4 bài thuốc và 5 loại món ăn từ trứng giúp bồi bổ ngũ tạng

Theo Trung y, trứng được xem là nền tảng cho nhiều bài thuốc hỗ trợ sức khỏe các cơ quan nội tạng và tăng cường hệ miễn dịch.

Trứng là một trong những thực phẩm phổ biến nhất trong cuộc sống hằng ngày của nhiều người. Việc kết hợp trứng với các nguyên liệu khác nhau có thể giúp điều hòa hoạt động của ngũ tạng – can, tâm, tỳ, phế và thận – từ đó góp phần duy trì sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.

Nhiều lợi ích từ trứng

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, trứng có rất nhiều loại axit amin thiết yếu và là nguồn cung cấp vitamin A, B và các khoáng chất quan trọng như sắt, kẽm và canxi. Trứng còn chứa nhiều hợp chất hoạt tính sinh học chưa được khai thác hết, có khả năng phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả.

Choline

Lòng đỏ trứng là một trong những nguồn choline dồi dào nhất.

Choline đóng vai trò quan trọng với sức khỏe hệ thần kinh, giúp hỗ trợ phát triển và duy trì chức năng não bộ, đặc biệt là ở người già. Choline cũng rất cần thiết cho phụ nữ mang thai và thai nhi với các tác dụng:

• Hình thành ống thần kinh của thai nhi.
• Hỗ trợ phát triển não và trí nhớ bào thai (tăng khả năng học hỏi sau sinh).
• Giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh, tương tự như folate (B9).

Ngoài ra, choline cũng giúp bảo vệ gan, ngăn ngừa gan nhiễm mỡ nhờ khả năng vận chuyển chất béo ra khỏi gan.

Lutein và Zeaxanthin

Lutein và zeaxanthin trong trứng dễ hấp thụ và có tác dụng bảo vệ mắt.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, mặc dù hàm lượng lutein trong trứng không cao bằng các loại rau lá xanh, nhưng lại dễ hấp thụ hơn. Lutein và zeaxanthin là thành phần quan trọng của hoàng điểm võng mạc, có khả năng bảo vệ mắt khỏi ánh sáng xanh và ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng do tuổi tác.

Giàu selen và chất chống oxy hóa

Trứng rất giàu nguyên tố vi lượng selen. Một quả trứng chứa khoảng 15,6 microgam selen, bằng 1/4 nhu cầu khuyến nghị hàng ngày. Selen là thành phần chính của các enzyme chống oxy hóa và có tác dụng bảo vệ tuyến giáp.

Bảo vệ hệ tim mạch

Các axit amin như arginine có trong trứng có thể được chuyển hóa thành nitric oxide – một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp giãn mạch máu, cải thiện tuần hoàn, hạ huyết áp và có khả năng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Lòng đỏ trứng cũng rất giàu acid béo omega-3 có tác dụng làm giảm nồng độ triglyceride trong máu – yếu tố nguy cơ nổi tiếng đối với bệnh tim. Các nghiên cứu cho thấy ăn năm quả trứng giàu omega-3 mỗi tuần trong ba tuần đã làm giảm triglyceride 16 – 18%.

Ngoài ra, trong trứng còn có chất lecithin giúp giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt HDL, có lợi cho sức khỏe tim mạch.

Trứng có làm tăng cholesterol không?

Do hàm lượng cholesterol trong lòng đỏ trứng cao nên một số người lo ngại rằng, ăn trứng sẽ gây gánh nặng cho hệ tim mạch. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã cho thấy rõ ràng thủ phạm không phải là cholesterol trong thực phẩm, mà là chất béo bão hòa.

Mỗi phần của quả trứng đều là một bài thuốc

Mỗi phần của quả trứng đều có giá trị dược lý, giúp bồi bổ sức khỏe từ bên trong:

1. Vỏ trứng để bổ sung canxi

Vỏ trứng giàu canxi, tốt cho những người bị loãng xương và tăng tiết axit dạ dày.

Công thức đơn giản để hấp thụ canxi hiệu quả từ vỏ trứng:

Nguyên liệu:

• 1 – 2 quả trứng còn nguyên vỏ, sạch sẽ.
• Vài muỗng canh nước.
• Khoảng 1 muỗng cà phê nước cốt chanh tươi.

Cách làm:

• Rửa sạch trứng để loại bỏ bụi bẩn hoặc vi khuẩn bám trên vỏ.
• Cho trứng còn sống vào một chiếc bát nhỏ chịu nhiệt.
• Thêm lượng nước vừa đủ để ngập khoảng một phần của quả trứng (khoảng 2 – 3 muỗng canh nước), thêm vài giọt nước cốt chanh.
• Hấp cách thủy hỗn hợp trứng, nước và chanh trong 10 – 15 phút. Nhiệt độ và axit từ chanh sẽ giúp hòa tan một phần canxi cacbonat từ vỏ trứng, tạo thành canxi citrate – một dạng canxi dễ hấp thụ hơn so với canxi carbonate.
• Để trứng nguội bớt.

Cách dùng:

• Uống phần nước chanh chứa canxi (không khuyến khích nếu cơ thể nhạy cảm với đồ chua).
• Bóc vỏ và ăn trứng hấp như một món bổ sung dinh dưỡng trong bữa ăn.

2. Màng trứng giúp tăng cường sức khỏe hô hấp

Lớp màng mỏng, trong suốt, lót bên trong vỏ trứng giúp bảo vệ chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn. Theo Trung y, màng trứng có công dụng dưỡng phổi và hỗ trợ hệ hô hấp. Màng trứng được dùng trong một số bài thuốc giúp làm giảm hen suyễn, viêm phế quản mạn tính và ho kéo dài.

