Ba Lan từ chối dẫn độ người Ukraine trong cuộc điều tra vụ Nord Stream

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã bày tỏ sự phản đối việc dẫn độ sang Đức một nghi phạm người Ukraine trong vụ phá hoại đường ống Nord Stream. Giới chức Ba Lan đã bắt giữ người này vào tháng trước. Yêu cầu bắt giữ trước đó của Berlin được cho là đã bị Chính phủ Ba Lan cản trở vào năm 2024.

• WSJ: Zelensky đã duyệt vụ đánh nổ đường Nord Stream, và thất bại khi muốn ngăn chặn nó

Cuối cùng thì tòa án sẽ quyết định liệu nghi phạm, được truyền thông xác định là Vladimir Z., có bị giao cho Berlin hay không, ông Tusk nói tại một cuộc họp báo hôm thứ Ba (8/10). Tuy nhiên, ông cho rằng việc đó sẽ không có lợi cho Warsaw.

“Chắc chắn không có lợi cho Ba Lan… khi giao công dân này cho một quốc gia nước ngoài,” Thủ tướng Ba Lan nói. “Vấn đề của châu Âu, vấn đề của Ukraine, của Litva và của Ba Lan không phải là việc Nord Stream 2 bị phá hủy, mà là việc nó được xây dựng.”

Giới chức Đức chưa đưa ra bình luận về phát biểu của ông Tusk.

Vladimir Z. đã bị bắt giữ tại thành phố Pruszkow vào cuối tháng Chín. Nghi phạm là một huấn luyện viên lặn người Ukraine, được cho là thành viên của nhóm đứng sau các vụ nổ đường ống Nord Stream. 4 đường ống dưới biển đã bị vô hiệu hóa vào tháng 9/2022 do hành động phá hoại. Các công tố viên Đức cho rằng các vụ nổ dưới nước này là do một nhóm nhỏ công dân Ukraine thực hiện, nhóm này đã di chuyển đến hiện trường bằng du thuyền thuê mang tên Andromeda.

• WSJ: Người Ukraine bị bắt trong vụ Nord Stream là cựu nhân viên SBU và cựu chiến binh

Moskva đã bác bỏ phiên bản của Berlin, cho rằng cáo buộc một nhóm nhỏ người Ukraine thực hiện vụ phá hoại là “nực cười”. Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng Mỹ có thể là bên đứng sau chiến dịch này.

Một trong những câu hỏi ‘hóc búa’ của phóng viên Tucker Carlson của Fox New —trong buổi phỏng vấn thân mật với ông Trump tối hôm 11/4— ấy là, “Ai đã cho nổ tung đường ống Nord Stream?”

“Tôi không muốn đất nước của chúng ta gặp rắc rối nên tôi không trả lời. Nhưng tôi có thể nói cho cậu biết đó KHÔNG phải là ai, tức [không phải] là Nga,” ông Trump né tránh trả lời trực tiếp, theo phong cách của ông.

“Họ đã đổ lỗi cho Nga. Họ nói “Nga đã cho nổ tung đường ống của chính mình”… [Nhưng] đó không phải là Nga.”

“Tôi không trả lời câu hỏi này, vì tôi không muốn nước ta bị sa lầy hơn cả tình trạng hiện nay…,” ông Trump nói.

• Người Đức không tin câu chuyện nhóm Ukraine đi du thuyền đánh nổ Nord Stream — Bild

Warsaw, một trong những nước ủng hộ Kiev mạnh mẽ nhất từ năm 2022, được cho là đã xem xét việc cấp tị nạn cho nghi phạm, theo một bài báo tháng Chín của tờ Rzeczpospolita của Ba Lan. Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski cũng nhiều lần tuyên bố sẵn sàng làm điều đó.

• Đức chỉ trích Ba Lan thông đồng Ukraine trong vụ Nord Stream
• Ba Lan từng cân nhắc cho nghi phạm đánh bom đường ống Nord Stream tị nạn

Các báo cáo truyền thông trước đó cũng cho biết các quan chức Ba Lan đã giúp Vladimir Z. tránh bị bắt theo yêu cầu của Đức vào năm ngoái bằng cách cảnh báo trước cho ông ta. Một chiếc xe mang biển ngoại giao Ukraine được cho là đã giúp ông ta chạy trốn về Ukraine.

Diễn biến vụ việc Nord Stream

Vụ Nord Stream xảy ra tháng 9/2022, khi hai đường ống Nord Stream 1 & 2 bị đánh nổ. Hai đường ống đặt ngầm dưới biển này là một trong những công trình phi quân sự —thuộc về kinh doanh, không phải công trình quân sự— cung ứng khí đốt từ Nga sang Đức và các nước Châu Âu, rõ ràng đã bị một thế lực nào đó đánh nổ.

Công trình ngầm dưới biển này không phải là một vài người nào đó bình thường có thể đánh nổ được. Cả Nga và phương Tây miêu tả là đây là một phá hoại lớn, đánh vào cơ sở hạ tầng cấp quốc gia.

Sau một vài các đổ lỗi cùng với một vài cam kết điều tra mà không có bất kỳ kết luận nào có tính thuyết phục, thì vụ án đã chìm xuống, không còn được truyền thông nhắc tới.

Bất ngờ là vào tháng 2/2023, Seymour Hersh đã tung ra tin tức, với nguồn tin ẩn danh, rằng chính Mỹ là thủ phạm đích thực đứng sau. Ông Hersh là một nhà báo đoạt giải Pulitzer mà người Việt chúng ta vẫn biết qua công lao của ông, khi ông vạch trần vụ thảm sát Mỹ Lai và tham gia vạch trần bê bối Watergate,

Đó là một quả bom truyền thông nặng ký, đúng vào lúc bối cảnh chiến tranh Ukraine trở nên căng thẳng. Lúc đó phương Tây đang ồ ạt đưa các xe bọc thép và xe tăng vào chiến trường Ukraine, chuẩn bị cho cuộc phản công. Bấy giờ không ai nói chắc được kết quả đại chiến sắp tới sẽ thế nào.

Phần đông cho rằng Nga với đẳng cấp vũ khí như xẻng “thần khí” từ 1869 sẽ thảm bại trước dàn xe tăng “báo đốm” Leopard tối tân của phương Tây. Giới chức Kiev, như tướng Kyrylo Budanov hay cố vấn Mykhailo Podolyak, lên truyền hình trò chuyện say sưa rằng nên suy nghĩ xem tiếp đó Kiev sẽ trừng phạt những người mà họ gọi là “kẻ phản bội” ở Donbass và Crimea như thế nào, vì những người đó đã dám bỏ phiếu đồng ý trở về Đất Mẹ Nga trong các cuộc trưng cầu dân ý vào năm 2022 và năm 2014.

Vụ Nord Stream được hâm nóng lại. Thế là lại có các nhận định và điều tra khác nhau.

Phiên bản cuối cùng của điều tra là do các nhà điều tra Đức đưa ra vào tháng 8 năm ngoái. Trong phiên bản này, thì thủ phạm là một nhóm 6 người Ukraine (5 nam 1 nữ) đã đi du thuyền Andromeda qua đó như là một nhóm đi chơi giải trí, nhưng kỳ thực họ là thợ lặn và cài bom cao thủ. Đức đã ban hành lệnh bắt công dân Ukraine vì tội phá hoại nghiêm trọng này.

Báo chí của Mỹ đã đăng các bản tường trình, đọc lên nghe giống như truyện trinh thám. Truyện kể rằng nguyên ban đầu là do một nhóm các quan chức Ukraine nhậu nhẹt với nhau, và khi hiệu ứng phụ của rượu cồn phát huy ảnh hưởng, họ đã quyết định đánh nổ đường ống dẫn khí đốt này. Rồi thì người cung cấp tình báo, người cung cấp tài chính, người cung cấp nhân lực, v.v. và cuối cùng thì hoạt động quân sự đặc biệt này của Kiev đã thành công mỹ mãn, đường ống Nord Stream 1 & 2 đã nổ banh xác, khi mà đích thân Tổng Tư lệnh Valery Zaluzhny hậu thuẫn trong quá trình điều phối.

Tóm lại, toàn bộ từ đầu tới cuối, từ khâu ý tưởng, cho tới tài chính, chất nổ, du thuyền, nhân lực, v.v. tất cả đều do Ukraine. Không liên quan một chút nào với Mỹ. Hoặc nếu nói có liên quan gì, thì đó là Mỹ đã tìm cách ngăn cản Ukraine sau khi nghe Zelensky báo cáo, nhưng đã không kịp.

Tất nhiên, một hành động phá hoại rất dễ bị xếp vào phạm trù khủng bố như vậy, là sẽ không được Ukraine thừa nhận. Ukraine đã bác bỏ vai trò của Kiev trong vụ việc này, nhưng mà, đồng thời tuyên bố rằng cứ giả thuyết là Kiev xuất thủ làm, thì đó cũng là hợp lý, bởi vì Kiev coi đường ống dẫn khí đốt là “mục tiêu quân sự hợp pháp”. Zaluzhny cũng bác bỏ cáo buộc rằng ông ta liên quan tới vụ việc tai tiếng này, tuyên bố rằng câu chuyện đó là “hoàn toàn bịa đặt.”

Tình hình trở nên thú vị hơn, khi lệnh bắt người của Đức gửi ra đã hoàn toàn không hiệu quả: Nghi phạm đều trốn sạch sẽ. Thậm chí Đức đã chính thức chỉ trích Ba Lan đã thông đồng Ukraine, rằng Ba Lan đã cố ý dung túng để cho nghi phạm mang tên “Volodymyr Z” đào tẩu ra nước ngoài trước khi cho người tới và bắt hụt. Ba Lan đã bác bỏ cáo buộc này.

Sau 1 năm đến nay, lần này thì dường như cảnh sát Ý đã thực sự phối hợp và bắt được nghi phạm mang tên “Serhii K” (không cung cấp tên đầy đủ theo luật Đức).

“Sau khi được chuyển từ Ý, bị cáo sẽ được đưa đến trước thẩm phán điều tra của Tòa án Liên bang,” theo tuyên bố của văn phòng công tố Đức.

“Vụ đánh bom đường ống phải được điều tra, bao gồm cả việc truy tố hình sự. Do đó, thật tốt khi chúng ta đạt được tiến triển trong vấn đề này,” Bộ trưởng Tư pháp Đức Stefanie Hubig phát biểu trong một tuyên bố.

• WSJ: Người Ukraine bị bắt trong vụ Nord Stream là cựu nhân viên SBU và cựu chiến binh

Tổng Công tố Liên bang Đức được cho là đã điều tra các vụ nổ trong hơn 2 năm qua. Vào thời điểm đó, các vụ nổ được coi là một cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng, và là một ví dụ điển hình về hậu quả kinh tế ngày càng trầm trọng đối với Đức, bởi nguyên nhân có liên quan xa gần tới chiến tranh Ukraine.

Ukraine nhiều lần phá hủy đường ống dẫn dầu đến Hungary

Hồi tháng 8, Ukraine đã liên tục tấn công nhiều lần vào đường ống Druzhba, tấn công phá hỏng, sửa chữa xong, lại tấn công phá hỏng, lặp lại như thế 3 lần. Như tin đã đưa, Hungary đã lên án việc này nhiều lần, bởi vì đây là kênh duy nhất mà Hungary nhận được dầu từ nước ngoài, cho nên việc phá hoại của Ukraine thực chất là gây hại cho Hungary là chính.

Lần thứ 2 phá hoại đường ống Druzhba, gây hỏa hoạn, là ngay vào đêm trước cuộc gặp mặt thượng đỉnh Mỹ-Nga tại Alaska. Thủ tướng Hungary Viktor Orban đã kể việc này với Tổng thống Mỹ Donald Trump, và sau đó, ông Trump đã viết rằng ông “rất tức giận” (I am very angry) khi nghe được tin Zelensky làm như vậy, và ông Trump đứng về phía Hungary trong vụ này, như có thể thấy trong ảnh chụp lời viết tay của ông Trump bên đưới:

Tuy nhiên, sự việc này được ông Zelensky biện hộ thành: “Tổng thống Trump rất không hài lòng vì Châu Âu vẫn mua dầu Nga. Trong số các nước mà chúng tôi biết, là có Slovakia và Hungary […] Hai nước đó phàn nàn với Tổng thống Trump rằng Ukraine như thế này như thế kia, rằng họ bị tổn thất một phần dầu nhập từ Nga. Vậy đó chính là trừng phạt (sanctions)” đối với Hungary và Slovakia vì mua dầu của Nga.

Ông Zelensky thậm chí còn cười và tuyên bố sự tồn tại của ‘tình bạn’ (Druzhba) giữa Ukraine và Hungary là phụ thuộc vào lập trường của Hungary. Druzhba là tên đường ống và là nguồn cấp dầu duy nhất cho Hungary và liên tục bị Ukraine tấn công trong những ngày trước đó. Hungary đã phản đối cách làm này của Zelensky và gọi đó là hành động trắng trợn đe dọa “tống tiền” Hungary.

Ông Zelensky cười khi tuyên bố điều trên. (Ảnh chụp hình video)