5 lý do chính quyền Trump không kích các cơ sở hạt nhân của Iran

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào tối thứ Bảy (21/6, giờ miền Đông Hoa Kỳ) đã ra lệnh tiến hành không kích các cơ sở hạt nhân của Iran tại Fordow, Natanz và Esfahan. Ông Trump sau đó đã loan báo trên mạng xã họi Truth Social rằng chiến dịch này đã thành công. Tiếp đó, trong bài phát biểu trước toàn dân từ Nhà Trắng ngay trong tối 21/6, tổng thống Hoa Kỳ khẳng định ba cơ sở hạt nhân của Iran “đã bị phá huỷ hoàn toàn”. 

Sau đây là năm lý do Tổng thống Trump chỉ đạo quân đội Hoa Kỳ tiến hành tấn công vào ba cơ sở hạt nhân của Iran: 

1. Ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân

Tổng thống Trump đã nhấn mạnh nhiều lần về vấn đề Iran không được phép phát triển vũ khí hạt nhân, vì đó mối đe dọa mang tính sống còn đối với các đồng minh của Hoa Kỳ, đặc biệt là Israel. Tin tức tình báo về việc Iran đang tiến gần đến ngưỡng hạt nhân – nghĩa là khả năng sản xuất uranium cấp vũ khí trong vài tuần tại các cơ sở hạt nhân như Fordow – có thể đã khiến Hoa Kỳ tiến hành các cuộc tấn công phủ đầu.

Các báo cáo năm 2025 của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) về kho dự trữ uranium đã làm giàu của Iran (đủ để chế tạo nhiều quả bom hạt nhân) và mức độ làm giàu gần với cấp độ vũ khí (83,7%) đã làm gia tăng mối lo ngại này.

Mục tiêu của một cuộc không kích sẽ là trì hoãn hoặc phá hủy năng lực hạt nhân của Iran trước khi nước này có thể vượt qua ngưỡng hạt nhân.

2. Hỗ trợ các mục tiêu an ninh của Israel

Israel, đồng minh then chốt của Hoa Kỳ, từ lâu đã xem chương trình hạt nhân của Iran là mối đe dọa trực tiếp. Do đó, nhà nước Do Thái đã tiến hành nhiều cuộc không kích nhằm vào các cơ sở của Iran từ ngày 13 tháng 6 năm 2025, bao gồm Natanz và Arak.

Việc Israel không đủ khả năng phá hủy các cơ sở nằm sâu dưới lòng đất như Fordow – vốn cần tới bom xuyên hầm hạng nặng GBU-57 và máy bay ném bom tàng hình chiến lược B-2 của Hoa Kỳ – có thể đã gây áp lực lên Tổng thống Trump và buộc ông phải hành động.

Việc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu kêu gọi Hoa Kỳ tham gia trực tiếp cùng với sự ủng hộ không khai của Tổng thống Trump đối với an ninh của Israel, đã có thể dẫn tới một chiến dịch chung hoặc do Hoa Kỳ dẫn đầu nhằm phá hủy các cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran.

3. Sự thất bại trong các nỗ lực ngoại giao

Ưu tiên giải quyết bằng các con đường ngoại giao của Tổng thống Trump, bao gồm các cuộc đàm phán do Nga đứng ra làm trung gian và các cuộc đối thoại trực tiếp với Iran, có thể đã thất bại vào đầu tháng 6 năm 2025. 

Iran từ chối tháo dỡ các cơ sở hạt nhân then chốt hoặc tiếp tục vi phạm các quy định làm giàu uranium có thể đã khiến Tổng thống Trump đi đến kết luận rằng một hành động quân sự là lựa chọn khả quan duy nhất.

Có thông tin cho rằng tổng thống Hoa Kỳ đã đề nghị tiến hành đàm phán, đồng thời cảnh báo rằng Washington sẽ tiến hành không kích nếu không đạt được bất kỳ thỏa thuận nào giữa các bên. Thông tin này cho thấy rằng cuộc tấn công là hệ quả của bế tắc ngoại giao. 

4. Khôi phục sức răn đe và ảnh hưởng của Hoa Kỳ tại Trung Đông

Một cuộc không kích có thể nhằm mục tiêu tái khẳng định vị thế của Hoa Kỳ tại Trung Đông, đồng thời phát đi thông điệp tới Iran và các nước đồng minh của nước này, bao gồm Houthi và Hezbollah rằng Hoa Kỳ sẽ không tha thứ cho việc phát triển vũ khí hạt nhân hay các hành động gây ra sự bất ổn trong khu vực.

Chiến dịch “áp lực tối đa” của Tổng thống Trump và việc triển khai máy bay ném bom tàng hình B-2 tới Diego Garcia trong năm 2025 đã cho thấy kế hoạch phô diễn sức mạnh của quân đội Hoa Kỳ.

Hành động đánh bom vào các cơ sở hạt nhân của Iran sẽ xóa bỏ nhận thức về sự do dự của Hoa Kỳ sau các cuộc tấn công đơn phương của Israel, củng cố cam kết hành động quyết đoán của Tổng thống Trump. 

5. Ứng phó với áp lực chính trị và nội bộ

Quyết định của Tổng thống Hoa Kỳ có thể đã bị chi phối bởi các động lực chính trị nội bộ, bao gồm áp lực từ các nghị sĩ của Đảng Cộng hòa theo đường lối cứng rắn như Thượng nghị sĩ Lindsey Graham và với bộ phận cử tri ủng hộ ông theo khuynh hướng không can thiệp. 

Một cuộc tấn công có thể sẽ giúp ổn định các phe phái này bằng việc vừa thể hiện sức mạnh quân sự vừa tránh  tham gia vào một cuộc chiến tranh quy mô lớn hơn.

Bên cạnh đó, sự ủng hộ từ công chúng và Quốc hội Hoa Kỳ đối với việc ngăn Iran trang bị vũ khí hạt nhân, kết hợp với các cam kết trong quá trình tranh cử của Tổng thống Trump là tránh sa vào cuộc chiến ở Trung Đông, đồng thời vẫn bảo vệ các lợi ích của Hoa Kỳ, đã có thể chứng minh sự hợp lý của các đòn tấn công giới hạn nhưng tác động lớn nhằm vào các mục tiêu hạt nhân.