Mẹo dân gian chữa vết bỏng, vết thương và vết côn trùng cắn

Những tình huống như bỏng nhẹ trong bếp, đứt tay khi nấu nướng hay bị côn trùng cắn có thể xảy ra bất ngờ. Nếu không được xử lý đúng cách, các vết thương này có thể lâu lành và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Một số phương pháp chăm sóc tại nhà đơn giản như dầu ăn, đá lạnh và một số loại thảo dược có thể giúp xử lý kịp thời những tổn thương da nhẹ, hỗ trợ quá trình lành da tự nhiên và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

• Uốn ván: Cẩn thận với ngay cả vết thương nhỏ

1. Xử lý vết bỏng

Một số người thường áp dụng các mẹo dân gian như bôi kem đánh răng hoặc rắc bột mì lên vết bỏng. Tuy nhiên, những cách làm này không những không hiệu quả mà còn có thể gây hại. Các chất này không có đặc tính kháng khuẩn hoặc chống viêm, đồng thời có thể giữ lại nhiệt trong mô, khiến nguy cơ nhiễm trùng tăng cao.

Cách xử lý vết bỏng đúng cách gồm các bước sau:

Bước 1: Làm mát vùng bị bỏng bằng nước

Ngay lập tức rửa vết bỏng dưới vòi nước mát để giảm nhiệt độ da và hạn chế tổn thương mô.

Bước 2: Thoa hỗn hợp bột talc và dầu ô liu

Theo Trung y, một bài thuốc dân gian thường dùng là trộn một phần bột talc với 1 đến 1,5 phần dầu ô liu để tạo thành hỗn hợp sệt rồi thoa lên vùng da bị bỏng. Cách này có thể giúp giảm đau và hạn chế hình thành sẹo.

Bột talc chủ yếu được làm từ magie silicat, có tính hút ẩm mạnh, giúp giữ cho da khô ráo, từ đó hỗ trợ quá trình liền vết thương và giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Ngoài ra, bột talc còn tạo một lớp màng bảo vệ trên bề mặt da, giúp che chắn vùng da bị tổn thương, đồng thời có tác dụng  kháng khuẩn nhẹ đối với một số vi khuẩn như tụ cầu vàng và một số vi chủng gram âm, từ đó làm giảm nguy cơ bội nhiễm.

Cần lưu ý rằng bột talc dùng trong Trung y khác với loại bột talc mỹ phẩm thông thường. Đây là chế phẩm thảo dược được bào chế đặc biệt và nên sử dụng theo hướng dẫn của thầy thuốc Trung y có chuyên môn.

Dầu ô liu giàu chất chống oxy hóa và có tác dụng chống viêm, giúp làm dịu vùng da bị kích ứng.

2. Sơ cứu khi bị bỏng do dầu bắn

Bỏng do dầu nóng bắn là tình huống phổ biến trong nhà bếp. Trong những trường hợp này, thoa các loại dầu thực vật ép lạnh như dầu hạt lanh, dầu ô liu và dầu mè lên vùng da bị bỏng có thể giúp làm dịu ngay lập tức và đóng vai trò như một cách sơ cứu hiệu quả.

Các loại dầu chưa tinh luyện này giàu chất chống oxy hóa tự nhiên và axit béo thiết yếu, chẳng hạn như axit béo omega-3 trong dầu hạt lanh, các hợp chất phenolic trong dầu ô liu và sesamol trong dầu mè. Những hợp chất này giúp giảm mẩn đỏ và viêm tại vùng bỏng, đồng thời dưỡng ẩm cho da, ngăn ngừa khô nứt, từ đó hỗ trợ quá trình lành thương nhanh hơn.

3. Xử lý vết cắt an toàn

Các vết cắt khi sơ chế thực phẩm trong bếp là tình huống thường gặp. Chăm sóc vết thương đúng cách không chỉ giúp vết thương mau lành hơn mà còn giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Trong những trường hợp này, nên sơ cứu theo 4 bước cơ bản sau:

Bước 1: Cầm máu

Dùng gạc sạch hoặc vải vô trùng ấn nhẹ vào vết thương. Với những vết cắt sâu, dùng áp lực mạnh hơn cho đến khi máu ngừng chảy.

