Mật ong: Nên chọn loại nào và cần lưu ý gì khi sử dụng

Từ lâu, mật ong được ví như “vàng lỏng” của tự nhiên, dùng để làm ngọt, bổ sung dinh dưỡng và làm thuốc. Nhưng không phải loại mật ong nào cũng giống nhau, và không phải ai cũng dùng được.

• Hướng dẫn bạn cách làm “gừng ngâm mật ong” để phòng trị bệnh

Lợi ích sức khỏe của mật ong

So với đường tinh luyện gần như chỉ là sucrose, mật ong chứa nhiều vitamin, khoáng chất và enzyme hỗ trợ tiêu hóa.

Nhiều nghiên cứu cho thấy mật ong có thể:

• Bảo vệ tim và gan
• Chống viêm, diệt khuẩn, chống oxy hóa và ức chế khối u
• Hỗ trợ điều hòa đường huyết
• Thúc đẩy liền vết thương và làm dịu cổ họng
• Cải thiện làn da

Trong y học cổ truyền, mật ong thường được dùng để tăng cường miễn dịch.

Mật ong gồm 35–40% fructose và 30–35% glucose, hai loại đường này được cơ thể hấp thụ và chuyển hóa khác nhau. Glucose đi thẳng vào máu và là thành phần chính gây tăng đường huyết nhanh chóng. Trong khi đó, fructose chủ yếu được gan chuyển hóa và không kích thích tiết insulin, vì vậy ảnh hưởng ngắn hạn đến đường huyết có thể là tối thiểu nhưng không phải là không đáng kể.

Khuyến nghị: Dùng vừa phải mỗi ngày, khoảng 1–2 muỗng canh (15–30g). Người có vấn đề về đường huyết nên đặc biệt thận trọng.

Các loại mật ong phổ biến ở Việt Nam

Chọn mật ong đúng cách

Để nhận được lợi ích thực sự từ mật ong, hãy tránh các loại giả, kém chất lượng. Dưới đây là những điều cần chú ý khi chọn mật ong:

1. Cảnh giác với mật ong giả, mật ong pha

Nhiều sản phẩm giá rẻ bị pha siro hoặc chất tạo ngọt nhân tạo, thậm chí không có mật ong tự nhiên. Vì vậy, cần tránh loại có thành phần “siro bắp HFCS” (high fructose corn syrup) hoặc đường bổ sung (added sugar).

Mật ong không đảm bảo thường có mùi lên men, sủi bọt, lắng cặn bất thường. Tuy nhiên, mật ong kết tinh không phải là mật giả, mà là hiện tượng tự nhiên khi trời lạnh.

2. Không dùng mật ong chế biến quá mức

Một số loại mật ong công nghiệp bị đun ở nhiệt độ cao để kéo dài hạn sử dụng, nhưng điều này làm phá huỷ enzyme và dưỡng chất quý.

3. Không dùng mật ong từ vùng ô nhiễm

Nếu nguồn hoa bị nhiễm thuốc trừ sâu hay kim loại nặng, độc tố có thể tồn tại trong mật ong. Vì vậy, nên chọn mật ong từ nguồn uy tín, có kiểm định, ưu tiên loại “mật ong thô” (raw honey) hoặc có chứng nhận hữu cơ.

Mẹo dùng mật ong an toàn

• Tránh nước quá nóng: Nước nóng phá huỷ enzyme. Khi pha mật ong, dùng nước ấm dưới 40°C.
• Không kết hợp với hành tây, hành lá tươi, đậu hũ: Dễ gây tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa.
• Không kết hợp với đồ ngọt khác: Ăn mật ong chung với bánh kẹo hoặc thực phẩm chứa nhiều đường sẽ làm tăng lượng đường nạp vào quá mức. Thay vào đó, hãy dùng cùng thực phẩm giàu chất xơ như: Bánh mì nguyên cám, yến mạch, sữa chua không đường.
• Bảo quản mật ong: Dùng lọ thủy tinh đậy nắp kín, để nơi thoáng mát, tránh ánh nắng và nơi có nhiệt độ cao như bếp, lò nướng.

Công thức đơn giản để thưởng thức mật ong

Một cách dễ áp dụng để dùng mật ong hiệu quả là uống nước chanh mật ong ấm vào sáng sớm. Thức uống này giúp hỗ trợ tiêu hóa và bù nước sau giấc ngủ dài.

Nguyên liệu:

• 1–2 muống canh mật ong
• 500ml nước ấm
• 1 trái chanh

Cách pha:

1. Cho mật ong vào ly nước ấm, khuấy tan
2. Cắt đôi chanh, vắt một nửa vào ly
3. Nửa còn lại thái lát mỏng, cho vào ly
4. Khuấy nhẹ, điều chỉnh vị chanh theo khẩu vị

Ai cần tránh hoặc hạn chế dùng mật ong?

Dù là thực phẩm tốt, nhưng không phải ai cũng nên dùng mật ong:

• Trẻ dưới 1 tuổi: Không được dùng vì có nguy cơ nhiễm Clostridium botulinum, gây ngộ độc thực phẩm nguy hiểm.
  
• Người tiểu đường: Mật ong dù bổ hơn đường trắng nhưng vẫn là đường. Vì vậy, người bệnh tiểu đường cần kiểm soát chặt chẽ, chỉ dùng theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Người dị ứng phấn hoa hoặc sản phẩm từ ong: Có thể phản ứng với thành phần trong mật ong như phấn hoa, keo ong. Vì vậy, cần tránh dùng để phòng ngừa dị ứng nặng.
• Người bị xơ gan nặng: Có thể làm tăng đường huyết và rối loạn tiêu hóa.

Kết luận

Mật ong là món quà từ thiên nhiên, nhưng những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại chỉ thực sự phát huy khi được chọn lựa đúng cách và sử dụng điều độ.