Bí quyết Trung y giúp tăng sức đề kháng và hồi phục sinh lực

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh là nền tảng của sức khỏe và sinh lực dồi dào. Theo Trung y, miễn dịch không chỉ đơn thuần là khả năng chống lại mầm bệnh, mà còn là duy trì sự hài hòa nội tại. Dưới đây là chia sẻ của bác sĩ Jessie Huang – một chuyên gia Trung y tại Mỹ, hậu duệ đời thứ ba của các ngự y trong cung đình về cách các kỹ thuật xoa bóp đơn giản và trà thảo mộc có thể giúp tăng sức đề kháng của cơ thể.

Phương pháp tăng sức đề kháng của Trung y

Trung y nhấn mạnh việc duy trì cân bằng nội tại. Theo bác sĩ Huang, Trung y tăng cường phòng vệ tự nhiên – tức hệ miễn dịch – bằng cách thúc đẩy lưu thông khí huyết và điều hòa chức năng tạng phủ.

Theo Trung y, kinh mạch là những kênh dẫn khí lưu thông trong cơ thể, chịu trách nhiệm vận chuyển khí và huyết. Khí là năng lượng tạo nên sự sống, còn huyết là tất cả các chất dinh dưỡng nuôi dưỡng cơ thể. Khi khí huyết mất cân bằng hoặc thiếu hụt, cơ thể dễ sinh bệnh.

Trong lý luận Trung y, dương tượng trưng cho nguồn năng lượng sống thiết yếu của cơ thể. Câu nói phổ biến trong Trung y: “Dương khí hư, bách bệnh sinh” – nghĩa là khi dương khí suy yếu, trăm bệnh dễ phát sinh. Người thiếu dương thường nhạy cảm với lạnh, mệt mỏi và miễn dịch kém.

Để tăng cường dương khí và nâng cao miễn dịch, bác sĩ Huang khuyến nghị các phương pháp sau:

Bấm huyệt và xoa bóp dọc cột sống

Theo bác sĩ Huang, kỹ thuật véo dọc sống lưng và xoa bóp là những cách hiệu quả giúp tăng dương khí.

Đối với trẻ em, véo sống lưng là phương pháp dùng tay nhẹ nhàng nâng và véo phần da hai bên cột sống từ dưới lên cổ, lặp lại ba lần.

Nếu khó thực hiện kỹ thuật này, chỉ cần dùng tay xoa dọc sống lưng theo chiều lên xuống cũng có thể hỗ trợ tăng cường miễn dịch. Khi trẻ bị sốt hoặc cảm, phương pháp này giúp kích thích dương khí và thúc đẩy quá trình hồi phục.

Đối với người lớn, bác sĩ Huang khuyến nghị xoa bóp các huyệt như Đại chùy (DU14) ở nền cổ, Phế du (BL13) ở lưng, và Thận du (BL23) ở thắt lưng. Kích thích các huyệt này giúp tăng tuần hoàn máu cục bộ, điều hòa khí của phế và thận, cải thiện chức năng cơ quan và nâng cao khả năng chống bệnh.

Theo Trung y, nội tạng liên kết với bề mặt cơ thể thông qua kinh mạch. Trên kinh mạch có các huyệt đạo đặc biệt có tác dụng trị liệu. Việc kích thích các huyệt bằng châm cứu hoặc xoa bóp có thể hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến tạng phủ.

Nghiên cứu cho thấy châm cứu có khả năng điều hòa miễn dịch và kích thích phản ứng miễn dịch chống viêm, kháng khuẩn.

Bác sĩ Huang chia sẻ, tùy từng loại cảm mà có thể áp dụng các phương pháp khác nhau:

• Cảm phong hàn: đặc trưng bởi cảm giác ớn lạnh, lạnh sống lưng. Bác sĩ Huang khuyến nghị xoa lưng mạnh để tạo nhiệt, giúp làm dịu nhanh triệu chứng.
• Cảm phong nhiệt: đặc trưng bởi sốt, sợ nóng, đau họng, ho khan. Trong trường hợp này, cạo gió giúp thanh nhiệt, giảm triệu chứng.
  

Dụng cụ cạo gió có thể là thẻ gỗ, lược, hay đồng xu. Sau khi làm sạch dụng cụ và bôi dầu lên da, tiến hành cạo lưng cho đến khi xuất hiện các nốt đỏ nhỏ và lưng có cảm giác mát. Điều này cho thấy nhiệt bên trong đã được giải phóng, triệu chứng sẽ sớm thuyên giảm.

Tuy nhiên, bác sĩ Huang lưu ý rằng cạo gió tuy hiệu quả nhưng không nên sử dụng thường xuyên, vì dễ gây kích ứng da hoặc làm mất cân bằng tự nhiên trong cơ thể.

Liệu pháp cứu ngải

Cứu ngải – phương pháp sử dụng sức nóng từ ngải cứu khô – cũng có thể hỗ trợ tăng dương khí và nâng cao sức đề kháng, theo bác sĩ Huang. Tuy nhiên, phương pháp này chủ yếu thích hợp với người thể hàn thấp, thiếu dương – những người thường lạnh, đặc biệt ở cổ, lưng và bụng dưới.

Khi có các triệu chứng do lạnh gây ra, có thể hơ cứu ở các huyệt như Đại chùy (GV14) và Thận du (BL23). Nếu cảm thấy bụng lạnh, có thể dùng hộp cứu để hơ ở vùng bụng trên.

Tuy nhiên, bác sĩ Huang nhấn mạnh rằng người thể nhiệt (thừa dương) không nên dùng cứu ngải. Những người này thường hay nóng, dễ viêm, khô miệng, khát nước và có cảm giác nóng ở lòng bàn tay và bàn chân. Việc dùng cứu ngải có thể khiến triệu chứng nặng thêm.

Trà thảo mộc

Đối với người thừa cân, nhiều đàm, hoặc có mỡ máu cao, cần duy trì chế độ ăn thanh đạm, cân bằng, tránh thực phẩm chiên rán và nhiều đường.

Bác sĩ Huang khuyến nghị dùng trà vỏ quýt khô và sơn tra – giúp giảm mỡ máu, hỗ trợ giảm cân, thúc đẩy tiêu hóa, kiện tỳ vị và nâng cao miễn dịch.

Cách pha chế:

• Dùng 6–10g vỏ quýt khô và 6–10g sơn tra khô.
• Hãm với 500ml nước nóng.
• Uống hằng ngày.
  

Bài thuốc Trung y cổ truyền

Với những người dễ nhiễm gió, hay ra mồ hôi và thường xuyên mệt mỏi, bác sĩ Huang khuyến nghị dùng bài thuốc Ngọc Bình Phong Tán để tăng sức đề kháng.

Bài thuốc gồm ba vị thảo dược: Hoàng kỳ (astragalus), Bạch truật (atractylodes) và Phòng phong (saposhnikovia) – phối hợp theo tỷ lệ bằng nhau. Ví dụ: 30g mỗi vị, nghiền thành bột, được khoảng 90g. Liều dùng tiêu chuẩn là 9g/lần.

Tác dụng của từng vị:

• Hoàng kỳ: Bổ phế, kiện tỳ, tăng cường khí.
• Bạch truật: Kiện tỳ, ích khí.
• Phòng phong: Giải biểu, khu phong hàn.
  

Ba vị thuốc này kết hợp hỗ trợ tăng miễn dịch và phòng ngừa cảm lạnh.

Nghiên cứu cho thấy polysaccharide từ hoàng kỳ có khả năng tăng phản ứng miễn dịch, giảm tổn thương phế nang và cải thiện cấu trúc ruột.

Bác sĩ Huang lưu ý nên tham khảo ý kiến chuyên gia Trung y trước khi sử dụng thảo dược hoặc bài thuốc để chăm sóc sức khỏe.

Tắm nắng

Bác sĩ Huang khuyến nghị phơi nắng từ 11 giờ sáng đến 1 giờ chiều – thời điểm dương khí đạt đỉnh. Ánh sáng mặt trời giúp điều hòa serotonin và melatonin – hỗ trợ giấc ngủ và ổn định cảm xúc, từ đó giúp hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn.

Các hành vi làm suy giảm miễn dịch

Để tăng sức đề kháng, bác sĩ Huang khuyên nên tránh các hành vi gây suy giảm sức đề kháng:

• Thiếu vận động: Gây ứ trệ khí huyết, giảm miễn dịch. Ở trong nhà nhiều, ít ra ngoài còn làm thiếu ánh sáng mặt trời, dẫn đến thiếu vitamin D.
• Thiếu ngủ kéo dài: Thức khuya liên tục khiến dương khí hao tổn, đặc biệt trong khoảng từ 11 giờ đêm đến 1 giờ sáng – thời gian cơ thể phục hồi mạnh nhất.
• Ăn uống kém lành mạnh: Ăn quá nhiều đồ ngọt, chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn làm hại tỳ vị, gây béo phì và suy giảm miễn dịch.
• Căng thẳng cảm xúc và mất ngủ: Lo âu, trầm cảm và mất ngủ kéo dài gây uất kết can khí, làm khí huyết lưu thông kém. Nhiều người dễ bị cảm khi mệt mỏi, căng thẳng hoặc bất ổn cảm xúc.

Sức khỏe chân chính khởi nguồn từ sự cân bằng nội tại. Khi bạn nuôi dưỡng dòng chảy khí huyết, bồi bổ dương khí và chăm sóc tạng phủ bằng tinh hoa của Trung y, chính là lúc bạn đang kiến tạo một nền tảng miễn dịch vững chắc và khơi dậy sinh lực từ sâu bên trong. Những bước đi chậm rãi nhưng kiên định, dựa trên trí tuệ cổ truyền, sẽ trở thành nền móng cho một sức khoẻ bền bỉ suốt đời.

Lưu ý: Phương pháp điều trị có thể thay đổi tùy thuộc mỗi cá nhân. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để có phương pháp điều trị tốt nhất.