Anh quốc đang thu xếp để lãnh đạo Bờ Tây tới quản lý Dải Gaza

Bộ trưởng Quốc phòng Anh nói nhóm quân đội Anh quốc đang giúp đỡ chính quyền Bờ Tây chuẩn bị quản lý Dải Gaza khi chiến tranh kết thúc, điều từng bị chính quyền Israel phản đối.

Nhóm quân đội hỗ trợ của Anh vốn vẫn có mặt hơn chục năm nay ở thành phố Ramallah thuộc Bờ Tây sông Jordan, theo The Times (Anh) đưa tin hôm Thứ Năm, và Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps nói rằng nhóm quân này đã đang trợ giúp PA (Palestine Authority) để PA sẽ tiếp quản Dải Gaza một khi chiến tranh ở đó kết thúc. PA là Chính phủ Palestine hiện đang quản lý Bờ Tây trên danh nghĩa, trong khi Israel đã chiếm đóng phần lớn Bờ Tây và kiểm soát nơi này bằng quân sự.

Ông đã tới Ramallah vào sáng Thứ Năm, gặp nhóm quân Anh cùng Thiếu tướng Ziad Hab al-Reeh, người đứng đầu Bộ Nội vụ của PA. Theo quan điểm của ông Bộ trưởng Quốc phòng Anh, thì đặt PA vào vị trí chính phủ quản lý Dải Gaza là giải pháp thích đáng cho các phe liên quan, tuy rằng cần có nhiều trợ giúp quốc tế, trong đó có trợ giúp của Anh quốc, để điều đó có thể trở thành khả thi.

“Xét đến cùng, tôi nghĩ giải pháp khả dĩ đó là PA cần có khả năng quản lý ở cấp chính phủ mà điều đó cần rất nhiều nỗ lực giúp đỡ cũng như hỗ trợ quốc tế. Chúng ta vẫn chưa đạt tới được điều này,” ông Shapps nói với The Times.

Sự việc xảy ra trong bối cảnh Israel đã có ý kiến về vấn đề này. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu kiên quyết rằng Israel sẽ tiếp tục duy trì an ninh bằng quân đội của mình ở Dải Gaza, kể cả sau khi lần chiến tranh kết thúc.

Đó là vào cuối tháng trước, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhắc tới PA, nhắc tới một nhà nước Palestine độc lập theo “giải pháp hai nhà nước” và nó rõ rằng “người Palestine xứng đáng có được một nhà nước của chính mình.” Ông Biden nói thẳng rằng Israel không được triển khai các hình thức chiếm đóng và kiểm soát ở Dải Gaza như họ đang làm ở Bờ Tây trong nhiều thập kỷ.

“Nhất định không được cưỡng bức người Palestine rời khỏi nơi sinh sống, không được chiếm đóng, không được bao vây và phong tỏa, không được tiến hành thu hẹp đất đai [của dân Palestine],” ông Biden viết trong bài tuyên bố mà ông cho đăng trên Washington Post hôm 18/11.

Bấy giờ Thủ tướng Israel Netanyahu cũng thẳng thắn nói rằng không đồng ý với quan điểm này của Tổng thống Mỹ Biden. Ông Netanyahu nhấn mạnh rằng để đảm bảo Hamas không tái xuất thì Israel vẫn tiếp tục đóng quân ở Dải Gaza “ít nhất là 1 năm” sau khi chiến tranh kết thúc.

The Times lúc bấy giờ dẫn các bình luận của các chuyên gia rằng ý của ông Netanyahu là Israel sẽ “vĩnh viễn” kiểm soát Gaza, kể cả sau khi đã đạt được mục đích của hoạt động quân sự như họ tuyên bố là nhổ tận gốc Hamas, bằng cách Israel tiếp tục chiếm đóng ở đó hoặc đạt được thỏa thuận với chính phủ nào mà sẽ tiếp quản Dải Gaza.

Quay lại với Grant Shapps, người mới vào vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Anh từ tháng 8 và lần đầu tiên tới thăm Israel cũng như Bờ Tây ở cương vị này, cũng là lần đầu tiên Bộ trưởng Quốc phòng Anh tới đây sau hơn chục năm.

