Trí tuệ cổ nhân: Bậc chí sĩ hy sinh mạng sống để thành tựu đức nhân

Trong lịch sử có rất nhiều người thà chết chứ không chịu khuất phục, có rất nhiều người thậm chí đã không tiếc hy sinh mạng sống của mình để giữ trọn lời hứa. Cũng có vô số chí sĩ đầy lòng nhân ái thương người, như Khuất Nguyên, Nhạc Phi, Văn Thiên Tường đã dùng máu và mạng sống của mình để viết nên những khúc ca bi tráng tràn đầy hạo nhiên chính khí. Cũng có vô số các tín đồ Ki-tô từng bị bức hại trong nhiều trăm năm, thà mất đi tính mạng cũng phải giữ vững tín ngưỡng của mình. Đây chính là điều mà Khổng Tử nói: “sát thân thành nhân”.

Luận Ngữ ghi lại lời của Khổng Tử rằng: “Chí sĩ nhân nhân, vô cầu sinh dĩ hại nhân, hữu sát thân dĩ thành nhân”, bậc chí sĩ giàu lòng nhân ái thương người sẽ không vì bảo toàn tính mạng của mình mà làm tổn hại đến lòng nhân đức, hơn nữa dám hy sinh cả mạng sống của mình để thành tựu lòng nhân đức.

Đối với mỗi một người mà nói thì tính mạng vô cùng quý báu, thế nhưng, điều đáng quý hơn cả tính mạng chính là lòng nhân đức. Nhân đức kỳ thực chính là biểu hiện của Đạo Trời ở cõi người. Bảo vệ lòng nhân chính là bảo vệ niềm tin đối với chân lý vũ trụ. Từ câu này của Khổng Tử mà có thành ngữ: “xả thân thành nhân”, người quân tử trong giờ phút sinh tử, sẵn sàng từ bỏ tính mạng của mình để bảo toàn lòng nhân đức.

Trong “Sử Ký” chép chuyện “xả thân” của Điền Hoành và 500 tráng sĩ theo ông như vậy.

Điền Hoành là con cháu của Tề quốc. Sau khi Trần Thắng, Ngô Quảng khởi nghĩa kháng Tần, hào kiệt bốn phương đều hưởng ứng, cả nhà Điền Hoành cũng tham gia. Sau khi Hán Cao Tổ tiêu diệt quần hùng, thống nhất thiên hạ, Điền Hoành không vì sự diệt vong của nước Tề mà quỳ gối, dẫn 500 tráng sĩ cố thủ trên hòn đảo ở Sơn Đông.

Hán Cao Tổ nghe nói Điền Hoành rất được lòng người nên lo lắng Điền Hoành sẽ là mầm tai họa cho ngày sau. Vì thế, Hán Cao Tổ liền hạ chiếu: “Nếu Điền Hoành đến đầu hàng thì sẽ được phong vương hoặc phong hầu. Nếu không đến thì sẽ phái quân binh đến tiêu diệt hết toàn bộ số người cố thủ trên đảo.”

Điền Hoành vì bảo toàn tính mạng cho 500 tráng sĩ trên đảo liền dẫn hai thuộc hạ rời đi, đến kinh thành gặp Hán Cao Tổ. Nhưng khi Điền Hoành tới nơi cách kinh thành khoảng 30 dặm thì liền tự vẫn chết. Đồng thời ông để lại di chúc, nhắn hai thuộc hạ lấy đầu của mình đến gặp Hán Cao Tổ nói rằng bản thân ông không thể khuất phục đầu hàng.

Sau khi Lưu Bang nhìn thấy đầu của Điền Hoành liền chảy nước mắt nói: “Điền Hoành là dân thường khởi binh, ba anh em lần lượt là vương, đều là người tài đức cả!” Lưu Bang lập tức phái 2000 binh sĩ và dùng nghi thức của chư hầu để an táng Điền Hoành, đồng thời phong cho hai thuộc hạ của Điền Hoành làm chức Đô úy. Không ngờ, sau khi an táng Điền Hoành xong, hai thuộc hạ của Điền Hoành cũng tự vẫn bên mộ của ông.

Lưu Bang biết tin ấy, trong lòng vừa kinh sợ vừa cảm khái. Đồng thời, cũng bởi vậy mà Lưu Bang nhận định các môn khách của Điền Hoành đều là hiền sĩ hiếm có, liền phái sứ giả đến đảo chiêu an 500 tráng sĩ. 500 tráng sĩ sau khi biết được tin Điền Hoành tự vẫn cũng lần lượt nhảy xuống biển tự sát. Hòn đảo này về sau được người dân gọi là đảo Điền Hoành. Trong “Sử Ký”, Tư Mã Thiên cảm khái, viết: “Khí tiết của Điền Hoành thật cao, tân khách vì hâm mộ cái nghĩa của ông mà chết theo, chẳng lẽ đó không phải bậc chí hiền sao!”.

Xưa kia, khi bị áp giải đến Yên Kinh vì chống quân Nguyên Mông, thừa tướng nhà Nam Tống, Văn Thiên Tường, đã từng viết:

Nhân sinh tự cổ thùy vô tử,
Lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh.

“Đời người xưa nay ai không chết? Lưu lại lòng son rọi sử xanh”, hai câu này đã trở thành một áng thơ tuyệt mỹ để tỏ bày lòng tin chính nghĩa không thể lu mờ, gửi cho hậu thế. Người Nguyên sau đó dùng quan cao lộc hậu để dụ dỗ, nhưng Văn Thiên Tường đã khẳng khái hy sinh vì nghĩa, coi cái chết như sự trở về, đã dùng tính mạng của mình để bảo vệ khí tiết.

Trong tác phẩm “Chính khí ca”, Văn Thiên Tường cũng nói rằng hạo nhiên chính khí ngưng kết ở thiên nhiên chính là sông núi tráng lệ, là các vì sao hay mặt trăng mặt trời rực rỡ sáng lạn, còn ở nơi nhân gian thì biểu hiện là tấm lòng thản đãng rộng rãi, quang minh lỗi lạc, là cảnh giới tinh thần cương chính vô tư.

Những bậc chí sĩ cam nguyện xả bỏ sinh mệnh của bản thân để bảo vệ chính nghĩa thật là vĩ đại. Sự chân thành và lòng trung nghĩa của họ soi sáng ngàn đời, dựng lên một ngọn đèn sáng ở nơi sâu thẳm tâm linh của những người được đọc câu chuyện của họ. Và ngọn đèn ấy sẽ sáng mãi về sau.

Theo “Thắp sáng ngọn đèn tâm: Đại trượng phu xả thân vì lòng nhân đức“
Đăng trên ChanhKien.org

Xem thêm:

• Tâm sự của người họa sĩ đằng sau một bức tranh về đức tin kiên định
• Niềm tin về nguyên nhân của đại dịch qua bức “Đại dịch ở Rome”

Mời xem video: