Hiện tượng quên từ khi nói có bình thường không?

Khi đang nói, đột nhiên bạn quên một số từ vựng, tên người hoặc đồ vật và cần cố gắng suy nghĩ lại xem từ đó là gì hoặc nhờ người khác nhắc nhở. Theo các chuyên gia, nếu việc này chỉ thỉnh thoảng xảy ra là điều bình thường, còn nếu xảy ra thường xuyên thì bạn cần chú ý.

Greig de Zubicaray, giáo sư tâm lý học thần kinh tại Đại học Công nghệ Queensland ở Úc, đã viết trên trang web The Conversation rằng: Mọi người thỉnh thoảng có thể quên từ, quên số nhưng nếu điều này xảy ra liên tiếp thì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh thần kinh.

Ông Zubicaray cho biết để có thể nói ra một từ, chúng ta sẽ trải qua các giai đoạn sau:

1. Xác định ý nghĩa bạn đang muốn diễn đạt.

2. Chọn từ đúng trong kho từ vựng của bạn.

3. Tìm cách phát âm ra từ đó.

4. Sử dụng các cơ quan phát âm như răng, môi, lưỡi và luồng hơi để nói được từ đó một cách rõ ràng.

Việc quên từ có thể xảy ra ở mỗi giai đoạn này. Ông Zubicaray cho biết: Khi một người khỏe mạnh biết một từ nhưng không thể nhớ từ đó trong đầu, tức là không thể nhớ được một cách chính xác, thì các nhà khoa học ngôn ngữ gọi đây là hiện tượng đầu lưỡi.

Việc quên từ có thể xảy ra ở mỗi giai đoạn này, Zubikari cho biết. Khi một người khỏe mạnh biết một từ nhưng không thể nhớ từ vựng trong đầu, tức là không thể nhớ được từ chính xác, các nhà khoa học ngôn ngữ gọi đây là hiện tượng đầu lưỡi.

Hiện tượng đầu lưỡi khá phổ biến và là lỗi phát âm chủ yếu xảy ra ở giai đoạn thứ ba. Khi mọi người gặp phải tình huống này, họ thường cố gắng đưa ra một số thông điệp để giải thích ý nghĩa của những từ họ muốn nói.

Hiện tượng này cũng xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người lớn tuổi. Nó có thể khiến người cao tuổi tự ti hoặc lo lắng về việc mắc chứng sa sút trí tuệ nhưng không nhất định là có liên quan đến vấn đề sức khỏe.

Những từ ít dùng cũng có thể gây ra hiện tượng đầu lưỡi. Điều này có thể là do ý nghĩa của chúng ít liên quan chặt chẽ đến cách chúng được phát âm hơn so với các từ thông dụng.

Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cũng chỉ ra rằng hiện tượng đầu lưỡi dễ xảy ra hơn khi người nói đang gặp áp lực xã hội do bị người khác đánh giá, dù là bất kể là ở độ tuổi nào. Thậm chí, nhiều người còn gặp hiện tượng đầu lưỡi trong khi phỏng vấn xin việc.

Khi nào thì việc quên từ này mới trở thành vấn đề lớn?

Như ông Zubicaray đã đề cập trước đó, nếu việc quên từ xảy ra thường xuyên và bạn quên rất nhiều từ, tên hoặc số thì đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng.

Các nhà khoa học về ngôn ngữ mô tả tình trạng này là chứng mất ngôn ngữ bất thường và nó có thể đi kèm với tổn thương não do đột quỵ, khối u, chấn thương đầu hoặc chứng mất trí nhớ.

Chứng mất trí nhớ có thể do các vấn đề ở các giai đoạn nói khác nhau gây ra. Các nhà tâm lý học thần kinh lâm sàng hoặc nhà nghiên cứu bệnh học về ngôn ngữ nói có thể giúp xác định giai đoạn nào bị ảnh hưởng và mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

Ví dụ: Nếu một người không thể gọi tên một đồ vật thông thường, chẳng hạn như chiếc búa thì nhà tâm lý học thần kinh lâm sàng hoặc nhà nghiên cứu bệnh học về ngôn ngữ sẽ yêu cầu người đó mô tả công dụng của đồ vật đó, ví dụ như là dùng để đóng đinh, để gõ….

Trong trường hợp người này không thể mô tả cách sử dụng đồ vật đó, thì họ sẽ được yêu cầu miêu tả cách sử dụng đồ vật đó bằng hành động. Họ cũng có thể cung cấp những gợi ý, chẳng hạn như các chữ cái hoặc âm tiết đầu tiên.

Hầu hết những người mắc chứng mất trí nhớ đều có thể nghĩ ra tên của đồ vật sau khi được nhắc, nghĩa là vấn đề của họ nảy sinh ở giai đoạn ba và bốn.

Nhưng nếu họ không thể mô tả hoặc làm mẫu cách sử dụng đồ vật đó và việc đưa ra gợi ý cũng không hiệu quả, thì có nghĩa là họ đang gặp vấn đề rất nghiêm trọng, chẳng hạn như chứng mất ngôn ngữ tiến triển.

Ông Zubicaray chỉ ra rằng hiện có một số phương pháp điều trị chứng mất trí nhớ, nhưng không có phương pháp điều trị hiệu quả nào cho chứng mất ngôn ngữ tiến triển này. Và việc điều trị bằng liệu pháp ngôn ngữ có thể được thực hiện, nhưng nó chỉ mang lại những cải thiện tạm thời.

Tuy nhiên, nếu thành viên trong gia đình như ông bà hoặc cha mẹ của bạn gặp khó khăn trong việc quên từ, thì bạn có thể áp dụng một số cách sau đây:

– Dành thời gian trò chuyện, giao tiếp và tương tác bằng cử chỉ nhiều hơn.

– Sử dụng câu từ ngắn gọn, đơn giản và gần gũi để giao tiếp.

– Kiên nhẫn và nhẹ nhàng trong khi trò chuyện.

– Khuyến khích vận động nhiều hơn như đi bộ, vận động dưới ánh nắng mặt trời hoặc đọc sách cho họ nghe.

– Phát những bản âm nhạc cổ điển hoặc âm nhạc thuần chính, bởi âm nhạc tốt có thể kích thích tế bào thần kinh.

Bạn có thể truy cập “Trang web của Shen Yun Creations” để nghe các bản nhạc cổ điển của Đoàn Nghệ thuật Biểu diễn Shen Yun.

Trúc Nhi, Tuệ Di t/h