Cách chế biến màng trứng làm bài thuốc tại nhà:

Nguyên liệu:

• 2-4 vỏ trứng (ưu tiên trứng hữu cơ hoặc trứng từ gà thả vườn)
• Nước
• Tùy chọn: Vài giọt nước cốt chanh tươi hoặc 1 lát gừng để tăng hương vị

Cách làm:

• Đập trứng nhẹ nhàng và dùng phần lòng trứng để nấu ăn như bình thường.
• Tách nhẹ lớp màng mỏng bên trong vỏ trứng. Việc này sẽ dễ hơn nếu để vỏ trứng khô vài giờ trước đó.
• Rửa sạch màng trứng dưới vòi nước để loại bỏ phần lòng trắng còn sót lại hoặc bụi vỏ.
• Cho màng trứng đã rửa vào nồi nhỏ với 1 – 2 ly nước.
• Đun sôi rồi hạ lửa nhỏ, tiếp tục nấu liu riu trong 10 – 15 phút để chiết xuất các hợp chất có lợi.
• Lọc lấy nước vào ly. Có thể thêm một ít nước cốt chanh hoặc 1 lát gừng để thêm hương vị.
• Uống khi còn ấm như một loại trà dịu nhẹ. Có thể dùng mỗi ngày một lần trong thời gian có triệu chứng về đường hô hấp.

Lưu ý: Mặc dù Trung y dùng phương pháp này như một bài thuốc dân gian nhưng luôn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng để điều trị bất kỳ bệnh lý nào.

3. Lòng trắng trứng: Nguồn protein dồi dào với đặc tính chữa bệnh

Lòng trắng trứng giàu protein chất lượng cao, giúp phục hồi mô, chống lại stress oxy hóa và tăng sức đề kháng. Lòng trắng cũng chứa các hợp chất kháng khuẩn tự nhiên như lysozyme và avidin, góp phần vào tác dụng bảo vệ sức khỏe.

Trong dân gian, lòng trắng trứng có thể được bôi ngoài da để kháng viêm và se khít lỗ chân lông, dùng trong trường hợp bị kích ứng da nhẹ (ví dụ bỏng nhẹ) hoặc giảm viêm do mụn.

Ngoài ra, khi hấp cách thủy cùng với cà phê và mật ong, lòng trắng trứng có thể giúp giảm ho khan, ho do nóng trong.

4. Lòng đỏ trứng tốt cho não bộ

Lòng đỏ trứng là phần chứa nhiều dưỡng chất nhất, giàu lecithin, choline, vitamin A, D, E, B12 và các axit béo thiết yếu. Đặc biệt, lecithin và choline rất cần thiết cho sự phát triển của não, chức năng thần kinh và hình thành trí nhớ. Những dưỡng chất này đặc biệt cần thiết cho trẻ em để hỗ trợ phát triển não bộ và khả năng nhận thức, cũng như giúp người lớn tuổi duy trì sức khỏe não và có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Theo Trung y, lòng đỏ trứng được đưa vào một số bài thuốc để:

• Làm dịu tinh thần và giảm bớt căng thẳng nhờ đặc tính an thần và làm dịu.
• Hỗ trợ giấc ngủ nhờ đặc tính dưỡng âm và an thần, có thể giúp giảm mất ngủ hoặc căng thẳng thần kinh.
• Điều trị co giật và động kinh. Lòng đỏ trứng được cho là có tác dụng ‘trấn dương’, giúp ổn định hoạt động quá mức của thần kinh.

Cách dưỡng ngũ tạng bằng trứng

Theo Trung y, năm tạng của cơ thể (can, tâm, tỳ, phế, thận) tương ứng với năm hệ năng lượng khác nhau trong cơ thể, và mỗi hệ năng lượng lại có những loại thực phẩm “ưa thích” riêng. Khi được kết hợp đúng cách với các loại thực phẩm phù hợp với từng hệ năng lượng, trứng có thể giúp dưỡng ngũ tạng hiệu quả.

1. Can: Hệ năng lượng của can bao gồm gan, hệ thần kinh thực vật, máu và mắt. Món ăn phù hợp: Canh trứng lá cần tây và măng Kim Sa (măng nếp xào với trứng muối).
2. Tâm: Hệ năng lượng của tâm bao gồm tim, hệ tuần hoàn, cảm xúc, giấc ngủ và lưỡi. Món ăn phù hợp: Sườn heo kho trứng và cháo trứng với cơm nếp thịt heo.
3. Tỳ: Hệ năng lượng của tỳ bao gồm hệ tiêu hóa và khoang miệng. Món ăn phù hợp: Cháo trứng, trứng hấp nghêu, trứng chiên với xôi và hạt tiêu.
4. Phế: Hệ năng lượng của phế bao gồm hệ hô hấp, da và mũi. Món ăn phù hợp: Táo hấp trứng và trứng hấp đường.
5. Thận: Hệ năng lượng của thận bao gồm hệ tiết niệu, hệ sinh sản, hệ thần kinh, xương, tóc và tai. Món ăn phù hợp: Trứng hấp nguyên trái trong bát và trứng hầm với mướp và tôm.

Ai nên hạn chế hoặc tránh ăn trứng?

Người mắc bệnh gan giai đoạn cuối hoặc bệnh thận mạn tính có thể cần hạn chế lượng protein nạp vào, bao gồm cả các thực phẩm giàu protein như trứng. Trong những trường hợp này, cơ thể có thể gặp khó khăn trong việc xử lý và đào thải các sản phẩm phụ từ quá trình chuyển hóa protein, điều này có thể làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, nên hạn chế ăn trứng hoặc ăn theo hướng dẫn của bác sĩ.