Nhiều doanh nghiệp rút khỏi Trung Quốc, kỷ nguyên “Made in China” sẽ kết thúc?

Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung liên tiếp leo thang khiến nhiều doanh nghiệp hàng đầu của Hàn Quốc trong đó có Samsung cũng khó trụ nổi, công ty này đang rút dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc Đại lục. Nhiều doanh nghiệp Đài Loan cũng trở về Đài Loan đầu tư để né tranh rủi ro từ chiến tranh thương mại. 

Theo Nikkei đưa tin, các doanh nghiệp nổi tiếng Hàn Quốc như Samsung Electronics, Hyundai Motor, Kia Motors, LG Electronics đang chuyển dây chuyền sản xuất của mình ra khỏi Trung Quốc Đại lục để giảm rủi ro do dựa quá nhiều vào chuỗi cung ứng Trung Quốc, các rủi ro bao gồm cạnh tranh doanh nghiệp, địa chính trị, và xung kích gây ra do kinh tế Trung Quốc suy giảm.

Một người làm việc trong ngành tài chính Nhật Bản nói: “Họ (doanh nghiệp Hàn Quốc) từng kiên trì trong thời gian rất lâu (mà không rút khỏi Trung Quốc), để tránh để lại ấn tượng không tốt tới chính phủ đảng Cộng sản Trung Quốc, nhưng hiện nay họ đã không thể chịu đựng được nữa.”, doanh nghiệp tài chính của Nhật Bản này có rất nhiều khách hàng là công ty Hàn Quốc.

Xu thế doanh nghiệp Hàn Quốc rời khỏi Trung Quốc được bắt đầu bởi Samsung. “Khi Samsung dẫn đầu, gánh nặng tâm lý của chúng tôi cũng sẽ giảm.” nhân viên của một công ty Hàn Quốc nói.

Nhiều năm qua, lượng tiêu thụ điện thoại thông minh của Samsung tại Trung Quốc đã giảm, năm 2018, lượng sản phẩm của Samsung chiếm chưa đến 1% thị trường Trung Quốc, nên công ty này buộc phải đóng cửa nhà máy tại Thiên Tân vào cuối năm ngoái. Năm nay, nhà máy Samsung tại Quảng Đông đưa ra kế hoạch cho nhân viên tự nguyện nghỉ hưu, và đang chuẩn bị rút lui.

Tháng 5 năm nay, Hyundai Motor đã tạm dừng hoạt động một nhà máy ở Bắc Kinh, nhà máy này có sản lượng 300.000 xe ô tô mỗi năm. Kia Motors cũng sẽ ngừng hoạt động một nhà máy ở  tỉnh Giang Tô vào cuối tháng 6. Gần đây LG Electronics cũng chuyển dây chuyền sản xuất tủ lạnh xuất khẩu sang Mỹ tại tỉnh Chiết Giang về Hàn Quốc.

Điện thoại thông minh của Samsung từng chiếm vị trí hàng đầu tại Trung Quốc, năm 2012 từng là hãng điện thoại nhiều người tiêu dùng Trung Quốc ước mơ. Huyndai Motor tại Trung Quốc cũng từng được khen ngợi, năm 2016, sản lượng tiêu thụ đứng thứ 3 tại Trung Quốc, chỉ sau Volkswagen và General Motors.

Tuy nhiên, nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính quyền Trung Quốc, nên nhiều hãng điện thoại thông minh và xe ô tô của Trung Quốc có được ưu thế cạnh tranh, khiến cho nhiều doanh nghiệp Hàn Quốc tại Trung Quốc bị suy giảm thị phần. Samsung bị loại khỏi top 10, Huyndai Motor giữ vị trí thứ 6 hoặc thứ 7.

Ngoài ra, do năm 2017, chính quyền Trung Quốc không hài lòng với việc Seoul triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ, truyền thông Trung Quốc đã kích động tình cảm chống Hàn Quốc, tẩy chay Hàn Quốc và hàng hoá Hàn Quốc khiến cho nhà  máy LG tại Thiên Tân phải rút khỏi Trung Quốc. Sau đó, năm 2018 bùng nổ chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, đã ảnh hưởng đến các hàng hoá Hàn Quốc xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ.

Đến hiện tại, để chống lại hành động thương mại không công bằng của chính quyền đảng Cộng sản Trung Quốc như đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ, Mỹ đã thu thuế quan 25% mang tính trừng phạt đối với hàng hoá Trung Quốc có tổng trị giá 250 tỉ USD. Nếu tại “Hội nghị Trump – Tập” diễn ra vào cuối tháng này bên lề Thượng đỉnh G20 tại Nhật, Trung Quốc không đề xuất cam kết làm Mỹ hài lòng, Tổng thống Trump có thể sẽ tiếp tục thu thuế quan 25% đối với 300 tỉ hàng hoá Trung Quốc.

Biện pháp thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc đã khiến cho nhiều doanh nghiệp nước ngoài rút khỏi Trung Quốc. Theo thông tin, Apple đang cân nhắc rút 15% đến 30% khối lượng sản xuất khỏi Trung Quốc và chuyển đến các nước Đông Nam Á, trong tương lai có thể sẽ điều chỉnh lại mới chuỗi cung ứng để tránh phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc.  Bob Swan, Giám đốc điều hành Intel gần đây đã chia sẻ với Bloomberg rằng, công ty đang nghiên cứu làm thế nào để điều chỉnh chuỗi cung ứng toàn cầu nhằm giảm số lượng sản phẩm xuất khẩu trực tiếp từ Trung Quốc tới Mỹ. Công ty Whirlpool đang chuyển môt bộ phận dây chuyền sản xuất thiết bị nhà bếp KitchenAid từ Trung Quốc đến Mỹ.

Để ứng phó với chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, năm 2018, chính phủ Đài Loan đã khởi động kế hoạch “Đầu tư Đài Loan” (Invest Taiwan), nhằm thu hút doanh nghiệp Đài Loan trở về đầu tư. Đến ngày 26/4/2019, đã có 40 công ty cam kết đầu tư vào Đài Loan, tổng kim ngạch đầu tư lên đến 6,7 tỉ USD, đầu tư này sẽ tạo ra 20.000 cơ hội việc làm, vượt quá mục tiêu ban đầu của chính phủ Đài Loan.

Long Chen Paper, một doanh nghiệp Đài Loan có 20 năm hoạt động tại Trung Quốc đi đầu hưởng ứng kế hoạch “Đầu tư Đài Loan”, dự tính trong 3 năm tới, công ty sẽ đầu tư khoảng 226 triệu USD tại Đài Loan. Năm nay, Delta Electronics có kế hoạch trở về Đài Loan đầu tư 1,8 tỉ USD, trong đó có các lĩnh vực sản xuất, nghiên cứu phát triển và thiết kế.

Năm ngoái, khi chính quyền Trump bắt đầu áp thuế cao đối với hàng hóa Trung Quốc, nhà sản xuất xe đạp nổi tiếng Giant Manufacturing đã rất quan tâm đến cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung và ngay lập tức điều chỉnh chuỗi cung ứng, trong đó có việc chuyển dây chuyền sản xuất sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ trở lại Đài Loan. Chiến lược này giúp công ty tránh được rủi ro chiến tranh thương mại và giá cổ phiếu đã tăng 78% trong nửa năm.

Trả lời phỏng vấn của Bloomberg, Chủ tịch Hội đồng quản trị của Giant, bà Đỗ Tú Trân (Bonnie Tu) cho biết, thời đại “Made in China” và toàn cầu hoá chuỗi cung ứng của Trung Quốc đã kết thúc.

Huệ Anh

Xem thêm: