Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth: Tàu chiến Hoa Kỳ được ưu tiên và miễn phí đi qua kênh đào Panama

Sau cuộc hội đàm song phương với Tổng thống Panama José Raúl Mulino tại Thành phố Panama vào tuần này, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã thông báo vào thứ Tư (ngày 9/4) rằng các quan chức Hoa Kỳ và Panama sẽ ký một thỏa thuận “khung” cho phép tàu chiến Hoa Kỳ được ưu tiên và miễn phí đi qua Kênh đào Panama.

Đây là chuyến thăm đầu tiên của một Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ tới một quốc gia Trung Mỹ sau nhiều thập kỷ, và cũng được coi là hành động quan trọng của chính quyền Trump nhằm đưa Kênh đào Panama trở lại vị trí cốt lõi trong bố cục chiến lược toàn cầu của mình. Trong khi Tổng thống Trump thề sẽ giành lại Kênh đào Panama từ tay Trung Quốc, ông Hegseth lưu ý rằng những tiến triển mà Hoa Kỳ và Panama đạt được những tuần gần đây, trong việc tăng cường hợp tác an ninh và quốc phòng, đã vượt xa những gì đã đạt được trong nhiều thập kỷ.

“Chúng tôi gọi thỏa thuận này là ‘đầu tiên và miễn phí’ và nó áp dụng cho các tàu quân sự và tàu hỗ trợ của cả Hoa Kỳ và Panama”, ông Hegseth phát biểu tại cuộc họp báo hôm thứ Tư. “Chúng tôi đang làm việc với Bộ trưởng Bộ quản lý kênh đào để ký một thỏa thuận khung, đảm bảo tuân thủ hiến pháp và hiệp ước trung lập của Panama, đồng thời phối hợp đầy đủ với cơ quan quản lý kênh đào.”

“Sự sắp xếp này là bước cần thiết để ứng phó với tình trạng khẩn cấp”, ông nói. “Tôi rất biết ơn sự hợp tác của các đối tác Panama.”

Ông Hegseth khen ngợi Tổng thống Panama José Raúl Mulino và cho biết chính phủ của ông nhận thức được mối đe dọa từ Trung Quốc. Vào tháng Hai năm nay, Mulino tuyên bố Panama sẽ chính thức rút khỏi sáng kiến ​​”Vành đai và Con đường” của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) và hỗ trợ Tổng thống Mỹ Trump trong việc trấn áp tình trạng nhập cư bất hợp pháp.

Phía Hoa Kỳ khẳng định rõ rằng sự hợp tác này không chỉ là phản ứng trước ảnh hưởng ngày càng gia tăng của ĐCSTQ ở khu vực kênh đào, mà còn là một phần của chính sách “tìm kiếm hòa bình thông qua sức mạnh”. Ông Hegseth cho biết, “Chúng tôi hiểu rằng Kênh đào Panama thuộc về Panama, và việc bảo vệ chủ quyền của kênh đào này khỏi sự can thiệp của các thế lực xấu là vô cùng quan trọng. Tổng thống Trump nhấn mạnh ‘lấy lại kênh đào từ Trung Quốc (ĐCSTQ)’, đây là cốt lõi của sự hợp tác giữa Hoa Kỳ và Panama.”

Ông nói thêm: “Chúng tôi không tìm kiếm xung đột, nhưng chúng tôi tin rằng sức mạnh có thể ngăn chặn xung đột. Chúng tôi muốn làm rõ rằng ảnh hưởng xấu của Trung Quốc cộng sản ở khu vực Kênh đào Panama không có lợi cho Hoa Kỳ hoặc Panama, và chúng tôi sẽ kiên quyết phản đối điều đó”.

• Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Panama: “Lấy lại” kênh đào từ tay Trung Quốc

Trước đó khi Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Marco Rubio đến thăm Panama vào đầu năm nay, Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố đã đạt được thỏa thuận cho phép tàu chiến Hoa Kỳ đi lại miễn phí. Nhưng Tổng thống Panama Mulino đã phủ nhận bất kỳ thỏa thuận nào như vậy đã đạt được.

“Tôi hoàn toàn bác bỏ tuyên bố đó”, ông Mulino nói vào thời điểm đó. Cơ quan Quản lý Kênh đào Panama cũng cho biết họ “không thực hiện bất kỳ điều chỉnh nào” đối với cơ cấu phí của mình.

“Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”

Hiện có hơn 40% lượng hàng container vận chuyển của Hoa Kỳ, trị giá khoảng 270 tỷ USD mỗi năm, đi qua Kênh đào Panama, chiếm hơn 2/3 số tàu thuyền đi qua tuyến đường thủy này mỗi ngày.

Ông Trump cảnh báo rằng Trung Quốc đã kiểm soát Kênh đào Panama và chỉ ra rằng có lính Trung Quốc đồn trú tại đó. Các chuyên gia cho rằng hoạt động kinh doanh lớn của Trung Quốc tại Panama làm dấy lên mối lo ngại về an ninh đối với Mỹ, đặc biệt là những rủi ro liên quan đến gián điệp. Ví dụ, kế hoạch xây dựng cây cầu bắc qua kênh đào của các công ty Trung Quốc cũng là một lý do đáng lo ngại.

Trước đó có thông tin cho biết, chính quyền Trump đã yêu cầu quân đội Hoa Kỳ cung cấp nhiều phương án khác nhau để đảm bảo quyền tiếp cận kênh đào. Kênh đào này được Hoa Kỳ xây dựng cách đây hơn một thế kỷ và được bàn giao cho Panama vào năm 1999. Ông Trump cho biết đó là một thỏa thuận tồi và quân đội Hoa Kỳ đang bị tính phí bất công khi đi qua kênh đào.

Tháng trước, ông Trump đã khen ngợi thương vụ BlackRock mua lại tài sản cảng của CK Hutchison tại Panama. Tuy nhiên, thỏa thuận này đang bị ĐCSTQ cản trở, và tỷ phú Hồng Kông Lý Gia Thành, chủ sở hữu CK Hutchison, đã trở thành mục tiêu đàn áp của Bắc Kinh. Mặc dù Trung Quốc không hài lòng, nhưng thực tế khó có thể chặn giao dịch này vì cảng nằm ở nước ngoài.

Biên bản ghi nhớ được ký kết giữa Hoa Kỳ và Panama bao gồm một số lĩnh vực hợp tác như:

▪ Mở lại và chia sẻ các căn cứ quân sự cũ của Hoa Kỳ (như Căn cứ Hải quân Rodman, Căn cứ Không quân Fort Sherman và Căn cứ Không quân Howard, nơi ông Hegseth đã đến thăm vào thứ Ba ngày 8/4);

▪ Tăng cường huấn luyện tác chiến trong rừng và hợp tác an ninh mạng;

▪ Công binh Lục quân Hoa Kỳ đã cung cấp hỗ trợ kỹ thuật để hỗ trợ nâng cấp an toàn kênh đào;

▪ Để thúc đẩy ngoại giao y tế, tàu bệnh viện quân sự USNS Comfort của Hoa Kỳ sẽ ghé thăm Panama vào mùa hè này.

Ngoài ra, Hoa Kỳ đã bắt đầu phối hợp với Panama để triển khai hơn 1000 quân nhân Hoa Kỳ tham gia vào các hoạt động địa phương và đa quốc gia.

Tại buổi họp báo, ông Hergseth và Bộ trưởng An ninh Công cộng Panama Frank Ábrego của Panama cùng nhấn mạnh rằng sự hợp tác giữa hai bên không liên quan đến việc chuyển giao chủ quyền. “Panama chưa bao giờ và sẽ không bao giờ nhượng lại chủ quyền đối với kênh đào hoặc khu vực xung quanh cho bất kỳ quốc gia nào khác”, ông Abrego cho biết. “Chúng tôi hành động theo Hiệp ước trung lập và Hiến pháp, và Hoa Kỳ tôn trọng điều đó.”

Abrego cũng nhấn mạnh: “Chúng tôi đã mời đại diện từ Mexico, Guatemala, Honduras, Panama và Colombia để trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau và cuối cùng có một chiến lược thống nhất, hướng tới an ninh của khu vực chúng ta và lục địa châu Mỹ. Như Bộ trưởng Quốc phòng (Hegseth) đã nói, chúng ta là một lục địa – một châu Mỹ, và chúng ta phải đoàn kết để chống lại mọi hình thức tội phạm có tổ chức”.

Trong chuyến đi của mình, ông Hegseth cũng tham dự Hội nghị An ninh Trung Mỹ, tại đây ông nhấn mạnh những thách thức trong việc chống tội phạm xuyên biên giới, buôn lậu ma túy và nhập cư bất hợp pháp, đồng thời ca ngợi những thành tựu của chính quyền Mulino trong việc hạn chế nhập cư bất hợp pháp tại Darien Gap.

Ông kết luận bằng câu nói: “Nhiệm vụ của chúng ta rất đơn giản – đạt được hòa bình thông qua sức mạnh, với phương châm Nước Mỹ trên hết. Chúng ta không chỉ phải ‘Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại’, mà còn phải ‘Làm cho toàn bộ châu Mỹ vĩ đại trở lại’.”