Việt Nam: Mỗi năm, hàng chục ngàn người bị nhiễm giun đũa chó mèo

Mỗi năm, hàng chục ngàn người ở Việt Nam bị nhiễm giun đũa chó, mèo từ thú cưng, gây nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Thông tin trên được TS.BS Hoàng Đình Cảnh, Viện trưởng Viện Sốt rét Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương (Hà Nội) nói tại hội nghị Phương hướng phát triển trọng tâm của đơn vị năm 2025.

Bác sĩ Cảnh cho biết hiện nay các bệnh giun lây truyền từ đất đã giảm nhưng bệnh do ký sinh trùng đang có xu hướng gia tăng như giun đũa chó mèo, sán lá gan lớn và nhỏ, sán dây lợn, dây bò.

Theo bác sĩ Cảnh, giun đũa chó mèo là bệnh từ nuôi thú cưng, chó mèo thả rông. Năm 2024, Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, cơ sở chuyên khoa điều trị ký sinh trùng thuộc Viện Sốt rét, tiếp nhận gần 30.000 trường hợp nhiễm giun đũa chó mèo, gấp đôi so với năm 2023 (15.527 ca). Trong đó, số lượt điều trị ngoại trú đạt 22.189 trường hợp, tăng 33,5% so với năm trước.

Con số này vượt xa mức trung bình cả nước, khi mỗi năm chỉ khoảng 20.000 người được phát hiện và điều trị bệnh ấu trùng giun đũa chó mèo tại các tỉnh thành.

Theo bác sĩ Cảnh, nguyên nhân là nhiễm từ phân chó mèo thải ra môi trường và lây nhiễm với người qua đường miệng có thể do ôm thú cưng, chạm vào lông thú cưng, làm vườn không có bảo hộ. Ấu trùng giun đi từ da vào trong máu, phổi, gan, mắt và gây bệnh ở vị trí chúng ký sinh.

Ấu trùng chết có thể gây hoại tử, tổn thương tế bào lân cận, dẫn đến các triệu chứng như ngứa, nổi mẩn, viêm phổi, tổn thương gan, suy giảm thị lực, thậm chí viêm não và màng não.

Trẻ em là nhóm dễ nhiễm bệnh do thường xuyên chơi đùa với đất cát – nơi chứa trứng giun từ phân chó mèo. Ngoài ra, thói quen ôm hôn, ngủ chung với thú cưng cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Để phòng bệnh, người dân cần vệ sinh môi trường sống, không để trẻ em chơi ở những nơi có phân chó mèo, rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, ăn chín uống sôi và tẩy giun định kỳ cho vật nuôi. Đặc biệt, cần hạn chế tiếp xúc trực tiếp với thú cưng, nhất là ôm hôn hoặc ngủ chung.

Khoảng 1 triệu người nhiễm sán lá gan nhỏ

Theo bác sĩ Cảnh, tại Việt Nam có khoảng 1 triệu người nhiễm sán lá gan nhỏ do ăn cá làm gỏi, muối hoặc chưa nấu chín và hàng trăm nghìn trường hợp mắc các bệnh giun sán khác.

Bệnh sán lá gan nhỏ gây viêm đường mật, viêm túi mật, gây sỏi mật, xơ gan, xơ hóa đường mật, ung thư đường mật. Các điều tra dịch tễ cho thấy bệnh thường gặp ở 20 tỉnh, thành phố khu vực miền Bắc, 12 tỉnh, thành phố khu vực miền Trung và miền Nam với ước tính khoảng 1 triệu người nhiễm. Nguyên nhân chủ yếu là tập tục ăn uống các món cá sống như gỏi cá, cá ủ chua.

Bệnh sán lá gan lớn gặp ở 53/60 tỉnh thành trong cả nước. Sán gây ra những ổ áp xe ở gan và có thể gặp sán lá gan lớn lạc chỗ gây ra các tổn thương khác nhau tại các vị trí sán ký sinh.

Bệnh sán dây có ở 60/63 tỉnh, thành phố, mỗi năm có hàng chục nghìn bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị trên toàn quốc. Bệnh gây ra các tổn thương và triệu chứng tại hệ thần kinh trung ương, tại mắt, cơ vân, cơ tim, gan thận.

Ngoài ra, còn rất nhiều bệnh ấu trùng giun đầu gai, bệnh giun lươn, giun xoắn, giun rồng, bệnh do nấm, đơn bào… ngày càng gặp nhiều gây ra các tổn thương tại gan, não, phổi, thận, đường tiêu hóa, gây ảnh hưởng cấp tính và lâu dài đến sức khỏe của người dân, tác động xấu và gây ra những gánh nặng bệnh tật rất lớn tại cộng đồng…

Bác sĩ Cảnh cho hay thói quen ăn tiết canh chính là nguyên nhân gây lây nhiễm rất nhiều mầm bệnh, bao gồm cả các bệnh ký sinh trùng như sán dây lợn, các nang sán làm tổ khắp cơ thể, kể cả trong não. Tiết gia cầm chứa ấu trùng giun đầu gai, giun đũa chó mèo.

Để phòng bệnh, bác sĩ Cảnh cho rằng cần nâng cao ý thức trong văn hóa ăn uống nhất là ở những người dân ở vùng có tập quán ăn sống, tái, dùng tiết canh; luôn ăn chín, uống sôi, nuôi thú cưng sạch sẽ.