hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ.

Đáp lại, hôm thứ Hai (5/5) Bộ trưởng Bộ Công Thương Tengku Zafrul Aziz phát biểu tại Quốc hội rằng họ đã nhận được rất nhiều khiếu nại từ các đối tác trong ngành. Rất nhiều hàng hóa từ các quốc gia khác được gắn nhãn Malaysia, như thể chúng có xuất xứ từ nước này.

Hàng xuất khẩu từ Malaysia sang Mỹ sẽ đối mặt với mức thuế đối ứng 24% vào tháng Bảy tới. Trong khi đó, Mỹ áp mức thuế ít nhất 145% lên các sản phẩm từ Trung Quốc.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Trung Quốc Malaysia (ACCCIM) đã ra tuyên bố ủng hộ hành động của MITI, và cho rằng lợi thế về thuế quan của Malaysia trong xuất khẩu sang Mỹ đang khiến nhiều doanh nghiệp thay đổi tuyến đường vận chuyển và phân loại sai sản phẩm để tránh mức thuế xuất khẩu cao hơn.

Tuyên bố nêu rõ tình trạng trung chuyển có thể làm sai lệch dữ liệu thương mại, dẫn đến việc hàng hóa nước ngoài bán phá giá, đe dọa đến các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ trong nước vốn đã có lợi nhuận rất thấp.

Việc này phản ánh mức độ lo ngại sâu sắc của họ trước các mức thuế cao chưa từng có mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt. Với mức thuế lên tới 145%, nhiều nhà xuất khẩu đối mặt nguy cơ mất quyền tiếp cận thị trường Mỹ – một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng nhất.

Trong bối cảnh đó, việc ngụy tạo xuất xứ qua các quốc gia láng giềng đang trở thành một chiến thuật phổ biến nhằm né tránh thuế quan và duy trì dòng chảy thương mại vào Mỹ.

Một nhà tư vấn chuyên tư vấn cho các công ty về thương mại xuyên biên giới cho biết rửa nguồn gốc là một trong hai phương pháp chính đang được sử dụng để né tránh thuế mới của Trump. Phương pháp còn lại là trộn các mặt hàng đắt tiền với hàng hóa rẻ hơn, để nhà xuất khẩu có thể khai báo sai tổng chi phí vận chuyển thấp hơn, nhà tư vấn cho biết.