Melatonin, thuốc hỗ trợ giấc ngủ và nguy cơ suy tim?

Việc sử dụng melatonin kéo dài để hỗ trợ giấc ngủ có thể không “vô hại” như nhiều người vẫn nghĩ. Một nghiên cứu quan sát trình bày tại Hội nghị Khoa học của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) 2025 cho thấy những người dùng melatonin kéo dài hơn một năm có nguy cơ mắc suy tim cao hơn 89% trong vòng 5 năm, và nguy cơ nhập viện vì suy tim cao gấp 3,5 lần so với những người không dùng.

• Melatonin và dinh dưỡng: Chìa khóa để dễ dàng đi vào giấc ngủ

Melatonin liên quan đến nguy cơ tim mạch cao hơn

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ TriNetX Global Research Network, gồm 130.828 người trưởng thành (tuổi trung bình 55,7; 61% là phụ nữ) có chẩn đoán mất ngủ. Một nửa trong số này dùng melatonin ít nhất 12 tháng, trong khi nhóm đối chứng không dùng. Hai nhóm được ghép cặp theo 40 yếu tố nền như tuổi, giới, bệnh lý tim – thần kinh, thuốc đang dùng, huyết áp, BMI…Những người từng bị suy tim hoặc từng dùng thuốc ngủ khác được loại trừ.

Trong thời gian theo dõi 5 năm, các kết quả chính như sau:

• Tỷ lệ suy tim mới mắc: 4,6% ở nhóm dùng melatonin và 2,7% ở nhóm đối chứng.
• Tỷ lệ nhập viện vì suy tim: 19% và 6,6%.
• Tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân: 7,8% và 4,3%.

Kết quả tương tự vẫn được ghi nhận khi chỉ phân tích những người có ít nhất hai đơn melatonin cách nhau ≥90 ngày. Các tác giả viết:

“Những phát hiện này thách thức quan niệm rằng melatonin là liệu pháp mạn tính vô hại và nhấn mạnh nhu cầu về các thử nghiệm ngẫu nhiên để làm rõ tính an toàn tim mạch”.

Từ “thần dược giấc ngủ” đến câu hỏi về an toàn lâu dài

Trước đây, melatonin từng được xem là “thân thiện” với tim mạch nhờ đặc tính chống oxy hóa, điều hòa nhịp sinh học và giảm huyết áp ban đêm. Tại Việt Nam, thuốc này có nhiều dạng chế phẩm được bán không cần kê đơn, phổ biến như một biện pháp hỗ trợ giấc ngủ giá rẻ. Tuy nhiên, dữ liệu dài hạn về tác động tim mạch gần như chưa có.

Song, BS Nnadi, tác giả chính của nghiên cứu, cũng thừa nhận: “Chúng tôi chưa xác định được cơ chế sinh lý bệnh rõ ràng”.

Mất ngủ mạn tính vốn có thể góp phần gây suy tim, nhưng trong nghiên cứu này, cả hai nhóm đều mất ngủ nên cần thêm bằng chứng để tách biệt vai trò của melatonin.

Bình luận từ giới chuyên môn

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng vì melatonin không cần kê đơn ở Mỹ, nên có thể một số người trong nhóm đối chứng thực tế vẫn dùng mà không được ghi nhận. Ngoài ra, nghiên cứu thiếu dữ liệu về mức độ nặng của mất ngủ, tình trạng tâm thần và hành vi giấc ngủ — những yếu tố có thể ảnh hưởng mạnh đến nguy cơ tim mạch.

Hơn nữa, đây chỉ là nghiên cứu quan sát trên dữ liệu hồ sơ y tế, chưa qua bình duyệt, nên chưa thể khẳng định quan hệ nhân quả.

Các chuyên gia giấc ngủ và tim mạch đồng loạt kêu gọi thận trọng trong diễn giải và tránh suy diễn vội vàng.

BS Denis Hart cho rằng mức độ mất ngủ chưa được đánh giá có thể khiến kết quả sai lệch: “Nếu nhóm được kê melatonin bị mất ngủ nặng hơn, thì chính mất ngủ chứ không phải melatonin mới là nguyên nhân thật sự”.

S Richard Dietzen lại nêu khả năng suy tim tiềm ẩn khiến bệnh nhân mất ngủ và dùng melatonin nhiều hơn: “Có thể chính các triệu chứng sớm của suy tim (tiểu đêm, khó thở khi nằm, rối loạn hô hấp khi ngủ) khiến bệnh nhân mất ngủ và tuân thủ dùng thuốc tốt hơn”.

Trong khi đó, TS Ian Hodgson chỉ trích gay gắt cả nghiên cứu lẫn cách truyền thông đưa tin: “Không có bằng chứng nào cho thấy melatonin liên quan đến bệnh tim mạch. Việc gợi ý mối liên hệ này là vô trách nhiệm và thiếu cơ sở khoa học”.

Melatonin có thật sự nguy hiểm?

Thực tế, một tổng quan hệ thống gần đây còn cho thấy melatonin có thể có lợi ở bệnh nhân suy tim, nhờ giảm stress oxy hóa, cải thiện chức năng tim và giấc ngủ — thậm chí được xem là hỗ trợ trong chăm sóc giảm nhẹ (Carlos Egea, Chủ tịch Liên đoàn các Hiệp hội Y học Giấc ngủ Tây Ban Nha).

Do đó, thay vì vội vàng kết luận, giới chuyên môn cho rằng cần các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, có dữ liệu siêu âm tim và theo dõi dài hạn, để xác định xem liệu melatonin thực sự gây hại hay chỉ là “nạn nhân của sai số thống kê”.

Nghiên cứu của Nnadi đã gióng lên hồi chuông cảnh báo hợp lý về việc lạm dụng melatonin kéo dài, nhưng chưa đủ cơ sở để khẳng định nó gây suy tim. Người dân không nên ngừng thuốc đột ngột hay lo lắng quá mức, mà nên: