Paraben và sức khỏe tuyến giáp

Paraben là một loại hóa chất được sử dụng rộng rãi như chất bảo quản trong nhiều sản phẩm tiêu dùng hằng ngày. Từ mỹ phẩm, kem dưỡng, kem đánh răng cho đến thực phẩm đóng gói – paraben hiện diện ở khắp mọi nơi. Tuy nhiên, ít ai ngờ rằng loại chất này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tuyến giáp – cơ quan then chốt điều hòa chuyển hóa, năng lượng và tâm trạng.

Paraben ẩn tàng ở đâu

Paraben là một nhóm hóa chất tổng hợp được sử dụng như chất bảo quản để ngăn vi khuẩn và nấm mốc phát triển trong các sản phẩm tiêu dùng. Một số dạng phổ biến gồm methylparaben, ethylparaben, propylparaben, butylparaben,… Các chất này thường được tìm thấy trong:

• Mỹ phẩm (kem nền, mascara, son môi, kem chống nắng, tẩy trang)
• Sản phẩm chăm sóc cá nhân (sữa tắm, dầu gội, kem đánh răng, nước súc miệng)
• Thực phẩm đóng gói sẵn (nước xốt, bánh ngọt, nước ép, nước ngọt có gas, đồ uống có cồn)
• Bao bì nhựa và vật dụng tiếp xúc với thực phẩm

Dù hiệu quả bảo quản cao, paraben lại là chất gây rối loạn nội tiết đã được nhiều nghiên cứu xác nhận. Chúng có thể bắt chước hoặc can thiệp vào hoạt động của hormone trong cơ thể – đặc biệt là hormone tuyến giáp và hormone sinh dục.

Tuyến giáp và nguy cơ từ paraben

Tuyến giáp sản xuất các hormone thiết yếu như thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), dưới sự điều tiết của hormone kích thích tuyến giáp (TSH). Những hormone này ảnh hưởng đến:

• Nhịp tim và chuyển hóa năng lượng
• Thân nhiệt
• Tâm trạng và chức năng nhận thức
• Sức khỏe da, tóc, tiêu hóa và chu kỳ kinh nguyệt

Paraben, khi đi vào cơ thể, có thể làm giảm hoặc tăng bất thường các hormone trên, dẫn đến những hậu quả đáng lo ngại như:

• Mệt mỏi kéo dài, tăng cân dù ăn uống bình thường
• Trầm cảm, lo âu, khó tập trung
• Lạnh tay chân, rối loạn điều hòa thân nhiệt
• Rối loạn kinh nguyệt, suy giảm sinh lý
• Phình tuyến giáp (bướu cổ) do rối loạn TSH
• Tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp và hình thành các khối u lành tính

Ở Việt Nam, bệnh lý tuyến giáp đang ngày càng phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ với tỷ lệ mắc cao gấp 5-8 lần nam giới. Nhân giáp xuất hiện ở 60-80% dân số, trong đó 4-6% nhân giáp là ung thư. Trước thực trạng này, việc giảm phơi nhiễm với các chất gây rối loạn nội tiết như paraben trở thành một giải pháp thiết yếu để bảo vệ sức khỏe tuyến giáp.

Cách giảm phơi nhiễm

Hãy ưu tiên các sản phẩm có nhãn “paraben-free”, sử dụng chất bảo quản tự nhiên. Dù giá thành có thể cao hơn và hạn sử dụng ngắn hơn, nhưng đây là đầu tư xứng đáng cho sức khỏe dài lâu.

Rèn thói quen kiểm tra nhãn trước khi mua. Tránh xa những sản phẩm liệt kê các dạng của paraben như methylparaben, ethylparaben, propylparaben…

Ăn uống đơn giản, sử dụng nguyên liệu tươi và bảo quản bằng thủy tinh hoặc vật liệu tự nhiên giúp giảm phơi nhiễm đáng kể.

Đơn giản hóa thói quen làm đẹp, một nghiên cứu năm 2018 cho thấy các bé gái dùng mỹ phẩm hằng ngày có nồng độ paraben trong nước tiểu cao hơn nhiều so với nhóm không dùng. Giảm bớt số lượng mỹ phẩm và chọn sản phẩm không chứa paraben là điều cần thiết.

Bạn cũng có thể thử làm sản phẩm chăm sóc cá nhân tại nhà từ các nguyên liệu thiên nhiên như dầu dừa, nha đam, tinh dầu, vừa an toàn lại thân thiện với môi trường.

Hỗ trợ cơ thể đào thải

Bên cạnh việc hạn chế nguồn tiếp xúc, bạn có thể giúp cơ thể tăng cường thải độc bằng những thói quen lành mạnh:

Uống đủ nước mỗi ngày

Uống nước giúp thận hoạt động hiệu quả, hỗ trợ cơ thể loại bỏ paraben và các chất độc khác. Có thể thêm chanh tươi, lát gừng hoặc vài nhánh bạc hà để tăng khả năng thanh lọc.

Tăng cường chất chống oxy hóa

Các gốc tự do sinh ra từ paraben có thể gây tổn thương tế bào. Những thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như việt quất, rau bina, quả lựu, hạt óc chó, hạt lanh, hạt chia có thể giúp trung hòa gốc tự do và giảm viêm.

Chế độ ăn hỗ trợ gan và ruột

Chất xơ (từ rau xanh, yến mạch, hạt lanh) giúp loại bỏ hormone dư thừa qua đường tiêu hóa. Thực phẩm giàu lưu huỳnh (như tỏi, hành, bông cải xanh) hỗ trợ chức năng gan – cơ quan chính thải độc nội sinh.

Chọn tự nhiên, sống khỏe mạnh

Sức khỏe tuyến giáp chỉ là một phần của hệ nội tiết tổng thể. Để duy trì cân bằng hormone, hãy làm các việc sau:

• Ngủ đủ giấc, đúng giờ
• Vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày
• Hạn chế căng thẳng bằng thiền, yoga hoặc đi bộ ngoài trời
• Tránh tiếp xúc với các chất độc khác như BPA, phthalates, thuốc trừ sâu

Việc tiếp xúc với paraben là điều khó tránh khỏi trong xã hội hiện đại, nhưng bạn hoàn toàn có thể kiểm soát mức độ phơi nhiễm. Bằng cách lựa chọn thông minh hơn, sống đơn giản hơn và hỗ trợ cơ thể giải độc hiệu quả, bạn sẽ bảo vệ được tuyến giáp – và cả sức khỏe toàn diện của mình.

Nguyên Khang t/h