Bước 2: Khử trùng vết thương

Khi máu ngừng chảy, rửa sạch vết thương bằng cồn, dung dịch iốt hoặc povidone-iodine. Bước này rất quan trọng để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Bước 3: Thoa thuốc mỡ kháng khuẩn

Sau khi máu đã ngừng chảy, thoa một lớp mỏng thuốc mỡ kháng khuẩn. Việc này tạo hàng rào bảo vệ và giữ ẩm cho vết thương, giúp thúc đẩy quá trình lành thương.

Các loại thuốc mỡ chứa Tam thất còn được gọi là nhân sâm Trung quốc, đặc biệt được khuyến khích sử dụng. Được chiết xuất từ ​​rễ khô của một loại cây thuộc họ nhân sâm, Tam thất có tác dụng cầm máu mạnh, đồng thời giúp giảm sưng và đau, hỗ trợ vết thương hồi phục nhanh hơn.

Trong Trung y, Tam thất còn được dùng để ngăn ngừa hình thành sẹo.

Bước 4: Băng bó vết thương

Dùng băng hoặc gạc vô trùng để che vết thương khỏi các tác nhân gây hại từ bên ngoài.

4. Làm dịu vết côn trùng cắn một cách tự nhiên

Vết côn trùng cắn có thể chỉ là phiền toái nhỏ, nhưng gãi quá nhiều có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng, bao gồm cả viêm mô tế bào.

Các giải pháp tự nhiên an toàn và hiệu quả có thể giúp làm dịu nhanh các triệu chứng bao gồm:

Chườm lạnh

Bạn có thể dùng đá viên, thức uống để lạnh hoặc thậm chí là thực phẩm đông lạnh. Bọc vật liệu trong khăn sạch và nhẹ nhàng áp lên vùng da bị cắn khoảng 10 giây/lần, lặp lại trong tổng thời gian khoảng năm phút.

Chườm lạnh giúp co mạch máu và hạn chế sự lây lan của các chất gây viêm, từ đó giảm mẩn đỏ, sưng và ngứa hiệu quả.

Đắp túi trà

Sau khi pha, túi trà có thể vắt ráo nước và đắp trực tiếp lên vùng bị cắn.

Thảo dược

Một số thảo dược tự nhiên như đinh hương có thể giúp ngăn ngừa muỗi cắn hiệu quả. Đinh hương là một loại thảo dược truyền thống chứa eugenol có mùi thơm đặc trưng và tác dụng đuổi muỗi hiệu quả.

Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy eugenol có thể cung cấp khả năng bảo vệ lâu dài và hiệu quả chống lại muỗi Aedes aegypti, loại muỗi truyền các bệnh như sốt xuất huyết, sốt vàng da và sốt chikungunya.

Một phương pháp đơn giản là đặt đinh hương khô trong túi vải nhỏ và đặt gần cửa sổ hoặc cửa ra vào. Cách làm tự nhiên này giúp đuổi muỗi mà không phải lo lắng về các rủi ro tiềm ẩn từ thuốc xịt muỗi có nguồn gốc hóa học.

5. Chăm sóc vết cắn do chó

Khi bị chó cắn, cần chăm sóc y tế ngay lập tức. Vết thương cần được làm sạch và khử trùng kỹ lưỡng, sau đó tiêm vắc-xin phòng dại.

Tuy nhiên, ngay cả sau khi được điều trị y tế đúng cách, vết thương vẫn có thể chậm lành. Trong những trường hợp này, Trung y có thể hỗ trợ thêm cho quá trình hồi phục.

Một bài thuốc thường được sử dụng là rễ cây Địa du thuộc họ Hoa hồng. Trong Trung y, Đại du được đánh giá cao nhờ các đặc tính cầm máu, chống viêm, giải độc và se da.

Theo các tài liệu Trung y, Địa du có thể được sử dụng cả đường uống và đường bôi ngoài để hỗ trợ chữa lành vết thương. Rễ khô được xay thành bột mịn và dùng đường uống – khoảng một thìa nhỏ, một hoặc hai lần mỗi ngày. Đồng thời, bột này hoặc rễ tươi nghiền nát có thể thoa trực tiếp lên vết thương. Cách kết hợp này giúp cầm máu, se mô và thúc đẩy sự hình thành mô mới.

Những phương pháp sơ cứu đơn giản và tự nhiên này có thể giúp bạn chuẩn bị sẵn sàng khi đối mặt với các vết thương nhỏ hàng ngày và thúc đẩy quá trình hồi phục nhanh hơn.