6 trái cây chống viêm dành cho người viêm khớp

Nhiều nghiên cứu đã xác nhận rằng các loại trái cây phổ biến như dâu tây, bơ và dưa hấu có đặc tính chống viêm giúp giảm đau, do đó cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người bị viêm khớp.

Hiểu về viêm khớp

Viêm khớp là nguyên nhân hàng đầu gây ra chứng đau mãn tính, hạn chế khả năng vận động và khuyết tật. Từ năm 2019 đến năm 2021, khoảng 53,2 triệu người lớn ở Hoa Kỳ được chẩn đoán mắc bệnh viêm khớp, phần lớn là những người 45 tuổi. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), tình trạng này đặc biệt phổ biến ở những người bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), sa sút trí tuệ, tàn tật, đột quỵ và bệnh tim.

Theo các chuyên gia tham gia Hội nghị Khoa học thường niên lần thứ 22 năm 2024 trong 2 ngày 28 và 29/6 nhằm cập nhật nhiều phương pháp mới trong chẩn đoán do Liên chi hội Thấp khớp học TPHCM tổ chức, Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có tỷ lệ người mắc bệnh cơ xương khớp cao trên thế giới. Đáng chú ý, những năm gần đây, xu hướng người mắc bệnh xương khớp đang ngày càng trẻ hóa.

Viêm khớp bao gồm khoảng 100 bệnh lý ảnh hưởng đến khớp và các mô xung quanh. Thoái hoá khớp là dạng phổ biến nhất. Bệnh thường ảnh hưởng đến các khớp ở tay, đầu gối, lưng dưới, cổ và hông, hiện tại vẫn chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn. Mặc dù thuốc có thể làm giảm đau, nhưng không thể ngăn chặn hoặc đảo ngược tình trạng tổn thương sụn, bệnh cũng có xu hướng nặng lên theo tuổi tác.

Quá trình viêm làm hỏng sụn – lớp đệm ở đầu xương – khiến khe khớp bị thu hẹp và dẫn đến đau, sưng, cứng và gai xương. Tình trạng này cũng có thể làm mất khả năng vận động, mất ngủ, mệt mỏi và trầm cảm. Những người bị thoái hoá khớp dễ mắc nhiều bệnh mãn tính nghiêm trọng cao gấp gần ba lần so với những người không bị thoái hoá.

Vai trò của chất chống oxy hóa

Vì các con đường truyền tín hiệu căng thẳng oxy hóa và apoptosis (chết tế bào) đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển thoái hoá khớp, nên việc làm giảm các con đường này giúp kiểm soát bệnh. Bổ sung đủ chất chống oxy hóa thông qua chế độ ăn để chống lại stress oxy hóa và tình trạng viêm có thể là một chiến lược hiệu quả để ngăn ngừa và giảm nhẹ bệnh thoái hoá khớp.

Các nghiên cứu đã chỉ ra những hợp chất polyphenolic trong trái cây có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm, có thể giúp ngăn ngừa và làm giảm tình trạng thoái hóa khớp. Sáu loại trái cây dưới đây đã được chứng minh là có lợi cho sức khỏe khớp và được Hiệp Hội Viêm Khớp (Arthritis Foundation )và các tổ chức liên quan khác khuyến nghị.

Lựu

Lựu đã được sử dụng làm thuốc trong hàng nghìn năm qua. Giàu polyphenol, bao gồm anthocyanin và flavonoid, lựu có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm và chống ung thư. Ăn lựu có thể giúp ức chế sự phân hủy sụn và sự sản xuất các chất trung gian gây viêm liên quan đến viêm khớp. 

Một nghiên cứu đánh giá hiệu quả chống oxy hóa của các loại đồ uống giàu polyphenol phổ biến ở Hoa Kỳ đã phát hiện thấy nước ép lựu có hoạt tính chống oxy hóa cao nhất khi so sánh với rượu vang đỏ và nước ép từ nho, việt quất, nam việt quất, cherry đen, táo và cam. 

Một thử nghiệm lâm sàng liên quan đến 38 bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối cho thấy những người uống 200 ml nước ép lựu mỗi ngày trong sáu tuần đã cải thiện chức năng thể chất và giảm tình trạng cứng khớp, cùng với việc giảm các enzyme phân hủy sụn và tăng khả năng chống oxy hóa.

Các nghiên cứu trên người, động vật và trong ống nghiệm đã chỉ ra rằng lựu cải thiện các triệu chứng thoái hóa khớp, cũng như giảm viêm, stress oxy hóa và chết tế bào theo chương trình, theo một tổng quan hệ thống năm 2021.

Bệnh viện Cleveland khuyến nghị nên ăn lựu cùng salad hoặc sữa chua để tăng thêm hiệu quả chống viêm.

Quả bơ

Quả bơ được ưa chuộng vì có hàm lượng axit béo không bão hòa đơn, kali, vitamin E và chất xơ cao. Một quả bơ chứa khoảng 21 phần trăm lượng vitamin E được khuyến nghị hàng ngày. Quả bơ cũng giàu carotenoid, bao gồm lutein. Cả vitamin E và lutein đều có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm. 

Năm 2019, một nhóm các nhà nghiên cứu tại Đại học Pennsylvania đã phát hiện hạt bơ cũng giàu polyphenol chống oxy hóa và nhiều loại hóa chất thực vật, thể hiện đặc tính chống oxy hóa và chống viêm mạnh hơn phần thịt quả. 

Chiết xuất từ ​​quả bơ đã được chứng minh là có tác dụng làm giảm sản xuất oxit nitric và các cytokine gây viêm khác liên quan đến bệnh thoái hoá khớp.

Mặc dù hạt bơ chứa một loại thuốc diệt nấm tự nhiên có tên là persin, nhưng theo Eric Berg, độc tính đối với con người là rất nhỏ, ông nói thêm rằng cần phải tiêu thụ một lượng lớn mới có thể gây phản ứng bất lợi. Do đó, ăn hạt bơ được coi là an toàn, miễn là hạt được sấy khô và nghiền thành bột trước khi ăn.

Quả mọng

Quả mọng, bao gồm dâu tây, nam việt quất, việt quất xanh và mâm xôi, rất giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa như flavonoid và các polyphenol khác. Một thử nghiệm lâm sàng cho thấy quả mọng có hiệu quả trong việc giảm đau và viêm liên quan đến viêm khớp.

Một thử nghiệm lâm sàng khác về dâu tây đã chứng tỏ khả năng cải thiện tình trạng viêm và thoái hóa sụn ở những bệnh nhân bị thoái hoá khớp. Cụ thể, dâu tây đã được chứng minh là làm giảm đáng kể cơn đau liên tục, không liên tục và tổng thể của bệnh nhân.

Theo Tiến sĩ Wessam Labib, giám đốc y khoa lão khoa tại Khoa Y học Gia đình của Đại học Loma Linda, Hoa Kỳ, quả mọng là một trong những thực phẩm giảm đau cho bệnh nhân viêm khớp hiệu quả nhất. Có nhiều loại quả mọng và mọi người đều có thể tìm được loại quả mình ưa thích.

Quả cherry chua

Quả cherry chua tương đối chua và có thể ăn sống, nhưng người ta thường chế biến thành trái cây sấy khô, mứt, nước ép hoặc dùng làm nhân cho bánh anh đào đông lạnh hay đóng hộp. Giàu polyphenol và vitamin C, anh đào chua có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm mạnh, khiến chúng trở thành một trong những loại trái cây chống viêm hàng đầu được Hiệp Hội Viêm Khớp khuyên dùng.

Một thử nghiệm lâm sàng do các nhà nghiên cứu người Mỹ thực hiện đã phát hiện sau 21 ngày liên tiếp uống nước ép cherry chua, những phụ nữ từ 40 đến 70 tuổi bị thoái hoá khớp đã cải thiện được tình trạng căng thẳng oxy hóa và các dấu hiệu viêm. 

Một bài tổng quan năm 2018 được công bố trên tạp chí Dinh Dưỡng (Nutrients) cho thấy ăn cherry ngọt hoặc chua có thể làm giảm căng thẳng oxy hóa và tình trạng viêm, từ đó giúp làm giảm các triệu chứng viêm khớp. 

Anh đào cũng là nguồn cung cấp tryptophan, serotonin và melatonin dồi dào, có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ. Điều này đặc biệt quan trọng vì những người bị viêm khớp thường ngủ kém, có thể làm nặng thêm các triệu chứng.

Dưa hấu

Dưa hấu là một loại trái cây mùa hè —tươi mát và ngon ngọt, hoàn hảo để giải nhiệt. Dưa hấu chứa nhiều chất chống oxy hóa như lycopene, vitamin C, beta-carotene và polyphenol. Các hợp chất này giúp bảo vệ các tế bào sụn khớp khỏi stress oxy hóa và tình trạng viêm, do đó làm giảm đau khớp.

Các đặc tính chống oxy hóa và chống viêm của dưa hấu cũng có thể giúp làm giảm stress oxy hóa và tình trạng viêm do tập thể dục hoặc hoạt động thể chất, nhờ đó góp phần phòng ngừa viêm khớp.

Chuối

Chuối là nguồn cung cấp kali và magie dồi dào, cả hai đều hữu ích cho mật độ xương và giảm các triệu chứng viêm khớp. Một quả chuối lớn cung cấp 9 phần trăm lượng magiê khuyến nghị hàng ngày.

Magiê là một nguyên tố vi lượng thiết yếu phải được hấp thụ thông qua ăn uống. Chuyển hóa magie có xu hướng giảm theo tuổi tác. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung magie có thể ngăn ngừa hoặc làm chậm sự thoái hóa sụn khớp.

Ngoài ra, vỏ chuối rất giàu hợp chất polyphenolic có tác dụng chống viêm và điều hòa miễn dịch tế bào T.

Tuy nhiên, tương tự như các loại thực phẩm giàu kali khác, có hai nhóm người nên kiểm soát lượng chuối tiêu thụ: những người bị suy giảm chức năng thận hoặc bệnh thận và những người dùng thuốc chống tăng huyết áp như thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) hay thuốc chẹn thụ thể angiotensin (ARB) như Cozaar, vì những loại thuốc này có thể làm tăng nồng độ kali trong máu.