Thanh tra 8 ngân hàng nắm giữ hàng nghìn tỷ trái phiếu doanh nghiệp

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chỉ thị cơ quan giám sát thanh tra hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) của các tổ chức tín dụng (ngân hàng). Theo thống kê trong quý 1/2022, 8 ngân hàng được thanh tra nắm giữ hơn 162.000 tỷ đồng TPDN.

Cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng cho biết trong kế hoạch thanh tra hoạt động đầu tư trái phiếu có 8 ngân hàng thương mại gồm: Techcombank, HDBank, TPBank, SHB, PVComBank, VietBank, SeABank và Baoviet Bank.

Đến tháng 4, cơ quan này đã tiến hành thanh tra tại 7 ngân hàng, trừ Baoviet Bank do Bộ Tài chính đã thực hiện kiểm tra với ngân hàng này trước đó.

Theo báo Người Đồng Hành dẫn số liệu thống kê của Fiinpro về báo cáo tài chính quý 1 của các ngân hàng trong diện thanh tra, có 5 trên 8 ngân hàng có giá trị trái phiếu của tổ chức kinh tế nắm giữ tăng trong quý 1.

Tại thời điểm ngày 31/3, ngân hàng Techcombank đang nắm 76.782 tỷ đồng chứng khoán nợ của doanh nghiệp, tăng 22,2% so với cuối năm 2021. Kế đến, ngân hàng TPBank sở hữu 27.633 tỷ đồng, tăng 48,4%.

Vị trí thứ 3 là ngân hàng SHB với 16.408 tỷ đồng, tăng 169%. Ở vị trí thứ 4, Baoviet Bank giữ 15.500 tỷ đồng, tăng hơn 25%. Ngân hàng thứ 5 tăng đầu tư trái phiếu là PVcombank với 11.834 tỷ đồng, tăng 37,7%.

Các vị trí tiếp theo lần lượt là HDBank và VietBank, tương ứng với 9.173 tỷ và 4.911 tỷ đồng, giảm lần lượt 10,3% và 20,1% so với đầu năm. Vị trí cuối cùng trong danh sách các ngân hàng bị thanh tra là SeABank, nắm giữ 686,2 tỷ đồng, giảm 88,7%.

Dù không trong diện thanh tra, tuy vậy ngân hàng MBbank và VPBank là hai đơn vị nắm giữ lượng TPDN lớn trên thị trường chỉ sau Techcombank. Đến cuối quý 1, ngân hàng MBbank sở hữu 50.620 tỷ đồng, tăng 20% so với đầu năm. Trong khi đó, VPBank nắm 41.593 tỷ đồng, tăng gần 50%, báo Người Đồng Hành đưa tin.

Theo báo cáo của Ủy ban Kinh tế về tình hình thị trường TPDN, đến cuối tháng 3, tổng số dư đầu tư TPDN của các TCTD là 326.500 tỷ đồng, tăng 19% so với cuối năm 2021. Một số ngân hàng thương mại tăng đầu tư trái phiếu trong khoảng thời gian từ tháng 12/2021 đến ngày 14/1 (trước thời điểm Thông tư 16 năm 2021 quy định việc Tổ chức tín dụng mua, bán TPDN).

Theo thống kê của Công ty Chứng khoán SSI, tính đến cuối năm 2021, các doanh nghiệp phát hành 723.000 tỷ đồng trái phiếu trong năm 2021, tăng 56% so với 2020. Quy mô thị trường TPDN tăng bình quân 46%/năm trong 5 năm gần đây và chiếm 16,6% GDP của Việt Nam.

Đáng chú ý, nhóm các ngân hàng nắm giữ trái phiếu nhiều nhất đều có sở hữu đầu tư vào Công ty chứng khoán theo dạng Công ty mẹ-con hoặc liên doanh, liên kết với Công ty chứng khoán (trừ VPBank vừa mới mua lại một Công ty chứng khoán vào gần cuối 2021 vừa qua).

Theo Bộ Tài chính, nhiều nhà đầu tư đã mua TPDN qua ngân hàng nhưng không nắm được cụ thể về trái phiếu và chủ thể phát hành, chỉ mua đầu tư vì công ty chứng khoán giới thiệu và yên tâm hơn khi có sự hiện diện của ngân hàng thương mại.