Đạo làm quan thời xưa: Lấy đức phục người, dùng đức giáo hóa

Từ xưa đến nay, những nhân sĩ có tri thức đều lấy dân làm gốc, lấy đức phục người, bởi vì thiện tâm và nghĩa lý mới có thể động đến tâm người, mới có thể khiến người được cảm hóa và tỉnh ngộ, mới có thể động đến bản chất của sinh mệnh và động đến nơi sâu thẳm của tâm linh. Các vị quan nhân từ chính trực thời xưa đều lấy đức phục người, dùng đức giáo hóa dân chúng nên được dân chúng ủng hộ và yêu mến.

Lục Lũng Kỳ, tự Giá Thư, thụy hiệu Thanh Hiến Công, là người Bình Hồ, Chiết Giang, là vị quan thanh liêm nổi tiếng triều Khang Hy.

Năm Khang Hy thứ 9, Lục Lũng Kỳ nhậm chức Tri huyện. Một ngày nọ, có một cụ bà tới kiện cáo con trai bà ngỗ nghịch. Lục Lũng Kỳ thấy con trai bà ta vẫn là một thiếu niên, bèn nói với bà lão rằng: “Có thể để con trai bà tạm thời ở chỗ tôi đây vài ngày, để tôi giáo dục cậu ấy”.

Thế là Lục Lũng Kỳ lệnh cho cậu thiếu niên luôn theo bên ông. Lục Lũng Kỳ ngày ngày cung kính hầu hạ mẹ, mỗi lần bà ăn cơm xong, ông mới ăn cơm và thức ăn thừa. Có thời gian thì ông kể chuyện cho mẹ nghe. Hễ mẹ có chút khó chịu trong người thì Lục Lũng Kỳ càng quan tâm chăm sóc chu đáo hơn. Như thế qua mấy ngày, cậu thiếu niên kia đột nhiên quỳ trước Lục Lũng Kỳ, khóc và nói: “Tiểu tử xưa nay không hiểu lễ, đắc tội mẫu thân, sau khi thấy tất cả những việc ngài làm, tiểu tử hối hận vô cùng”. Sau này, người thiếu niên đó trở thành một hiếu tử nổi tiếng.

Khi Lục Lũng Kỳ xử án, mỗi lần truyền gọi hai bên đến pháp đình, ông đều nhẹ nhàng dạy bảo họ rằng:

“Các người bình thường là những người có quan hệ thân thiết với nhau, ngày nay chẳng qua vì những chuyện nhỏ như hôn nhân, đất đai, nợ tiền… mâu thuẫn nhất thời không nhẫn nại được, dẫn đến kiện cáo, vừa mất thời gian lại vừa tổn hao tinh lực, số tiền tổn thất có khi vượt qua số tiền tranh chấp. Khi quan phủ phán quyết, đương nhiên có thắng có thua, từ đó biến thành thù địch, oán hận nhau mấy đời, hối hận thì đã muộn rồi. Quốc pháp không áp lên thân người có lý, các người trở về suy nghĩ kỹ 3 ngày, nếu đều nghĩ thông rồi, thì có thể đến rút lại đơn kiện cáo”.

Nghe những lời dạy bảo, hai bên kiện tụng thường cảm động và rút đơn, hữu hảo với nhau như ban đầu.

Năm Khang Hy thứ 14, Lục Lũng Kỳ được bổ nhiệm làm Tri huyện huyện Gia Định, Giang Nam. Gia Định là một huyện lớn, cuộc sống người dân nghèo khó, nhưng tập tục dân gian lại truy cầu phô trương lãng phí.

Lục Lũng Kỳ thi hành hương ước, phát đi nhiều thông cáo, liên tục giáo dục bách tính, nhất định phải trừ bỏ tập tục thích tranh giành và coi thường sinh mệnh. Ông lấy mình làm gương, đề xướng đơn giản chất phác, quan lại và người dân học theo, người phô trương lãng phí đều bị mọi người coi thường, phong khí dần thuần phác. Mỗi dịp quan lại địa phương sinh nhật, ông đều giản đơn đem theo 10 cuộn mì ngon, một đôi nến nặng 1 cân, đến chúc thọ. Mọi người đều nói, quan phẩm và quan đức của Lục Lũng Kỳ là phúc phận của bách tính.

Hoàng đế hạ chiếu cho các quan cửu khanh tiến cử người có học vấn xuất sắc, có phẩm hạnh, Lục Lũng Kỳ được tiến cử làm quan kinh thành, thăng làm Án sát sứ. Khi ông rời nhiệm sở, thứ mang theo bên mình chỉ có mấy tráp mây đựng sách và cái chăn mà thôi. Người dân dắt theo người già và trẻ em, khóc lóc tiễn đưa ông, mãi không muốn rời đi. Sau có người khen Lục Lũng Kỳ: “Làm quan nghèo hơn lúc chưa làm quan, mãn nhiệm vinh quang hơn lúc tại nhiệm”.

Dựa theo bài viết “Thúc đẩy chính trị thiện lương, dùng đức giáo hóa dân”
Đăng trên Minghui.org của tác giả Trí Chân

Xem thêm:

• Đạo làm quan thời xưa: Xử chặt chân người, người vẫn cảm ân
• Trí tuệ cổ nhân: Làm quan càng cao càng cần ghi nhớ 6 điều

Mời xem video: