“Tam vị Đại Vương” ở làng Nhị Châu

Nhị Châu là ngôi làng cổ nằm ở huyện Thanh Trì, Hà Nội. Nơi đây xưa kia là trang Minh Khánh, huyện Thanh Đàm, châu Thường Tín, thuộc đạo Sơn Nam, đất đai màu mỡ, có truyền thống trồng lúa nước. Ngọc phả trong Đình làng có ghi chép về 3 vị Hoàng tử của vua Lý Thái Tông, được xem là “Tam vị Đại Vương”.

Sau khi vua Lý Thái Tổ lên ngôi lập ra nhà Lý, nhà Vua dùng Phật Pháp trị quốc, giúp Xã Tắc ổn định, Giang Sơn hùng mạnh. Bấy giờ ở trang Minh Khánh có gia đình hào phú, chồng là Nguyễn Thân và vợ là Đỗ Thị Quý.

Hai vợ chồng chỉ có người con gái, nhưng khi bé gái lên 2 tuổi thì người chồng mắc bệnh rồi mất. Từ đó gia đình lâm cảnh khó khăn, người mẹ và con gái dựng túp lều cỏ bán nước chè kiếm kế sinh nhai.

Bấy giờ có nạn giặc Chiêm Thành khiến ở phương nam dân chúng chạy loạn. Một người Tàu đang buôn bán ở nước ta chạy đến hàng nước của bà Đỗ Thị Quý nói rằng đang loạn lạc xin ở trọ ít ngày.

Người khách ở trọ đến hơn 1 tháng, ổn định rồi mới rời đi. Trước khi đi người đó để lại ít tiền vàng cho bà Quý, tuy nhiên bà kiên quyết không nhận đồng nào. Người khách thấy mình ở lâu như vậy mà không biết làm sao trả ơn, liền tìm một ngôi đất tốt để bà táng mộ của chồng là ông Nguyển Thân vào đấy rồi mới trở về Trung Quốc.

Khi cô con gái nhỏ được 5 tuổi thì khuôn mặt trở nên ngày càng xinh đẹp. Đến khi 18 tuổi thì tiếng đồn về cô gái xinh đẹp vang đến tận Kinh đô. Vua Lý Thái Tổ biết tiếng nên tuyển vào Kinh thành, rồi phong làm Hoàng hậu (Vua Lý Thái Tổ lập chín vị Hoàng hậu).

Hoàng hậu sinh được ba Hoàng tử, được đặt tên lần lượt là Nhật Quang, Nhật Chiêu và Nhật Tuân. Cả ba Hoàng tử đều thông minh tuấn tú.

Khi ba Hoàng tử còn tuổi niên thiếu, một lần Hoàng hậu về thăm nhà không may bị bệnh rồi mất vào ngày 9 tháng 10 âm lịch, dân chúng hết sức thương tiếc.

Khi ba vị Hoàng tử trưởng thành, Chiêm Thành lại đến xâm chiếm, giết hại dân chúng và cướp đoạt tài sản. Các Hoàng tử liền xin cầm quân dẹp giặc.

Ngọc phả ghi chép rằng: “Hoàng tử cả đi đường thủy tiến đánh từ bên trái, trong lúc đó hoàng tử hai từ đường thủy tiến đánh bên phải trận. Hoàng tử ba đi đường bộ tiến vào giữa trận chiến. Khi đã hợp quân, giặc lâm vào thế bị bao vây tứ phía… Trận đấy giặc thua chạy tan tác, triều đình giành lại được những đất đai của cải bị cướp mất trước đó”.

Tương truyền rằng sau khi thắng trận, ba Hoàng tử trở về tới địa đầu trang Đình Bảng, xã Cổ Pháp, huyện Tiên Du thì hóa (tức không bệnh mà mất). Người dân trang Minh Khánh rước linh cữu các ông về làng mình, về đến đầu làng thì trời đã tối phải tạm ngừng, nhưng sau một đêm chỗ đặt áo quan của ba ông đã thấy mối đùn lên thành cái gò cao. Vua cho dựng miếu thờ các Hoàng tử ngay tại gò này.

Cả ba Hoàng tử được phong là “Thượng đẳng Thần”. Hoàng tử cả được phong là Anh Minh Khoát Đạt Hùng Nghị chính trực, Hoàng tử thứ hai được phong Hoàng Hai Khoan Minh Nhân Hậu, Hoàng tử thứ ba được phong Hoàng Ba Cương Minh Trí Lược. Miếu được gọi là miếu thờ “Tam vị Đại Vương”, Miếu thờ Hoàng hậu mẹ của 3 Hoàng tử cũng được đặt gần đó.

Từ đó hàng năm vào ngày 25/5, 26/5 và 28/5 âm lịch, dân chúng lại tổ chức lễ hội ghi nhớ công lao dẹp giặc của ba ông.

Dân làng cho rằng nơi gò cao đặt miếu này có hình dạng như Thần Kim Quy với 4 chân rùa xoay về các hướng đông nam tây bắc nên rất linh thiêng. Tuy nhiên chiến tranh loạn lạc và việc làm thủy lợi đã khiến 4 chân rùa này đã bị mất đi, nhưng gò đất nơi miếu thờ “Tam vị Đại Vương” vẫn mát mẻ, cây cối xanh tốt quanh năm dù không chăm sóc.

Thời vua Trần Thái Tông năm 1258, quân Mông Cổ tiến đánh Đại Việt lần thứ nhất, Triều đình có đến đây cúng thờ mong các vị hiển linh giúp nước. Sau khi chiến thắng, Vua phong cho “Tam vị Đại Vương” là “Tế thế hộ quốc”.

Từ đó về sau, các đời Vua mỗi khi xuất quân đều cho người đến Miếu cầu “Tam vị Đại Vương” giúp đỡ. Nhiều vị vua đã có sắc phong cho “Tam vị Đại Vương”, đến nay tổng cộng có 12 đạo sắc phong.

Trang Minh Khánh xưa kia nay được đổi tên thành làng Nhị Châu. Dù trải qua thời gian lâu dài, chiến tranh bom đạn tàn phá, nhưng Miếu thờ Hoàng hậu và Miếu thờ “Tam vị Đại Vương” vẫn còn. Sau này dân làng cùng góp tiền của tôn tạo hai ngôi Miếu khang trang hơn.

Trần Hưng

Xem thêm:

• Ngô Dụng: Trái ý Chúa cứu dân làng, làm quan đến Tể tướng
• Phong thủy và lương thiện khiến dòng họ phát khoa bảng 300 năm

Mời xem video: