Giọng khàn có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh? 5 nguyên nhân khiến giọng nói bất thường

“Tối qua tiếp khách uống hơi nhiều, lại thêm thiếu ngủ, cổ họng khô rát, giọng khàn thật khó chịu”. Các bạn đọc có từng trải qua tình trạng này chưa? Chỉ cần một hai ngày ngủ không đủ hoặc không ngon giấc, hôm sau giọng đã có chút khác lạ, nói chuyện dễ mệt hoặc không thể lên nốt cao khi hát. Điều này là do cổ họng là một cơ quan nhạy cảm, chỉ cần một chút khó chịu về mặt sinh lý cũng có thể phản ánh lên giọng nói.

Những nguyên nhân có thể gây ra bất thường về giọng nói

Không chỉ do vấn đề giấc ngủ, mà tình trạng đau mỏi vai gáy, trào ngược dạ dày thực quản, rối loạn chức năng nội tiết hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên cũng có thể gây ra bất thường về giọng nói hoặc gián tiếp làm trầm trọng thêm các triệu chứng liên quan.

1. Trào ngược dạ dày thực quản

Những người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (gastroesophageal reflux disease, GERD) khi các triệu chứng lan lên vùng hầu họng, trong y học gọi là trào ngược hầu họng (laryngopharyngeal reflux, LPR). Tình trạng này thường gây khàn giọng, cảm giác vướng trong họng, ho dai dẳng, khó nuốt và thường xuyên phải hắng giọng.

2. Rối loạn nội tiết

Chức năng nội tiết cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến giọng nói. Ví dụ, khi tuyến giáp hoạt động kém, dây thanh quản có thể bị phù nề, khiến giọng nói trầm hơn. Ngược lại, khi tuyến giáp hoạt động quá mức, có thể gây bướu giáp, trong trường hợp nghiêm trọng, bướu giáp có thể chèn ép cổ họng, gây cảm giác có dị vật, khó nuốt hoặc chèn ép dây thần kinh thanh quản, dẫn đến teo dây thanh, làm cho giọng nói có nhiều hơi và âm lượng giảm.

Ngoài ra, chất lượng giọng nói cũng có thể bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi hormone trong chu kỳ kinh nguyệt, gây sung huyết hoặc phù nề dây thanh, từ đó ảnh hưởng đến âm sắc.

3. Nhiễm trùng đường hô hấp trên

Đường hô hấp trên có mối liên hệ mật thiết với giọng nói.

Nhiều người mắc các bệnh dị ứng hoặc hen suyễn. Trong đó, viêm mũi dị ứng có thể gây sung huyết mũi, tăng tiết dịch nhầy. Nếu dịch mũi chảy ngược xuống họng và kích thích niêm mạc, có thể gây cảm giác vướng họng, khó phát âm. Ngoài ra, một số loại thuốc uống trị dị ứng cũng có thể làm khô niêm mạc họng, khiến dây thanh khó rung hoặc gây cảm giác có dị vật. Các thuốc xịt steroid thường được sử dụng để điều trị hen suyễn cũng có thể gây nhiễm nấm Candida ở niêm mạc họng hoặc làm teo lớp biểu mô dây thanh.

4. Căng thẳng hoặc chấn thương

Áp lực tâm lý hoặc chấn thương tinh thần cũng có thể ảnh hưởng đến giọng nói. Khi tâm trạng suy sụp hoặc căng thẳng gia tăng, tình trạng bất thường về giọng nói có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Khi chúng ta căng thẳng, lo âu hoặc hồi hộp, các cơ trong cơ thể sẽ bị căng cứng, bao gồm cả cơ phát âm ở cổ họng. Điều này làm tăng áp lực lên dây thanh, dẫn đến giọng nói bị căng, khàn hoặc khó phát âm. Nếu tình trạng này kéo dài, có thể gây ra chứng rối loạn giọng nói do căng cơ, thậm chí làm tổn thương dây thanh.

5. Thói quen sinh hoạt

Những thói quen sinh hoạt không lành mạnh cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giọng nói. Hút thuốc lá, tiếp xúc lâu dài với khói thuốc thụ động, rối loạn giấc ngủ, ăn khuya,… đều có thể gây ra bất thường về giọng.

Khi bị đốt nóng, thuốc lá giải phóng nicotine cùng nhiều hóa chất và chất gây ung thư, không chỉ kích thích niêm mạc dây thanh, gây phù nề và sung huyết, mà còn có thể dẫn đến biến đổi tế bào và ung thư thanh quản nếu hút thuốc trong thời gian dài. Ăn uống trước khi ngủ dễ gây trào ngược axit dạ dày, làm cổ họng khó chịu, có cảm giác vướng. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể gây loét tiếp xúc ở vùng hầu họng. Bên cạnh đó, thiếu ngủ hoặc thay đổi đột ngột thói quen ngủ có thể khiến tổn thương do nói liên tục vào ban ngày không kịp hồi phục trong khi ngủ. Điều này không chỉ làm thay đổi chất lượng giọng nói mà còn ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát dây thanh, thậm chí làm giảm quãng giọng và âm sắc khi hát.

Bạn không ngờ đúng không? Nguyên nhân gây thay đổi giọng nói không chỉ đơn thuần là do “sử dụng giọng sai cách hoặc quá mức”, mà ngay cả những thói quen hàng ngày cũng có thể tác động đến giọng nói của chúng ta!

Trẻ em cũng có thể bị rối loạn giọng nói?

“Em gái tôi mỗi khi tức giận là hét không ngừng, giọng cao chói tai đến mức tưởng chừng có thể làm vỡ màng nhĩ!”

Bạn có biết không? Rối loạn giọng nói không chỉ xảy ra ở người lớn mà trẻ em cũng thường gặp phải. Theo các phương pháp khảo sát và định nghĩa khác nhau, tỷ lệ trẻ em bị rối loạn giọng nói có thể lên đến 23%, cho thấy đây là vấn đề không thể xem nhẹ.

Các nghiên cứu y khoa chỉ ra rằng, rối loạn giọng nói không chỉ hạn chế khả năng tham gia vào các hoạt động giảng dạy tại trường học mà còn ảnh hưởng đến sự tập trung trong học tập. Trẻ bị rối loạn giọng nói có thể trở nên lo lắng, thu mình hoặc có hành vi khiêu khích, gây ảnh hưởng đến giáo viên và những người xung quanh. Thậm chí, một số nghiên cứu còn phát hiện rằng trong nhóm trẻ có vấn đề về giọng nói, 45% biểu hiện tính cách dễ kích động, hung hăng hoặc lo âu quá mức, 70% gặp xung đột gia đình và thường xuyên tranh cãi với anh chị em hoặc bạn bè.

Điều này cho thấy, rối loạn giọng nói ở trẻ em không chỉ ảnh hưởng đến giọng nói mà còn có thể gây ra các vấn đề tâm lý và cảm xúc, trở thành một thách thức đối với cả phụ huynh lẫn bác sĩ.

Đáng chú ý, nghiên cứu ở nước ngoài cho thấy chỉ có 5% trẻ em gặp vấn đề về giọng nói từng được đưa đi khám chữa trị. Hy vọng rằng sau khi đọc bài viết này, bạn có thể chia sẻ những thông tin quan trọng này đến những người thân và bạn bè có con em gặp phải tình trạng tương tự.

Chỉnh sửa thói quen để giúp trẻ có giọng nói trong trẻo

Nguyên nhân gây rối loạn giọng nói ở trẻ em có thể chia thành hai nhóm: bất thường cấu trúc và bất thường chức năng. Bất thường cấu trúc bao gồm các vấn đề như dính dây thanh, hẹp thanh quản, mềm sụn thanh quản, liệt dây thanh, u nhú thanh quản, hở hàm ếch, bại não… Những vấn đề này thường được chẩn đoán ngay khi xuất hiện triệu chứng và có thể can thiệp y tế kịp thời; còn bất thường chức năng là tình trạng dây thanh vốn bình thường nhưng bị ảnh hưởng do lạm dụng giọng nói (chẳng hạn như la hét, gào thét). Do trẻ em chưa có khả năng tự kiểm soát tốt như người lớn, các bậc phụ huynh, giáo viên hay người chăm sóc cần phối hợp nhắc nhở trẻ kiểm soát cách nói chuyện để dần dần phục hồi giọng nói bình thường.

Phương pháp điều trị chính cho tình trạng lạm dụng giọng nói ở trẻ em bao gồm: hình thành thói quen sử dụng giọng nói đúng cách và điều chỉnh cách nói chuyện sai, cả hai yếu tố này đều không thể thiếu. Để tránh vấn đề giọng nói ảnh hưởng đến việc học tập và giao tiếp của trẻ, cha mẹ có thể thường xuyên nhắc nhở con chú ý đến giọng nói của mình. Ví dụ, có thể đặt thẻ nhắc nhở (như trong hình) trên bàn học của trẻ hoặc cắt thành thẻ nhỏ để tương tác cùng con. Cách làm này không chỉ giúp trẻ nâng cao nhận thức về thói quen nói chuyện mà còn rèn luyện trách nhiệm chăm sóc sức khỏe bản thân.