“Khi một điều gì đó thực sự khủng khiếp xảy ra, thì việc chúng ta thực sự cần làm là đạt được điều gì đó tốt hơn những gì có từ trước đó,” ông Shapps nói với The Times, ám chỉ rõ ràng rằng việc Israel tiếp tục đóng quân ở Dải Gaza sẽ không phải là “điều gì đó tốt hơn những gì có từ trước đó.”

“Chúng ta phải tận dụng cuộc khủng hoảng kinh hoàng này để cải thiện an ninh của người Israel cũng như cuộc sống và sinh kế của người Palestine. Và tôi nghĩ có thể làm được điều đó bằng cách tập hợp một liên minh quốc tế do các quốc gia Ả Rập lãnh đạo để tái thiết Gaza trên thực tế cũng như về mặt hành chính,” ông Shapps phân tích.

“Một trong những lý do chúng tôi đến Ramallah nói chuyện với chính quyền Palestine PA là để hiểu năng lực và khả năng của họ,” ông chia sẻ về mục đích chuyến đi của ông tới Ramallah, thành phố được hiểu là thủ đô hành chính của Bờ Tây. “Một trong những điều chúng tôi sẽ làm là nói chuyện với nhóm [quân đội] người Anh, những người đang giúp xây dựng năng lực đó, cùng với người Mỹ.”

Ông Shapps nói rằng Anh quốc “đã đang giúp đỡ” Chính phủ PA sao cho PA đạt được tới năng lực và khả năng cần thiết. “Đây là để cố gắng đề cao năng lực và khả năng của họ,” ông nói thẳng.

Ông chia sẻ rằng ông đã thảo luận việc này với người đồng cấp Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, vào cuối tuần trước trong chuyến công du tới Mỹ.

Sau chuyến công du tới Ramallah, và sau đó tới một kibbutz gần với biên giới giữa Israel và Dải Gaza, ông Shapps, một người Do Thái, đã châm ngọn nến ở đó cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant, vào dịp ngày đầu tiên của lễ Hanukkah của Do Thái giáo.

Kibbutz xuất phát từ trại lao động hoặc nông trại, nơi những người Israel sống cùng nhau theo hình thức cộng đồng. Hiện nay là các khu cộng đồng, gồm cả sinh hoạt và làm việc. Hanukkah, còn gọi là Lễ hội Ánh sáng, là 8 ngày theo niềm tin Do Thái, trong đó mỗi ngày thắp thêm 1 ngọn nến, và sau 8 ngày là 8 ngọn nến. Lễ đánh dấu việc người Do Thái giành được Jerusalem năm 168 trước công nguyên (theo Wikipedia).

• Israel phá hủy tòa nhà Quốc hội Palestine hầu như không còn hoạt động tại Gaza — Khi tiến vào Gaza, hôm 15/11 quân Israel đã cho nổ tung tòa nhà Quốc hội Palestine ở đó. Kể từ khi Hamas quản lý Gaza và chính phủ PA không còn vai trò ở Gaza nữa, thì cơ sở này chỉ còn mang tính biểu tượng và hầu như không hoạt động. Quân Israel cho đăng video cảnh các binh lính của họ đánh nổ tòa nhà này và cười đùa vui vẻ khi làm như vậy.

Tờ The Times (Anh) bình luận rằng các chuyên gia vẫn còn thận trọng về giải pháp đưa bộ máy PA của ông Mahmoud Abbas vào vị trí chính phủ quản lý Gaza, tuy nhiên, thực tế cho thấy nhóm quân đội Anh quốc, đóng ở Ramallah, đã tiến hành các hoạt động trợ giúp PA rồi.

Tờ New York Times (Mỹ) bình luận rằng tuy việc ủng hộ “giải pháp hai nhà nước” không phải là điều gì mới mẻ, ngay cả Thủ tướng Anh Rishi Sunak cũng từng nhắc đến điều này vào tháng trước, nhưng mà, việc nhấn mạnh lập trường đó, từ Washington đến London, hiện đang làm lộ rõ ra những chia rẽ ngày càng tăng —và ngày càng công khai— giữa chính phủ Israel và các đồng minh ở nước ngoài.