Thói quen nhịn ăn gián đoạn 16/8 làm tăng nguy cơ tử vong do tim mạch

Nhịn ăn gián đoạn 16/8 là một phương pháp giảm cân phổ biến gần đây. Tuy nhiên, một nghiên cứu trên 20.000 người Mỹ cho thấy, những người ăn ít hơn 8 giờ mỗi ngày có nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch tăng 91%.

Vào ngày 18/03/2024, báo cáo sơ bộ của nghiên cứu này đã được trình bày tại cuộc họp do Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ tổ chức, nhưng vẫn chưa được công bố trên tạp chí học thuật.

Theo thông cáo báo chí do Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ ban hành, các nhà nghiên cứu đã xem xét dữ liệu từ những người tham gia Khảo sát kiểm tra sức khỏe và dinh dưỡng quốc gia (NHANES) từ năm 2003 đến 2018, bao gồm hơn 20.000 người tham gia với độ tuổi trung bình là 49 tuổi, thời gian theo dõi trung bình 8 năm, thời gian theo dõi dài nhất là 17 năm. So sánh dữ liệu tử vong trong cùng thời kỳ, thấy rằng những người nhịn ăn gián đoạn 16/8 có nguy cơ tử vong vì bệnh tim mạch tăng 91%.

Đối với những người đã mắc bệnh tim hoặc ung thư, những người nhịn ăn cũng có nguy cơ tử vong vì bệnh tim mạch cao hơn. Ngược lại, những bệnh nhân ung thư có bữa ăn cách nhau vượt quá 16 giờ mỗi ngày có nguy cơ tử vong do ung thư thấp hơn.

Ngoài ra, trong số những người mắc bệnh tim mạch, những người ăn trong thời gian từ 8-10 giờ mỗi ngày có nguy cơ tử vong do bệnh tim hoặc đột quỵ tăng 66%. 

Chung Văn Trạch, giáo sư tại Đại học Thượng Hải của Trung Quốc và là một trong những tác giả của nghiên cứu, cho biết so với thời gian ăn uống thông thường là 12-16 giờ mỗi ngày, việc rút ngắn thời gian ăn uống không giúp kéo dài tuổi thọ. Đặc biệt đối với những bệnh nhân mắc bệnh tim hoặc ung thư, cần hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa việc ăn uống trong vòng 8 giờ và nguy cơ tử vong. Nhưng ông cũng nhấn mạnh rằng nghiên cứu này không có nghĩa là việc nhịn ăn gián đoạn gây tử vong vì bệnh tim mạch.

Phương pháp khảo sát được sử dụng trong nghiên cứu này có những hạn chế. Những người tham gia điền vào bảng câu hỏi 2 lần trong năm đầu tiên để nhớ lại chế độ ăn uống của họ vào ngày hôm trước. Các điều kiện ăn kiêng được báo cáo trong bảng câu hỏi không loại trừ sai lệch thu hồi và không thể đại diện cho thói quen ăn kiêng trong toàn bộ thời gian khảo sát.

Thông cáo báo chí dẫn lời Christopher, giáo sư tại Đại học Stanford ở Hoa Kỳ. Theo tiến sĩ Christopher D. Gardner cho biết, ông hy vọng sau khi nghiên cứu được công bố chính thức, nhiều chi tiết hơn về chế độ ăn uống của những người tham gia sẽ được tiết lộ để khám phá lý do đằng sau nó. Ông chỉ ra rằng vẫn chưa rõ yếu tố nào khiến những người ăn trong thời gian ngắn dễ tử vong vì bệnh tim mạch hơn. Một khả năng là họ không tiêu thụ đủ chất dinh dưỡng, chứ vấn đề không phải ở thời gian ăn. Nhưng nghiên cứu này hiện đang được công bố và phần được công bố không đề cập đến chế độ ăn uống của người tham gia. Ông cũng hy vọng có thể hiểu được các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở những người tham gia nghiên cứu ăn trong vòng 8 giờ.

Nhịn ăn chưa hẳn làm giảm lượng đường trong máu, cẩn thận gây ra giảm cơ bắp

Trong những năm gần đây, cộng đồng y tế đã tiến hành một số lượng lớn các thử nghiệm lâm sàng về việc nhịn ăn. Tuy nhiên, các phương pháp thử nghiệm khác nhau và kết quả thu được cũng khác nhau. Hơn nữa, vẫn chưa có kết luận nhất quán nào về tác động của việc nhịn ăn đối với bệnh tim mạch.

Một nghiên cứu năm 2018 được công bố trên tạp chí Cell Metabolism cho thấy, ăn tối trước 3 giờ chiều mỗi ngày và nhịn ăn sau 3 giờ chiều có thể giúp cải thiện sự tiết insulin ở bệnh nhân tiền tiểu đường và tăng cường độ nhạy cảm của tế bào với insulin, từ đó tránh sự phát triển của bệnh tiểu đường loại 2.

Tuy nhiên, một nghiên cứu khác thiết lập thời gian ăn từ chiều đến tối cho thấy việc nhịn ăn không có lợi cho quá trình chuyển hóa lượng đường trong máu. Nghiên cứu cũng cho thấy việc nhịn ăn có thể gây mất cơ, điều này đặc biệt nguy hiểm đối với những bệnh nhân mắc chứng thiểu cơ. Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí “JAMA Internal Medicine” năm 2020.

Những người béo phì tham gia thí nghiệm được chia ngẫu nhiên thành 2 nhóm. Một nhóm tuân theo chế độ nhịn ăn gián đoạn 16/8, đây là phương pháp ăn uống theo khung giờ cố định, trong đó bạn có 8 giờ để ăn và 16 giờ tiếp theo để nhịn ăn hoàn toàn. Nếu bạn chọn khung giờ ăn uống là từ 12h trưa đến 8h tối thì từ sau 8h tối đến 12h trưa ngày hôm sau bạn sẽ nhịn ăn liên tục; Sau 12 tuần, những người áp dụng phương pháp nhịn ăn gián đoạn 16/8 giảm được nhiều cân hơn, nhưng phần lớn số cân họ giảm được là cơ bắp và mỡ giảm được rất ít. Việc mất khối lượng cơ bắp không chỉ khiến thể lực của bạn kém đi mà còn khiến bạn dễ tăng cân hơn. Đối với các chỉ số trao đổi chất khác, bao gồm lượng đường trong máu, insulin, lipid máu, v.v., việc nhịn ăn gián đoạn 16/8 không có sự cải thiện nào lớn hơn so với việc ăn 3 bữa một ngày. Nghiên cứu này cho thấy, nếu không thay đổi “nội dung” chế độ ăn uống thì việc nhịn ăn gián đoạn 16/8 không có nhiều lợi ích trong việc giảm cân và bảo vệ tim mạch.

Bỏ bữa sáng là điều “đáng buồn” nhất

Điều đáng chú ý là thời gian ăn uống trong thí nghiệm này bị giới hạn trong khoảng từ 12 giờ trưa đến 8 giờ tối, đây không phải là lựa chọn tốt nhất xét từ góc độ đồng hồ sinh học cơ thể. Các nhà nghiên cứu giải thích rằng, điều này là do hầu hết mọi người dễ kiên trì hơn với việc bỏ bữa tối.

Tuy nhiên, bỏ bữa sáng có thể gây rối loạn chuyển hóa và gây hại cho sức khỏe tim mạch. Một nghiên cứu cho thấy sau khi loại trừ các yếu tố như tuổi tác, giới tính, chủng tộc, v.v. so với những người ăn sáng hàng ngày, những người bỏ bữa sáng có nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân tăng 75% và nguy cơ tử vong do bệnh mạch máu tăng 158%, nguy cơ tử vong do bệnh tim tăng 134% và nguy cơ tử vong do đột quỵ tăng 253%.

Tránh để bụng đói khi giảm cân, điều quan trọng là cần ăn đồ ăn dinh dưỡng

Bác sĩ Lưu Trung Bình là bác sĩ tim mạch người Đài Loan và viện trưởng của Phòng khám Vũ Bình, ông phát hiện ra từ kinh nghiệm cá nhân rằng việc nhịn ăn gián đoạn 16/8 không phù hợp với tất cả mọi người. Vài năm trước, ông đã thử nhịn ăn gián đoạn 16/8, nhưng thực sự rất khó để chịu đựng được 16 giờ mà không ăn gì, nên ông chỉ có thể nhịn ăn trong 14 giờ. Trong 2 tháng, ông giảm được 2kg nhưng mức cholesterol, một chỉ số quan trọng của bệnh tim mạch, lại không hề giảm. Ông phát hiện, mình rất đói khi nhịn ăn, vì thế trong bữa ăn, ông sẽ ăn nhiều đồ ăn nhiều đường, nhiều dầu mỡ và cũng ăn nhiều thịt hơn.

Lưu Trung Bình đã trích dẫn một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng được công bố năm ngoái trên JAMA Network Open, một tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ, cho thấy việc nhịn ăn gián đoạn giúp bệnh nhân tiểu đường loại 2 kiểm soát cân nặng và lượng đường trong máu, nhưng lipid máu, cholesterol, huyết áp và các chỉ số khác không thay đổi rõ ràng.

Lưu Trung Bình cho rằng, việc nhịn ăn gián đoạn 16/8 tập trung vào việc kéo dài thời gian đói, điều này thực sự hữu ích cho việc giảm cân, nhưng việc bạn có ăn thực phẩm lành mạnh hay không sẽ có tác động lớn hơn đến sức khỏe tim mạch. Ngoài ra, nếu ăn quá nhiều sau khi nhịn ăn sẽ làm tăng thêm gánh nặng cho tim.

Ngoài việc ăn nhiều thực phẩm lành mạnh, Lưu Trung Bình còn đưa ra những gợi ý sau cho những người áp dụng phương pháp nhịn ăn gián đoạn 16/8 để kiểm soát cân nặng: